Dr. Fulya Gürbüz | Ekonomi Gündemi: Dış ticaret, enflasyon, PMI, reel faiz, reel kesim net döviz pozisyonu, reel kur, ABD ve İngiltere merkez bankaları faiz kararları

31 Ekim – 4 Kasım haftasında, Ekim ayına ilişkin olarak enflasyonda ve negatif reel faizde yükseliş, Türkiye imalat sektörü PMI endeksinde gerileme olasılığı var. Ekim ayı İSO ve MÜSİAD verileri imalat ve hizmet sektörlerinde yılın son çeyreğine ait ipuçları verecek. Söz konusu ipuçları Ekim ayı dış ticaret verileriyle uyumlu olup olmadığını gösterecek. Amerikan ve İngiltere merkez bankalarından 75’er baz puanlık artırım bekleniyor.

31 EKİM 2022, PAZARTESİ

EKİM AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET ENDEKSLERİ – MÜSİAD

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi, 2022 yılı Eylül ayında, bir önceki aya göre 5,9 puan artışla 56,8 seviyesine, Hizmet Sektörü SAMEKS Endeksi ise aylık 1,6 puan artışla 51,1 seviyesine yükselmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Sanayi endeksinde Eylül ayındaki artışta itici güç yeni siparişler alt endeksinin aylık 8,3 puan artışla 56,1 seviyesine yükselmesiydi. Satın alımlar ve üretim artarken tedarikçilerin teslimat süresi iyileşti. Eylül ayında hizmet endeksindeki iyileşmenin tetikleyicisi ise girdi alımlarındaki artış oldu. Söz konusu gelişme stok seviyesinin artmasına sebep oldu. Öte yandan Eylül ayında her iki sektörde istihdam geriledi.

Kaynak: MÜSİAD

1 KASIM 2022, SALI

EKİM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KÜRESEL VE TÜRKİYE PMI ENDEKSLERİ – S&P GLOBAL, İSO

Eylül ayında JP Morgan küresel imalat sektörü PMI endeksi aylık 0,5 puan düşüşle 49,8 seviyesine gerilemiş, küresel hizmet sektörü PMI endeksi ise aylık 0,7 puan artışla 50,0 seviyesine yükselmişti. Türkiye’nin ise imalat sektörü Eylül ayında peş peşe yedinci ay daralmaya devam etmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise küçüldüğünü gösteriyor. Geçen hafta S&P Global Ekim ayı ABD, Avustralya, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’nın öncü PMI verilerini açıkladı. Buna göre ABD’nin, Euro Bölgesi’nin ve İngiltere’nin imalat ve hizmet sektörleri Ekim ayında daraldı; Japonya’nın her iki sektörü önceki aya göre büyüdü, Avustralya’nın ise imalat sektörü önceki aya göre büyürken hizmet sektörü daralma kaydetti. Türkiye’nin en büyük ticaret ortakları olan ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere’deki olumsuz seyrin Türkiye imalat sektörü PMI endeksine de olumsuz yansımaya devam edeceği söylenebilir.

Kaynak: S&P Global, İSO

EKİM AYI İTO ENFLASYON VERİLERİ – İTO

İTO verilerine göre Eylül ayında İstanbul’da; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi aylık %6,06, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise %2,94 artış kaydetmiş, yıllık artışlar sırasıyla %107,42 ve %98,17 olarak gerçekleşmişti. Yıllık İTO enflasyonu (grafikte mavi çizgi) ile TÜFE (kırmızı çizgi) arasındaki makas Mart 2022’den bu yana aralıksız açılıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

2 KASIM 2022, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) POLİTİKA FAİZİ KARARI – federalreserve.gov

Fed, politika faizini belirlerken çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi’ndeki (PCE) eğilimi dikkate almaktadır. Çekirdek PCE enflasyonunun yukarı yönlü seyri (grafikte mavi çizgi) ve işsizlik oranındaki (siyah çizgi) düşüş dikkate alındığında Fed’in 2 Kasım tarihli toplantısında faiz artışına gitmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Her ne kadar Fed Mart-Eylül döneminde toplam 300 baz puanlık faiz artışı gerçekleştirse de hem çekirdek PCE hem de çekirdek TÜFE artmaya devam ediyor. Nitekim vadeli işlemler piyasası verileri Fed’in 2 Kasım’da %81 ihtimalle politika faiz aralığını 75 baz puan artışla %3,75-%4,00 aralığına yükselteceği fiyatlanıyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

