Adam Samson/FT: Türkiye, 2023 halka arz yarışında Londra ve Milano’nun önünde

Şirketler bireysel yatırımcının hisse çılgınlığından faydalanarak Borsa İstanbul’dan yaklaşık 2 milyar dolar topladı. İstanbul, bu yıl ilk halka arzlarda Londra, Frankfurt veya Milano  gibi büyük borsalara göre daha başarılı oldu. Küresel halka arzlar için zayıf bir yılda olan Türkiye’deki  patlama göze çarpıyor. Dealogic verilerine göre bu yıl 30 şirket Borsa İstanbul’daki halka arzlarda hisse satarak toplamda 1,9 milyar dolar topladı.

Halka arzlarla erişilen sermayenin hacmi, İstanbul’u, Batı Avrupa ve Güney Kore’deki çok daha büyük borsaların önünde, 2023’ün en büyük 10 küresel halka arz piyasası arasına soktu.

Türkiye’nin başarısı, Romanya ve Endonezya gibi diğer gelişen ekonomilerin yanı sıra, bazı büyük Batılı borsaların büyük şirketleri cezbetmekte nasıl başarısız olduğunu gösteriyor. Örneğin Londra’daki halka arzlar yalnızca 967 milyon dolar toplarken, Frankfurt’takiler 1,1 milyar dolar topladı.

Türkiye, yerel ve  perakende yatırımcıların pazarın giderek daha etkili bir parçası haline gelmesinden faydalanıyor. Yabancı sermaye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alışılmadık ekonomi politikalarına ilişkin endişeler nedeniyle kaçarken, bireyseller  uzun süredir devam eden yüksek  enflasyon ve değer kaybeden liranın etkilerini dengelemek için büyük getiri elde etme umuduyla hisse senetlerine yöneliyor.

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’ne göre, Türkiye hisse senedi yatırımcılarının sayısı 2019’un başından bu yana dört kattan fazla artarak 5,1 milyona ulaştı. Bireysel yatırımcıların borsa kapitalizasyonunda payı bu dönemde ikiye katlanarak yüzde 38’e çıktı.

Borsadaki soluksuz yarış, hisse fiyatlarının da yükselmesine neden oldu. FactSet verilerine göre, gösterge Bist 100 endeksi 2022’nin başından bu yana yüzde 318 arttı; ABD doları bazında yüzde 104 artış yaşandı.

Kurumsal finansal işlemlerde uzman Türk hukuk firması Turunç’un yönetici ortağı Kerem Turunç, “Tren perondan çıkarken insanlar oyuna katılıyor” dedi. “Orta ölçekli işletmeler genel olarak aynı alanda ve benzer büyüklükteki şirketlere bakıyor ve ‘eğer bu adamlar sermaye toplayabiliyorsa ben neden yapmayayım?’ diye düşünüyorlar.”

Refinitiv verilerine göre, yeni borsaya kote olan şirketler genel olarak yüksek primler elde etti. Son iki yılda borsaya kote olan şirketleri takip eden Bist halka arz endeksi 2022’nin başından bu yana lira bazında yüzde 550’den fazla artış gösterdi. İstanbul merkezli yatırım bankası ÜNLÜ & Co.’nun kurumsal hisse satışları başkanı Tunç Yıldırım, “Yerellerin işlem hacmi şu anda inanılmaz derecede yüksek ve bu da piyasadaki halka arz sayısına katkıda bulundu” dedi.

Pek çok yerel yatırımcının, yüksek enflasyonlu bir ortamda otomobil ve evlerin yanı sıra hisse senetlerini de “paralarını depolayacak güvenli” olarak gördüğünü ekledi.

Yöneticiler, hızla değişen mali kurallar ve düzenlemelerin son yıllarda pek çok firmanın makul faizlerle banka kredisine erişimini zorlaştırması nedeniyle hisse senedi piyasalarından fon toplama ihtimalinin mecburiyet haline geldiğini söylüyor.

Öte yanda, Türk hisse senetleri uluslararası piyasalarda sıkıntı yaşadı.  E-ticaret sitesi Hepsiburada ve araç çağırma uygulaması Martı Technologies, Wall Street’te piyasaya çıktıktan sonra düşüş yaşadı.

Turunç, “[Türkiye’de] Borsa’ya girmek isteyen şirketlerin büyük çoğunluğu perakende odaklı, yurt içi odaklı işletmelerdir.”

Örneğin geçtiğimiz hafta döner ve kebap zinciri Baydöner, İstanbul’da 14 milyon dolar topladı. Temmuz ayında 101 milyon dolar toplayan Türk sanayi grubu Kale Grubu’nun kontrolündeki seramik karo üreticisi Kaleseramik’in de aralarında bulunduğu daha büyük şirketler de hisselerini halka arz etti.

Yıldırım, bu yıl birçok arzın yerel yatırımcılardan çok yüksek bir katılım aldığını, çok az sayıda yabancı yatırımcının oyuna katıldığını sözlerine ekledi. Örneğin Kale, internet sitesinde yer alan bilgiye göre, sunduğu hisselerin yüzde 79’unu yerli bireysel yatırımcılara, yüzde 20’sini yerli kurumsal yatırımcılara ve yüzde 1’ini de çalışanlarına sattı.

Perakende yatırımcıların artan önemi kısmen düzenlemelerden kaynaklanıyor: Turunç, “Piyasa Düzenleyiciler perakende yatırımcıların sermaye piyasalarına katılmasını gerçekten istiyor” dedi.

“SPK ve Borsa İstanbul tarafından insanları sermaye piyasaları konusunda eğitmek için uzun süredir bir yoğun çaba olduğunu” da sözlerine ekledi. Ayrıca özel sermaye (private equity) ve risk sermayesi yatırımcıları arasında halka arzın pozisyonlarından çıkış için uygun bir seçenek olduğu konusunda “daha fazla farkındalık” bulunduğunu, şirkete yapılan yatırımı halka arzla kara çevirmenin ana strateji olarak görüldüğünü söyledi.

Yıldırım, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Mart ayında yürürlüğe koyduğu ve halka arzlarda küçük yatırımcıların daha büyük paylar almasına olanak tanıyan izin veren kural değişikliğinin, daha fazla perakende yatırımcıyı piyasaya çekmek için “çok çok önemli” olduğunu da sözlerine ekledi. pazar.

Bazı gözlemciler, bireysel yatırımcıların son halka arzlarda tahsis toplamak için acele ettiğini, oynak sermaye piyasalarının, para kazanma umuduyla bazı düşük kaliteli şirketleri çekeceğinden endişe ediyor.

Yıldırım, bazı grupların halka arzın, bankalar ve aracı kurumlar tarafından araştırma kapsamına alınmaması ve yatırımcı ilişkileri kapasitesinin yetersiz olması nedeniyle halka açık “zombiler” haline gelme riski bulunduğunu söyledi.

Turunç’a göre Türkiye hisse senedi piyasalarındaki bir diğer önemli sorun da şirketlerin halka açık hisse oranının çok düşük olması ve bu durumun da yatırımcıların kurumsal yönetim üzerinde nüfuz sahibi olma kabiliyetini sınırlaması.

Turunç, “Genel olarak pazar eskisine göre daha aktif ama olması gerektiği kadar evrilmiş değil” dedi. “Gelişmiş pazarlarda gördüğünüz hissedar aktivizmi burada yok.”

Kaynak:  Turkey leads London and Milan in 2023 IPO race