ANALİZ:  Fed startı verdi, tüm merkez bankaları faiz artırıyor

ABD Merkez Bankası (Fed) piyasaların beklentileri doğrultusunda 3 yıl aradan sonra önceki gün ilk faiz artırımını yaptı ve 40 yılın zirvesine tırmanan enflasyonla mücadele sürecinin düğmesine resmen basmış oldu.  Fed’le eş zamanlı olarak, ya da hemen akabinde, 8 merkez bankası daha faiz artırdı. TCMB politika faizini %14’te tutarak Türkiye’nin göreceli faiz getirisinin düşmesine göz yumdu.  Dün gece ruble üzerinde baskılara rağmen Rus Merkez Bankası da faizi %20’de tuttu.  Uzmanlara göre, bu yıl Fed’den 7, AMB’ndan bir faiz artırımı bekleniyor.

Haberdar.com’a  göre, ABD’de enflasyon enerji ve gıda fiyatlarındaki artışın da etkisiyle şubatta yüzde 7,9 ile 40 yılın zirvesine tırmanmıştı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali de merkez bankalarının işini enerji, hammadde ve gıda fiyatlarında artışlara neden olarak zorlaştırıyor ancak merkezler enflasyonla mücadelede kararlı adımlar atmaya devam ediyor.

Birleşik Krallık, Norveç, Yeni Zelanda ve Kanada, enflasyonla mücadeleye ABD’den de önce başlayan gelişmiş ekonomiler olurken, manşet enflasyonun yüzde 4,5 ile 1993’ten bu yana en yüksek düzeyde seyrettiği İsveç’te de merkez bankası planlanan ilk faiz artışını beklenenden daha erken yapacağının sinyalini verdi. 1 Mart toplantısında faize dokunmayan Avustralya da varlık alım programını geçtiğimiz ay sonlandırmıştı.

Kronik deflasyon sorunu yaşayan Japonya ve enflasyonun yüzde 2,2 ile 14 yılın zirvesinde olduğu İsveç ise gelişmiş ekonomiler arasında en güvercin politikalar izleyen merkez bankaları olarak öne çıkıyor. Gelişmekte olan ülkelerde ise Brezilya, Peru, Kolombiya, Güney Afrika, Şili, Arjantin, Güney Kore, Meksika, Rusya 2022 yılı içinde enflasyonla mücadele için faiz artırımına gitti. Bu ülkelerin büyük bir kısmında reel faiz halen negatifte.

Faiz artıran artırana

Kovid-19 pandemisinin küresel tedarik zincirlerini sıkıştırmaya devam etmesi, Çin’de tekrar uygulanmaya başlayan geniş ölçekli karantinalar ve tüm dünyada gıda, enerji ve hammadde fiyatlarını yükselten Rusya- Ukrayna savaşı, zaten sıkılaşma döngüsüne giren küresel merkez bankalarının enflasyonla mücadele amacıyla faiz artırımlarına devam etmesine neden oluyor.

Perşembe günü Birleşik Krallık Merkez Bankası (BoE) başta olmak üzere, birçok gelişen ülke merkez bankasının faiz toplantısı vardı.

Rusya, Japonya ve Endonezya hariç tüm toplantılardan faiz artırım kararı çıktı.

Birleşik Krallık Merkez Bankası faizi 25 baz puan artırarak politika faizini yüzde 0,75’e yükseltti.

Brezilya Merkez Bankası faizi 100 baz puan daha artırarak politika faizini yüzde 11,75’e yükseltti.

Suudi Arabistan politika faizini 25 baz puan artırdı. Ters repo faiz oranı yüzde 0,75, repo faiz oranı yüzde 1,25.

Katar Merkez Bankası faizi 25 baz puan artırarak yüzde 1,25’e çıkardı.

Hong Kong faizi 25 baz puan artırarak yüzde 0,75’e yükseltti.

Özbekistan Merkez Bankası faizi 300 baz puan artırarak yüzde 14’ten yüzde 17’ye çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası, mevduat faizi oranını 25 baz puan artırarak yüzde 1,75’e çıkardı.

Tayvan Merkez Bankası sürpriz şekilde gösterge faiz oranını 25 baz puan artırarak yüzde 1,375’e yükseltti.

Endonezya Merkez Bankası, 7 günlük ters repo oranını değiştirmedi yüzde 3,50’de sabit tuttu. Endonezya yüzde 2,2’lik enflasyon ile reel faizin pozitif olduğu az sayıda ekonomiden biri.

Vadeli işlem piyasalarına göre, Fed’in bu sene 7×25 puan faiz artırması, politika faizi %3’e tırmanıncaya kadar parasal sıkılaştırmayı sürdürmesi bekleniyor. Avrupa Merkez Bankası’nın ise bu yıl 1×25, 2023’te ise 2X25 puan faiz artıracağı vadeli işlem piyasalarında okunuyor.

Investing/Deniz Ergin:  Dolar Endeksi haftayı yükselişle kapadı

Haftanın son işlem gününde dolar küresel piyasalarda sınırlı alıcılı işlem görüyor. Haftaya yükselişle başlayan ABD Dolar Endeksi, haftanın devamında savaşa dair barış beklentilerinin artması ve FOMC toplantısıyla beraber 99,30’dan 97,73’e geriledi. Endeks bugün 98,25’e yükseldi.

Endeksteki fiyatlamada bu hafta hangi gelişmeler etkili oldu?

Rusya’nın savaş başlatması ve risk iştahındaki azalma ile geçen hafta 99,45’e çıkan endeks, 25 Mayıs 2020 sonrası en yüksek seviyeyi gördü. Ukrayna ve Rusya heyetinin müzakerelere başlaması ile gerileyen endeks, bu hafta Fed’in piyasa beklentilerine uygun karar almasıyla düşüşüne devam etti. 25 baz puan faiz artıran Fed, yılın kalanı için 6 faiz artışı daha tahmin etse de aceleci davranmaması ve enflasyonda düşüş beklemesi piyasalarca olumlu karşılandığı için endeks gevşemeye devam etti.

Bugün ise endeksteki yükselişte yine jeopolitik risk fiyatlaması etkili oluyor. Rusya, haberlerde geçtiği gibi tam anlamda bir anlaşmanın söz konusu olmadığını söyledi. Ayrıca Batı’dan Rusya’nın nükleer saldırıyı her an kullanabileceğine dair açıklamalar gelmesi de tansiyonu yeniden yükseltti.

Dr. Artunç Kocabalkan – Atilla Yeşilada: Ekonomide kara büyü

Lagarde, Avrupa Merkez Bankası’nın ilk faiz artışından önce ‘ekstra alana’ sahip olduğunu söylüyor

Merkez Bankası rezervlerinde düşüş dikkat çekiyor, döviz talebinde artış var; TL hareketli…