Erol Taşdelen: Bankaların Emekli Aşkı Neden Depreşti?
23 Temmuz 2022Son haftalarda fark etmişsinizdir. Bankalar adeta yarış halinde Emekli Maaş promosyon yarışı içinde. İş açık artırmaya döndü. Yerli büyük banka 3.500.-TL ile hamle yapınca rakipler boş durmadı kısa süre sonra 5.250.-TL’ya VARAN promosyon açıklaması geldi. Diğer büyük banka 5.500.-TL’ye VARAN Promosyon açıklaması geldiği günlerde Yabancı sermayeli bir banka 6.250.-TL’ye VARAN Promosyon açıklaması yaptı. Emeklilere kravuz olması için bazı kısa uyarıları yapalım. Maaş Promosyonlarında nelere dikat etmeli? Sizi bekleyen küçük sürprizler ne; kısaca değinelim.
Bankaların Emekli Promosyon sunum ve reklamlarında genelde VARAN kelimesi kullanılmakta. Bunun iki nedeni var. Birincisi, az maaş alana az promosyon, çok maaş alana daha fazla promosyon veriliyor ve maksimum verecekleri Promosyon tutarı için VARAN kelimesi kullanılıyor. Ana hikaye bu. Her emekli o promosyonları alamıyor kısaca. İkincisi; VARAN kısmı ise kendinizden başka yeni bir emekli getirilmesinde söz konusu. Arkadaşını ikna et getir rüşveti demeyelim de “neması” diyelim. Örneğin bir Banka 5.250.-TL’ye VARAN Promosyon veririm derken bunun 5.000.-TL’Lık kısmı maaş promosyonu olurken; 250.-TL’lık kısmını alabilmeniz için çevrenizden başka bir emekli götürmeniz gerekiyor. Örneğin; 6.250.-TL ile en fazla maaş promosyonu verdiğini bildiren Yabancı sermayeli banka; 5.000.-TL’lık kısmı kendi maaşınız için 1.250.-TL’lık kısmı da çevrenizden bir emekli götürmeniz halinde veriliyor.
PROMOSYON İÇİN KAÇ AY MAAŞ YATMALI?
Bankalar genelde 36 ay vade maaş ödeme Taahhüttü ile Promosyon ödemesi yapıyor.
DEVAM EDEN TAAHHÜTÜNÜZÜ BOZABİLİR MİSİNİZ?
Daha önce herhangi bir banka ile Maaş Sözleşmesi yapmış bir emekli kalan süre için alınan promosyonun kalan süre için vazgeçme kısmını iade ederek tek taraflı sözleşmeyi sonlandırabilir. Geçmiş yıllarda ödenen tutarlar düşük olduğu için bu durumda Emekli karlı çıkar. Bazı bankalar yasal dayanağı olmadan “maaş hesabını kredi hesabına bağladık, başka bankaya devir yapamazsınız” diyebiliyor. Bu durumu anlatan yazı talep edip başta BDDK olmak üzere şikayet edebilirsiniz. Hemen pes etmeyin. Promosyon direnenlerin olacaktır!
MAAŞ SÖZLEŞMESİNDE NELERE DİKKAT EDELMELİ?
Emeklilerin çoğunun vaktinin bol olmasına rağmen genelde incelemeden ve yeterli bilgi almadan sözleşme imzalıyor. Genelde maaş tutarı kadar Havale – EFT ücretsiz olurken; bazı bankalar Kredi Kartından ücret alınmaması için 2-3 faturanın bankaları aracılığı ile ödemeyi talep edebiliyor. Başta bu tür özel koşulların sorulması yararlı olur. Bazı bankalar masrafsız bir kartı verirken Gold/Platinum gibi havalı özel isimli kartlar, asgari ödemeye; taksitli ödemeye; kampanyalara dahil olduğu için Kart Ücretine tabi olabiliyor. Kart talep ederken mutlaka kart ücreti olup olmadığını teyidinin alınmasında yarar var. Tüketici, konut gibi Kredi kullandığınızda, kredi süresince maaşınızı başka bankaya götüremeniz engellenmemesi için mutlaka bu bilginin öğrenilmesinde fayda var. Bazı bankalar kullanılan K+redi Karta bağlanan otomatik ödemelerde 1-2 TL ücret alabiliyor; Kredi Kart ekstrelerde ufak kesintilerin kontrol edilmesinde fayda var.
