Erol Taşdelen: KKH bankalara her ay 10 milyar TL ek gelir sağlıyor!

Kur Korumalı Mevduat Hesaplar (KKH )‘da hesaplar şaşabilir demiştik. Hesaplarda üç ay sonra şaştı. Türk Lirasının değer kaybetmesine müdahale aracı olarak kurtarıcı hizmet olarak piyasaya sunulan finansal ürün bankaların kar kapısı durumuna gelmiş durumda. Ben dahil ekonomi yazarların çoğu bu sisteme girenlerin karlı çıktığını dile getirirken, bu işte asıl karlı çıkan kesimlerden biri de Bankalar oldu. Ekonomi kurmayların aldığı karar Bankalara Hazine ve Merkez Bankasından para aktarma aracı haline dönüşmüş durumda.

2021 yılda 92,9 milyar TL kar yapan bankalar iki ayda nasıl 39 milyar TL kar etti?

Bankaların 2022 Şubat karlılıkları açıklandı. Bankacılık sektörü iki ayda 39 milyar TL kar açıkladı. 2021 ilk iki ayda karlılıkları 9,2 milyar TL idi. 2021 aynı döneme göre bankalar 4,2 kat daha fazla kar yapmış oldu. 2021 bir yıllık kar 92,9 milyar TL olmuştu. Başka bir ifade ile geçen yıl bir yılda yaptıkları karın yüze 42’sini ilk iki ayda yaptı. Banka CEO’lar krizin intikamını alırcasına nasıl bu kadar kar ettiklerine kendileri dahi inanamıyor biline! Banka CEO’ların mesleki ömürleri uzamış durumda! Dolar bazında banka bilançoları küçülüyor ama karlılık katlanıyor. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir durum yaşanmaz.

Kur Korumalı Hesaplar bankalara da can simidi oldu!

Döviz kurlarını bastırmak için yola çıkılan Kur Korumalı Hesaplar bankaların ana gelir kaynağı haline gelmiş durumda. Ekonomi kurmaylar bu saatten sonra son vermeye kalksalar, ilk karşı çıkanlar bankalar olacak. Ekonominin merkezinde Bankalar olmasına rağmen saatli bomba gibi elimizde duran Kur Korumalı Hesapları pamuklara sarıp sarmalıyorlar. Bankaların çoğu Kur Korumalı Hesaplara ayırdıkları reklam bütçesi kadar diğer ürünlere ayırmıyor bu günlerde. Önce şu konuda hemfikir olalım. Kur Korumalı Hesaplar olmasaydı Bankaların Mevduat faiz oranlarda şu an KKH’lara uygulanan %17 faizden daha yüksek olacak mıydı? Kesinlikle daha yüksek olacaktı. Zaten KKH başlamadan önce %21-22’lerdeydi. Halen Kur Korumalı Hesaplar dışında kalan mevduatlara %21-22 veren bankalar var. Kur Korumalı hesaplarda biriken para 25 Nisan itibarıyla 610 milyar TL’yi aştı. Bu hesaplara bankalar %21-22 ile sabitlenen % 17 arasında %4-5 daha az faiz veriyor. İyi de aradaki %4-5 puan faiz oranını kim karşılıyor tabi ki kur farkı nedeni ile Hazine ve Merkez Bankası karşılıyor. Başka bir ifade ile Kamu Kaynaklarından bankalara %4-5 menfaat sağlanmış, kamu kaynaklarından para aktarılmış, bankalara ek gelir sağlanmış oluyor. Zira bu bankalar uygulanacak faiz %17 değil de %21-22 olsaydı Hazine ve Merkez Bankasından bu hesaplara o kadar daha az para çıkacaktı. Bankalarda aynı vadeler için mevduatlarda çift faiz oranı oluşmuş durumda. KKH’lere daha düşük faiz verilmesinde kaybeden taraf Hazine ve Merkez Bankası oldu sadece.

Kamu faiz oranını niçin sabitledi anlayan var mı?

