Fiyatlar mütemadiyen artarken, TL’nin enflasyonla sınavı çok zor!

Bu haftanın ilk yarısına İtalya’dan gelen vergi haberleri ve Çin’den gelen büyümeye yönelik zayıf veriler damgasını vurdu. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin talebi canlandırmakta zorlanırken, İtalyan hükümetinin bankaların yüksek faiz oranları ile elde ettiği kârlara yönelik tek seferlik %40 vergi uygulayacağının açıklamasının ardından ilk tepki olarak salı günü %3,5 gerileyen Avrupa bankacılık endeksi, dün İtalyan hükümetinin kararını yumuşatması ile (verginin bankaların toplam varlıklarının %0,1’ine tekabül edeceğini açıklandı) kayıpların bir kısmı telafi edildi.

Çin’den gelen ve hayal kırıklığı yaratan hem ithalat hem de ihracat verilerine rağmen (büyüme görünümü bozuldu ve deflasyonist kaygılar arttı) Brent cinsi petrolün varil fiyatı 88 dolar seviyesine dayanarak yılbaşından bu yana en yüksek seviyeyi test etti. Petrolün dünkü hareketinde ABD’de stokların azalmasının da etkisinin olduğunu düşünüyoruz.

Petrolün artması net ithalatçı konumunda olan Türkiye ve KKTC için iyi bir haber teşkil etmezken, bir türlü ivme kaybetmeyen enflasyonist baskılar her gün yeni bir kalemde ciddi oranda zamma yol açıyor!

Hazır enflasyon demişken, müsadenizle dün yaşadığım bir olayı anlatmak istiyorum. Senelerdir, çalışma arkadaşlarımın doğum günlerinde hep aynı yerden hep aynı pastayı alıyorum. Devamlı aynı yerden ve devamlı aynı dayanak varlığı alınca, fiyat değişimini de çok rahat bir şekilde gözlemleyebiliyorsunuz. 2021 yılının Mayıs ayında 90TL’ye aldığım 8 kişilik doğum günü pastasına dün 520TL ödedim. Söz konusu tarihler arasında KKTC’de asgari ücret ve GBPTRY kuru 3 kat artarken, pastanın fiyatı 6 kat arttı! Devamlı fiyatların artışı, alım gücünün erimesi, maaşların tekrar artması derken fasit bir daire içindeyiz ve kimse de bu süreçten mutlu değil. Enflasyonla doğru dürüst mücadele edilmediği için, beklentilerin ve fiyat davranışının da her geçen gün daha da bozulduğunu görüyorum. Mesela İstanbul’da ulaşım fiyatlarına %52 artış gelmesine rağmen taksiciler bundan memnun olmazken, dün de yurtiçi uçak tavan fiyatlarına zam yapıldı. Enflasyon sınavı çok ama çok zor olacak!

Dün özellikle Avrupa hisse senetleri İtalya haberi ile hareketli bir seyir kaydederken, Türkiye cephesinde ise gün sonlarına doğru Borsa İstanbul Bankacılık Endeksine yönelik yaşanan güçlü alımlar, birçok hissenin tavan seviyelerine yaklaşmasına neden oldu. Endeks (XBANK) günü %9’a yakın artıda tamamladı. Yükselişi tetikleyecek somut bir de haber göremesek de, alımların borsa ana endeksine de aynı ölçüde yansımaması kafamızı kurcaladı!

Sosyal medyada Londra ile swap kanalının tekrar açılacağına ilişkin teyide muhtaç söylentiler gördük lâkin böyle bir haber gerçek olsa dâhi bunun sadece banka hisselerini ayağa kaldırması aklımıza tam olarak yatmadı. Belki bankacılık sektörü üzerinde var olan regülasyonların sadeleşme kapsamında biraz daha hızlı bir şekilde kaldırılabileceğini düşündük ama TCMB Başkanının enflasyon sunumunda atılan adımların meyvesini görmek istediklerini (etki analizi) hatırlayınca bu ihtimali de göz ardı ettik. Kuvvetle muhtemel, son dönemde borsaya yönelik ilginin bu sefer de bankacılık hisselerine yöneldiğini düşünerek daha fazla kafa yormak istemedik.

USDTRY kuru 26,99 seviyesinde neredeyse 2 haftayı aşkın bir süre beklemesi ardından kamunun dizginleri hafif de olsa gevşetmesi ile dün 27,0450 seviyesi test edilirken, Türkiye’nin yabancı indinde risklerini gösteren 5 yıl vadeli CDS risk primi 400 baz puan ve faiz indiriminin başlaması öncesi işlem gördüğü seviyelerde salınıyor. Bugün her hafta perşembe günü olduğu üzere TCMB ve BDDK’nın haftalık bültenlerini takip edeceğiz. Rezerv biriktirme yönünde geçen hafta yaşanan değişimi merakla irdeleyeceğiz.

ABD borsaları, Amerikalıların son çeyrekte kredi kartlarından her zamankinden daha fazla borç aldıklarını gösteren bir raporun gölgesinde ve bugün açıklanacak ve FED’in faiz kararlarını etkileyebilecek düzeyde olan kritik enflasyon verileri öncesinde geceyi düşüşle tamamladı. Teknoloji hisselerinin işlem gördüğü ve risk iştahı denince akla gelen Nasdaq endeksi %1,2 geriledi! Yeni gün başlangıcında Asya piyasalarında hava biraz bozuk. Çin’de emlak sektörünün büyük oyuncularından Country Garden’ın 22 milyon dolarlık tahvil ödemesi yapamadığı haberi moralleri bozdu. Hafta başı açıklanan ve G20 ülkeleri içinde tüketici fiyatlarının ilk düştüğünü duyuran Çin’de (deflasyonist kaygılar) hükümet üzerinde teşvik baskısının da her geçen gün arttığını not edelim.

Bugün KKTC saati ile ABD’de 15:30’da açıklanacak Temmuz ayı TÜFE enflasyonu önemle takip edilecektir. Anketlere göre manşet TÜFE’nin baz etkisi ile Haziran ayında kaydettiği %3,0 yükseliş ardından yıllık bazda %3,3 seviyesine yükselmesi; çekirdek TÜFE’nin ise %4,8 seviyesinde sabit kalması bekleniyor. Verinin beklenti seti dışında kalması, küresel mali piyasalarda dalgalanmaya neden olabilir. Türkiye cephesinde sanayi üretimi ve işsizlik oranı da sabah saatlerinde göz ucuyla da olsa takip edilecek.

Emre Değirmencioğlu, Kıbrıs İktisat Bankası