EKİM AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TİCARET BAKANLIĞI

Eylül ayında 22,6 milyar dolarlık ihracat, 32,2 milyar dolarlık ithalat gerçekleşmiş böylece 9,6 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmişti. 2022 yılının ilk 9 ayında toplamda 252,5 milyar dolarlık ihracat, 349,4 milyar dolarlık ithalat, 96,9 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedildi.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI FİNANSAL KESİM DIŞINDAKİ FİRMALARIN DÖVİZ POZİSYONU – TCMB

Temmuz 2022’de finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları aylık 5,2 milyar dolar artışla 171,6 milyar dolara yükselmiş, döviz yükümlülükleri aylık 2,0 milyar dolar düşüşle 262,9 milyar dolara gerilemişti. Böylece sektörü Net Döviz Pozisyonu Açığı (grafikte kırmızı çubuklar) aylık 7,2 milyar dolar düşüşle Temmuz ayında 91,3 milyar dolara gerilemişti. Sektörün Kısa Vadeli Net Döviz Pozisyonu Fazlası (siyah çizgi) ise Temmuz ayında aylık 6,2 milyar dolar artışla 68,6 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: TCMB

3 KASIM 2022, PERŞEMBE

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI (BOE) POLİTİKA FAİZİ KARARI – bankofengland.co.uk

İngiltere’de çekirdek TÜFE’nin yıllık artışı Eylül ayında tarihi zirvesine çıkarken, işsizlik oranı Ağustos ayında 1974 yılından bu yana en düşük seviyesine gerilemişti. BoE yükselen enflasyonist baskıya bağlı olarak Aralık 2021-Eylül 2022 döneminde politika faizini 215 baz puan artışla %2,25 seviyesine yükseltti. Piyasalarda BoE’nin 75 baz puan artırımla politika faizini %3,0 seviyesine yükseltmesi bekleniyor.

Kaynak: TRADINGECONOMICS.COM

EKİM AYI BM GIDA FİYAT ENDEKSİ – http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/

Eylül ayında BM Gıda Fiyat Endeksi aylık bazda %1,1 düşerken, yıllık artış %5,5 seviyesine yavaşlamıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ENFLASYON VERİLERİ – TÜİK

Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %83,45, aylık %3,08 artış kaydetmişti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %151,50, aylık %4,78 artmıştı. Foreks anketine göre Ekim ayında TÜFE’nin ortalama aylık %3,6, yıllık % 85,6 artması bekleniyor. Geçen hafta Türk-İş, Ankara’da açlık sınırının Ekim ayında aylık %2,48 artışla 7.425 TL’ye, yoksulluk sınırının 24.186 TL’ye yükseldiğini duyurmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL FAİZ ORANI – TURKEY DATA MONITOR

Turkey Data Monitor hesaplamalarına göre Eylül ayında 12-ay geriye dönük gerçekleşen reel faizin eksi %37,7’ye yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (28 EKİM) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 2022 yılının 21 Ekim ile biten haftasında piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat ve kredi hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %14-20, TL cinsi kredi faiz oranları ortalama %17-32 aralığında. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 132,5 milyar dolara geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 126,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 87,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi DTH 214,0 milyar dolara yükseldi. Bankacılık dışı yurt içi toplam DTH hacmi en son 24 Aralık 2021’de 239 milyar dolar ile zirve yapmıştı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu 4,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 114,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 38,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 75,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,0 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı 59,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 23,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Aynı hafta, yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 63 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 11 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 3,7 milyar dolarlık, DİBS’te ise 2,4 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

4 KASIM 2022, CUMA

EKİM AYI ABD İŞGÜCÜ VERİLERİ – U.S. BUREAU OF LABOR STATISTICS

ABD’de işsizlik oranı Eylül ayında %3,5 seviyesine gerilemiş, ortalama saatlik kazançlar yıllık %4,98 artış kaydederek son 9 ayın en düşük artışını kaydetmişti. Piyasalarda işsizlik oranının %3,6’ya yükselmesi, ortalama saatlik kazançların yıllık %4,7 artması bekleniyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU (REDK) – TCMB

Eylül ayında TÜFE bazlı REDK aylık %3,1 artışla 54,51 seviyesine yükselmişti.

Kaynak: TCMB

Dr. Fulya Gürbüz

fulyagurbuz.com