Dünyanın en yüksek 6. enflasyonu KKTC’de: Gıda yüzde 105 ; manşet yüzde 88,8 arttı

KKTC İstatistik Kurumu verilerine göre, Nisan ayında TÜFE aylık bazda %5,07 ; yıllık bazda ise %88,81 artarak son 25 yılın zirvesinde gerçekleşti. Ayşe Teyzenin enflasyon sepetinde en önemli kalem olan gıdanın aylık %8,70 yıllık olarak ise %105,23 artış kaydettiğini görüyoruz. Enflasyonun alt kalemlerinde genele yayılan bir yükseliş görürken, enerji fiyatlarının da desteği ile ulaştırma kalemi yıllık %138,31 artışla ilk sırada yer aldı.

Enflasyon küresel bir sorun hâline gelirken, TL’nin son 6 aydır keskin değer kaybı ve Ukrayna krizi nedeniyle artan emtia fiyatlarının gölgesinde KKTC Nisan ayı ile birlikte dünyanın en yüksek 6. enflasyonuna imza attı. Baz etkisinin de yardımı ile, üç haneli enflasyon için (kuvvetle muhtemel yaz ayları) geri sayımda olduğumuz söylenebilir. Hazır enflasyonda söz etmişken, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen dünya gıda fiyat endeksi Mart ayındaki 159,7 seviyesinden Nisan’da 158,5’e gerilediğini lâkin bir önceki yılın aynı ayına göre %29,8 yükseldiğini görüyoruz.

Türkiye’de Cuma günü açıklanan TÜFE bazlı reel efektif kurun yüksek enflasyon nedeniyle değerlendiğini görüyoruz. Bu nedenle de kur kaynaklı olarak turizm ve dış ticarette rekabet avantajından söz etmek de güçleşiyor. Daha basit bir anlatımla, yüksek enflasyon nedeniyle kurdaki yükselişin getirdiği rekabet avantajı da kaybolmuş durumda (bakınız grafik).

Her ayın ilk Cuması açıklanan ve ABD ekonomisinin sağlığı hakkında en önemli ipuçlarını veren istihdam raporu hemen hemen piyasa beklentileri düzeyinde sonuçlandı. Tarım dışı bordrolu çalışan sayısı 400bin kişi artış beklentisine karşın 428bin artarken, işsizlik oranı hafifçe %3,6’ya yükseldi (beklenti %3,5). Verinin alt kalemlerinde, FED’in de yakından takip ettiği yıllık maaş artış oranı (enflasyon göstergesi) %5,5 ile piyasa beklentisine paralel sonuçlandı.

Kritik ABD verisi ardından enflasyonun daha da artacağından, ekonominin ise hızla yavaşlayacağından endişe ediliyordu. İstihdam raporunun bu korkuları haklı çıkarmamasına paralel, Perşembe günü %5 düzeyinde gerileyen Nasdaq endeksi, Cuma gününü ivme kaybederek %1,4 düşüşle tamamladı. Nasdaq tepe noktasının görüldüğü 6 ay öncesine göre değerinin dörtte birini kaybetti!

Türkiye cephesinde ise, küresel piyasalardaki sert satış baskısı ve uygulanan ekonomik politikaların sürekliliğine yönelik endişelerin gölgesinde USDTRY kuru kabaca iki aydır işlem gördüğü 14,50 – 15,00 bandının üst sınırına yeniden yükseldi. Kamunun yön belirleyici olmaya devam etmesine rağmen, bir tarafta küresel olarak değerlenen ve son 20 yılın zirvesine yükselen dolar endeksi, diğer tarafta kabaran enerji faturasına paralel artan döviz ihtiyacı da kurun yükselmesine katkı koyuyor. Teknik mânâda, USDTRY kurunda, psikolojik 15 seviyesinin geçilmesi durumunda, hareketin ivme kazanmasını bekliyouz. Okurlarımız, 14,67 seviyesinin geçilmesi ile ilk etapta 14,95 seviyesini beklediğimizi hatırlayacaklardır (bakınız grafik).

Yabancı nezdinde Türkiye’nin risklerini yansıtan 5 yıl vadeli CDS primi, Ukrayna krizi ardından Mart ayında 700 baz puanı aşarak rekor seviyeye yükseldikten sonra gerilemişti. ABD dolarının piyasa faizi ve risksiz faiz olarak görülen 10 yıllık devlet tahvil getirisinin %3,15 ile son 3,5 yılın zirvesine ulaşması ardından, Türkiye’de de risk primi 660 seviyesine yükseldi. Bir tarafta ABD’de faizlerin yükselirken, diğer tarafta Türkiye’nin risk göstergelerinin tırmanması, borçlanma maliyetlerinin yukarıya gitmesi mânâsına geliyor.