BANKALAR PROMOSYONU NİÇİN ARTIRDI?
Emeklilere can alıcı uyarılar yaptığımıza göre, asıl soruya gelelim. Bankalar niçin ve neden bu kadar promosyon tutarlarını artırdı. Bir emekli için 5.000.-TL bu pahalılıkta iyi tutar. Bankalar bu parayı vermesinin nedenlerine baktığımızda ülkenin içinde bulunduğu durum ile yakından ilgili olduğunu görüyoruz. Emeklilerin geçmişte yüzüne bakmayan hatta “şubelerde gereksiz yoğunluk oluşturuyor” diye hesap dahi açmayan bazı bankalar ne oldu da Emekliler yollarına kırmızı halılar seriyor?
Birincisi; kriz ortamında bankaların kredi takip oranları artıyor. Emeklilerin işsiz kalma; maaşlarının yatmaması gibi bir durum olmayacağı için bankalar özelikle Emeklilere kredi vermek için uğraşıyor. Emekliler de genelde kredi talebinde öncelikle çalıştığı bankaya talebini iletiyor. Kısaca bankalar ileriye yönelik kredi potansiyel kitle havuzunu oluşturuyor. Emekli kredilerinde kredi takip oranları yok denecek kadar düşük olması bankaların kriz ortamında kıymetli müşteri profilini oluşturuyor.
İkincisi; Emeklilerde en azından kefen parası olarak kenarda 3-5 kuruş mevduatı var. Bankalar maaşı ödeme aracılığını almak ile bu mevduata da ulaşması kolay oluyor. Bir taraftan kredi için hedef kitle iken diğer taraftan da emeklilerin tasarrufları bankaların kaynak sıkıntısı çektiği kriz ortamında iştahlarını kabartıyor. Ayrıca Emekliler gençler gibi yatan maaşlarını aynı hafta içinde bitirmiyor, genelde yatan maaşı aya yaygın harcıyor ve bankalara vadesizde ciddi kaynak sağlıyor. Enflasyon ortamında emekli maaşlarının önümüzdeki dönemde seçim atmosferinin de etkisi ile hızlı artacağı düşünüldüğüne; bankalar “nasılsa verdiğim parayı fazlası ile kazanırım” hesabı yapıyor. Arka planda matematiksel denklemler var kısaca. Pazarlamanın temel kurallarıdır; “bir şey size bedava sunuluyor ise Ürün sizsinizdir”. Bir hizmet için size üste para ödeniyor ise vereceğiniz paranın bir kısmını önceden aldığınız içindir! Kaşınıza, gözünüze hayranlıktan değil yani!
Üçüncüsü; Emeklilerin genelde konut ve taşıt gibi gayrimenkul ve varlıkları bankalara Sigorta gibi çapraz satış yapma şansı doğuruyor. Olan kira gelirleri gibi ödemeleri genelde maaşın yatan bankaya yatması isteniyor. Bu da bankaya ek gelir sağlıyor.
Dördüncüsü; Emekliler genelde tek banka ile çalışıyor ve bu da genelde Maaş ödemesi alınan banka oluyor. Emekli eşler genelde aynı bankadan maaş alıyor. O nedenle bir emekli maaşı alan banka aynı zamanda eşini de müşteri yapmak için avantaj sağlıyor.
Kısaca; bankaların emekli aşkı tamamen duygusal değil aynı zamanda Kriz ortamının dayattığı nedensellik. İşlerin hareketli olduğu çarkların piyasada hızlı döndüğü ortamda esnaftan umudu kesen Bankalar Emeklilerin peşine düştü. Emeklilerin acelesi yok; “hangi banka ne kadar Promosyon verecek” diye biraz daha bekleyebilir.
Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com
Tüm Yazarlar
