Fabrizio Casaretto: Hedging nedir?

Bu kelime birkaç senedir Türkiye’de kullanılmaktadır ancak aslen
yüzyılı aşkın süredir dünya piyasalarında mevcuttur. Biraz geriden
takip ediyor olmakla birlikte bu gecikmenin ülkemizde Türev
piyasaların geç gelmesinden ve oluşmasından kaynaklanmaktadır.
Nitekim 1868 yılında işlemlere başlayan Chicago borsasına kıyasla
İzmir de VOB’un açılması 2005 yılında gerçekleşmiştir, bu süreçte
türev piyasalarına ve kültürüne ulaşmak sadece birkaç kişiye nasip
olmuştur.
VOB’un açılması Hedging’i piyasalarımızda oturtmaya yetti mi?
Kesinlikle hayır. Hem ürün hem vade hem derinlik ve özellikle Hedging
kültürü açısından halen uzak sayılırız. Bunun başlıca temeli özellikle
konservatif yapıda çalışan şirket sahiplerinin veya yetkililerinin bu
kavrama halen uzak kalmalarından ve uygulamaya geçme arzuları
olmamasından kaynaklanmaktadır. Yeni nesil yöneticiler konuya daha
açık olmakla birlikte üst yönetimlere faydalarını anlatmakta
zorlanıyorlar.
Hayatımızda her atılan adım aslında olumlu veya olumsuz riskler
içerir, gerek özel hayatta gerekse profesyonel alanda. Olumsuz
neticesini arzulamadığımız bazı riskler bir şekilde bertaraf edilebilir,
veya hasarı minimize edilebilir. Bu engelleme mekanizmasına risk
yönetimi alanında Hedging denilir.
Hedging yabancı bir kelimedir, Türkçede de kullanılmaktadır, manası
ise “önlem almak” denilebilir. Yazmış olduğum kitapta Finansal
Korunma tabirini kullandım.
Hedging çok spesifik bir Risk Yönetimi mekanizmalarıdır.
Mikro veya Makro boyutlarda uygulanabilir, yani bireysel bazdan
ulusal hatta küresel boyuta kadar uygulanabilir. Şu bir gerçek ki, mikro
bazda ne kadar çok uygulanırsa, makro bazda ekonomi o kadar
sağlam olur.

Çok sıklıkla karşılaşıyorum, Hedging ile “Hedge Fund”
karıştırılmamalıdır. Hedge Fund isminden anlaşılabileceği gibi bir
fondur, yani bir havuza yatırılan paranın farklı piyasalarda farklı
şekillerde fon yöneticileri tarafından değerlendirilmesidir, bir yatırımdır.
Hâlbuki Hedging bir Yatırım değildir. Bir değeri belli bir seviyede tutar,
risklerden arındırır, ya da bazı mekanizmalarda ek getiri sağlayabilir.
Farklı risklerle karşılaşılabilir, bunlar fiyat, kur, faiz ve ticari riskler
olabilir. Risk Doktorluğu adını verdiğim Hedging uzmanlığı sayesinde
bu tip risklerden korunma mekanizmaları geliştirilebilir.
Her ne kadar günümüzde spekülatif işlemlerin miktarı büyük
çoğunlukta olsa da, Türev araçlar aslen Hedging için üretilmiştir. Farklı
içerikli vadeli sözleşmelerle hem üretici hem tüketici kendilerini
koruma altına almaktadırlar.
Hedging bir çeşit finansal sigorta şeklinde de anlatılabilir. Evinizi,
arabanızı, sağlığınızı sigortalıyorsunuz, peki niçin yatırımlarınızı,
işlerinizi sigortalamıyorsunuz? Deprem sigortası, araba kaskosu,
bunların primleri her sene ödeniyor ve genelde kullanılmıyor, Tanrı
kullandırtmasın. Bu primleri öderken dönüp de niçin ödedim ki diye
sorgulamıyoruz, sürekli sigorta yapıyoruz ne olur ne olmaz diye.
Hedging’i de böyle düşünmek gerekir, sistematik bir kültür olmalıdır.
Eğer birçok uluslararası büyük firma yüzyılı aşkındır ayakta
sapasağlam kalabiliyorsa, bunun sebebi ürettikleri ürünlerden ve ticari
avantajlarından çok, yaşanan birçok derin ekonomik krizi uyguladıkları
Hedging mekanizmaları sayesinde korunarak olmuştur.
Birçok detaya ve gerçek örneklere ilerideki yazılarımızda
değinebileceğiz, sağlıkla sevgiyle kalınız.
Fabrizio Casaretto
[email protected]
https://www.youtube.com/channel/UCfncpQ6iFkRMMWTeJ5fFW1w