Benzer bir şekilde, faiz getirisi olmayan ve ABD reel getirisi ile ters korelasyona sahip kıymetli madenlerin de baskı altında olduğunu görüyoruz. Altının ons fiyatı 1,875 dolar seviyelerinden haftaya başlarken, 4. haftaya da düşüşle başladığını not edelim. Teknik bir bakış açısı ile, aşağıda 1,820 dolar seviyelerinde doğru bir geri çekilme, havanın bozmaya devam etmesi durumunda mümkün görünüyor (bakınız grafik).

Risk iştahının azalması ile, Bitcoin’in de güneye doğru yolculuğunda kesintisiz olarak altıncı haftaya girmesine neden oldu. Doların güvenli liman olarak değer kazanmasına paralel Bitcoin bu sabah 33binli seviyelere kadar gerileyerek aşağıda Haziran 2021 dibi olan 28,800 seviyesini test etmek istercesine bir görünüm sergiliyor (bakınız grafik).

Doların sepete göre değerini gösteren DXY, yeni haftayı 104 seviyesinden karşılayarak son 20 yılın zirvesinde yer almaya devam etti. Doların güçlü seyrine paralel EURUSD paritesi 1,05 seviyesinin diplerinde yer alırken, resesyon uyarısından bulunan lâkin enflasyonla mücadele için faiz oranlarını artırmaya devam edeceği söyleyen İngiltere Merkez Bankasına paralel GBPUSD paritesi de bu sabah bir kez daha 1,2280 seviyesine gerileyerek son 2 senenin dibini test etti. Özellikle, Sterlin’i almak için pusuda beklediğimizin altını bir kez daha çizmek isteriz.

Japonya, Moskova’nın Ukrayna’yı işgaline karşı koymak için Rus petrol ithalatını aşamalı olarak durdurmasının zaman alacağını söyledi. Bu sabah Brent cinsi petrolün varil fiyatı 112-113 dolar seviyelerinde salınırken, geride bıraktığımız hafta 9 dolar/mmbtu seviyesini test eden Henry Hub doğalgaz fiyatları yeni haftaya 1 dolar düşüşle 8 seviyesinden başladığını görüyoruz. Petrol fiyatları, küresel resesyonun talebi azaltabileceğine dair korkular ile gerilerken, yatırımcılar, küresel arzı sıkılaştırması beklenen Rus petrol ambargosu üzerine Avrupa Birliği görüşmelerini takip ediyor.

Asya cephesinde, Şanghay yetkilileri, bir aydan uzun bir süre önce şehir genelinde uyguladıkları COVID kısıtlamalarını devam ettirirken, uygulanan karantina, küresel ekonomik büyüme ve olası resesyonla ilgili endişeleri daha da alevlendirdi. Asya piyasaları, yeni haftayı, ABD borsalarının geçen haftadan sarkan keyifsiz havasını soluyarak %2 civarında düşüşle karşılıyor. Japonya’da bu sabah açıklanan hizmet sektörü PMI verisi, Nisan ayında dört aydan beri ilk kez genişlese de, gösterge endeks Tokyo borsası %2,2 düşüşle başı çektiğini görüyoruz. ABD borsalarının vadeli işlemlerinde ise %1’in üzerinde düşüşler dikkat çekiyor. Yeni haftanın yine pek de iyimser başlamadığını görüyoruz.

Bugün Rusya’da Zafer Günü. Rusya’nın İkinci Dünya Savaşı’nda Sovyetler Birliği’nin Nazi Almanyası’na karşı kazandığı zaferin yıldönümünü kutlamaya hazırlanırken, Devlet Başkanı Putin’in yapması muhtemel konuşmasında savaş ile ilgili değerlendirmede bulunması bekleniyor. Jeopolitik risk algısı bu nedenle sabah saatlerinde yüksek seyrediyor.

Bu haftanın en önemli verileri, ABD’de Çarşamba günü açıklanacak enflasyon verisi ile Perşembe günü İngiltere’de açıklanacak büyüme verileri olarak ön plana çıkıyor.

iktisatbank.com