Fabrizio Casaretto: Hedging maliyetli midir?

Genel bir sabit düşünce vardır, Hedging pahalıdır diye.

Yanlış bir genellemedir.

Neye göre pahalı veya ucuz?

Veya kimisine pahalı gelen diğerine ucuz gelemez mi?

Peki maliyetsiz hedging yok mu?

Hedging sistemleri yüksek maliyetli olabilir, kabul edilebilir bir maliyette de olabilir veya maliyetsiz de olabilir.

Neye göre değişmektedir peki bu maliyet?

Genel olarak sonunda söylemem gerekeni şimdi yazacak olursam; ne kadar yüksek garantili ve kolay ulaşılabilir amacı olan bir Hedging mekanizması isteniyorsa, o kadar pahalı olur. Bunu bir sigorta primi gibi düşünürsek, bir olayın gerçekleşme ihtimali ne kadar yüksekse, hesaplanan prim o kadar yüksek olur.

Ancak bu maliyetler Hedge edilmek istenen varlığa göre değişkenlik gösterir. Günümüzde Türk Lirasını Dolar veya Euro’ya karşı Hedge etmenin maliyetleri yüksek olabilir, nitekim hem volatilite yüksek hem başka ekonomik ve politik faktörler mevcut.

Ancak mesela petrole dayalı bir pozisyon Hegde etmek nispeten daha makul bedelle yapılabilir, nitekim oturmuş ve vadeleri bol hacimli bir piyasada Hedge için türev araçlara organize borsalarda ulaşmak çok daha kolaydır ve fiyatlar daha hacimli arz-talep dengelerinde oluşur.

Daytanak varlığın fiziki spekleri, vadenin süresi, amaç fiyat ve volatilite gibi maliyeti direkt etkileyen faktörler mevcuttur. Beklentiler ve arzular her kurum veya bireyde farklılık gösterir, bu yüzden hem Hedge mekanizmaları hem de maliyetleri farklı olur.

Emtialar veya dövizlerde olması fark etmez, her zaman bir risk ve Hedge uzmanı kullanılması şarttır. Bu kişi tarafından bireyin veya kurumun detaylı MR’ı çekilip riskli noktalarını iyi tespit etmek ve ayrıca amaçları da iyi belirlemek gerekir.

Bunlar çerçevesinde farklı stratejiler önerilebilir, karışık sistemler illa en pahalısı olacak diye bir kural yoktur. Bunlardan 1-2 hatta 3 tanesi bile Hedging sepetinde uygulamaya sokulabilir, böylece farklı sonuçlar görülebilir.

Konu bilinmediğinden dolayı tereddüt veya endişe varsa, riskli pozisyonun bir kısmının Hedge edilmesi ile başlanmalıdır, daha sonra zaten faydaları görülünce Hedge edilen pozisyon büyütülmek istenecektir.

Maliyetler diye adlandırılan bedel aslında illa yatırılan bir mebla olmayabilir, yüksek volatilite veya faiz varsa sistemde farklılıklar yaratabilir. Mekanizmalarda bir teminat yatırmak gerekebilir, bazı sistemlerde ise bir prim ödemesi akabinde teminata gerek kalmayabilir. Bu yatırılan meblalar vade sonuna kadar geri dönebilir yani illa maliyet olacak diye bir durum yoktur. Hatta vade sonu beklenmeden bile hem fiziki hem Hedge pozisyonları kapatılabilir.

Çok basit ücretsiz bir Hedge mekanizması örnek göstermek gerekirse; son aylarda sunulan KKM (Kur Korumalı Mevduat) aslında bir tezgahüstü Hedge üründür, ücretsiz nakdi uzlaşmalı bir döviz alım opsiyonudur. TL yatırılıyor, kur yükselişine karşı garantisi var, vade sonunda kur ile faiz arasındaki farkı nakit olarak karşılıyor, kur düşerse ekstra kazanç yaratıyor nitekim piyasada daha düşük kurla daha fazla döviz alma fırsatı doğuruyor; bütün bunlara karşı hiç bir masraf ödenmiyor. Genel ekonomiye faydası olup olmadığını burada tartışmıyoruz, sadece Hedge bazında değerlendiriyoruz.

Düşük maliyetli Hedging örneği vermek gerekirse; yağmur yağma ihtimaline karşı yanımıza şemsiye alırsak, maliyetimiz o şemsiyeyi bütün gün yanımızda taşımak olacaktır. Şemsiyeyi almazsak ve yağarsa, maliyetimiz bütün gün ıslak kalmak, moralimizin bozulması, kuru temizleme, vs olacaktır. Yağmur yağma ihtimalini şemsiye taşıyarak Hedge etmek ucuz bir tercih meselesidir. Kitabımın kapağındaki sarı şemsiye bu örneğe atıfta bulunmaktadır.

Basit ve pahalı bir Hedging örneği vermek gerekirse; fiziki altın alıp fiyat 1800 doların altına inerse zarar görmek istemeyen ama üstünde seyir ederse kazanmak isteyen bir yatırımcının bu isteğini Hedge etmesi için 1800 amaç fiyatlı satım opsiyonu alması biraz pahalıya mal olabilir. Tabii kimisine göre pahalı olan bir başkasına ucuz gelebilir.

Kısaca, Hedging çok pahalıdır gibi bir yaklaşımın göreceli düşünülmesinde fayda var. Kişinin veya kurumun amacına göre bu maliyet artabilir veya azalabilir, hatta hiç olmayabilir.