Acilen KHM’da faiz oranları serbest bırakılmalı, bu sayede faiz geliri ile kur farkı arasındaki fark kapanmış; Hazine ve Merkez Bankası kaynaklarından daha az para çıkmış olur. Bu basit hesaplamayı ekonomi kurmayları nasıl yapamıyor insanın aklı duruyor. Tıpkı daha önce yazdığımız gibi; başta dövizden dönüştürülüp KKH açılması gerekirken mevcut TL mevduatları bankaların KKH’lara çevrilmesi nasıl yanlışsa faiz oranlarının sabitlenmesi de yanlıştır. Bu sayede bankalar kredi faiz oranlarını yükseltmesine rağmen 610 milyar TL mevduat için faiz oranı sabitlenmiş oldu. KKH’larda biriken 610 milyar TL Toplam banka mevduatların %11’i demek. Hazinenin kamu kaynakları bankaların vermesi gereken fark faizi de karşılarken dolaylı kaynak bankalara aktarmış oldu/oluyor. 610 milyar TL’nin %5’den aylık 2,5 milyar TL bankaların daha az faiz ödemesi sağlandı(*). Aradaki fark da Hazine ve Merkez Bankası sırtına yüklendi. Bu sayede, her ay şu an için aylık en az 2,5 milyar TL bankalara dolaylı kaynak/gelir aktarılıyor biline. KKH’larda mevduat bu seviyede kalsa bile yıllık 30 milyar TL ek kar demek. Bankalar vatandaştan, firmalardan elde edemediği ek karlılığı KKH’lar sayesinde devlet sırtından sağlamış durumda. Mevduat – Kredi faiz oranlarındaki makas bankacılık tarihinde bu kadar açılmamıştı. Tabi bankaların %30’lara dayadıkları kredi faiz oranları düşünüldüğünde, bankalar bu işte en az aylık 10 milyar TL karlı çıktı. Yoksa iki ayda 39 milyar TL kar nasıl sağladı sanıyorsunuz? “Fahiş fiyat uyguluyor” diye marketleri basan Kamu otoritesi iş bankalara gelince kış uykusunda resmen. Bankaların mevduat faiz maliyetleri KKH’lar sayesinde düşmesine rağmen kredi faiz oranları niçin bu kadar yükseldi denetim ve ceza duyan var mı? BDDK murakıpları bunu tespit edemiyor mu? Bankaların yüksek kredi faizleri sayesinde piyasa durmuş durumda bilmem farkında mısınız? Yatırımlar bıçak gibi kesildi!

Vergi gelirleri bankalara aktarılamaz!

Baştan beri hukuki dayanağı da olmayan, Vatandaşın verdi gelirlerinin toplandığı Hazine kaynaklarının KKH’lara aktarılması dolayısı ile bankaların fonlanmasına karşı çıkmıştık. Fatura ortaya çıkmış durumda, haklılığımız da kanıtlanmış oldu, keşke yanılmış olsaydık. Bankalar ve finans sektörü firmalarından alınacak kurumlar vergisi oranı yüzde 20’den yüzde 25’e çıkarılması ile telafi edilecek bir durum değil. Bu vahim durum kamu kaynaklarının bankalara aktarılmasının önünü kesmiş olmuyor. Verilenin bir kısmını geri olmuş oluyorsunuz sadece!

O nedenle Kur Korumalı Hesaplar sürdürülebilir bir durum değil, kurları kontrol altına alalım derken, kamu kaynakların parası tüyü yetmemiş yetimin hakkı kamu eli ile bankalara aktarılan bir ucube sistem oluşmuş durumda. Devletin vergi kaybı, bankaların karşılıklardan KKH’lardan kazandıkları avantajı, kredilerdeki çarpan etkisi gibi hesaplamalara konunun dağılmaması için girmedim. Kısaca; KKH’ları savunanlar bu faturanın hesabını ödeyemez biline!

(*) 610.427.000.000x%5×30 gün / 36500 = 2.508.604.109.-TL (KKH’lar sayesinde bankaların ödemediği faiz )

Erol TAŞDELEN – Ekonomist

bankavitrini.com