JPMorgan’dan stagflasyon  senaryosu: Brent varil başı $185?

ABD merkezli yatırım bankası JPMorgan dün yayımladığı bir notta, Rusya’da petrol arzının kesintiye uğramaya devam etmesi halinde Brent ham petrolünün yılı varil başına 185 dolardan kapatabileceğini yazdı.  IHS Markit enerji uzmanı ve tarihçisi Daniel Yergin’e göre, dünya 1970’ler benzeri bir stagflasyonun eşiğinde olabilir. 2014’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaşan petrol fiyatları, Türkiye’de akaryakıt fiyatlarının doğrudan belirlenmesinde önemli bir etken.

Enerji fiyatlarının yüksek seyretmesinin bu yıl cari açığa yansıması $10-20 milyar olarak öngörülüyor. Petrolde her %10 artış ise TÜFE’ye 1.5 puan ek yük getiriyor.

Dün Ukrayna’da işgalin derinleşeceği endişeleri nedeniyle Brent petrol varil başına 120 dolar seviyelerine çıkmıştı. Brent Petrol şuan 112 dolar seviyelerinde bulunuyor.

RUS PETROLÜ ALICI BULAMIYOR

Bankanın Küresel Emtia Araştırmaları Başkanı Natasha Kaneva ve diğer JPMorgan analistleri tarafından kaleme alınan notta, Rus petrolünün yüzde 66’sının alıcı bulmakta zorlandığı ifade edildi.

Dün Energy Aspects isimli danışmanlık firması konu ile ilgili, “Avrupalıların çoğunluğu Rus petrolüne dokunmazken sadece birkaç rafineri ve yatırımcı hala piyasada işlem yapıyor fakat artan korku seviyesi ve savaş sigortası primleri işlemleri önemli derecede karmaşıklaştırıyor” değerlendirmesinde bulunmuştu.

Energy Aspects konu ile ilgili, “Birkaç gemi sahibinin savaş sigortası olmaması nedeniyle Baltık Denizi ve Karadeniz Bölgesi’nden kaçındığı belirtiliyor” ifadelerini kullandı.

‘İRAN ARZININ ARTMASI İŞE YARAMAZ’

JPMorgan analistleri İran petrolünün piyasaya hızlı bir şekilde dönüş yapamayacağı varsayımıyla kısa vadede arz şokunun çok büyük olacağına da dikkat çekti.

Analistler ayrıca, “Yaptırımların genişlemesi ve enerji güvenliğine geçişin acil bir öncelik haline gelmesi, Rusya’nın Avrupa ve ABD’ye yaptığı petrol satışlarında potansiyel olarak günde 4,3 milyon varilin etkilenmesi sonucunu doğuracak” dedi.

Sözcü’nün derlediği Reuters’ın aktardığı bir başka değerlendirmede ise Commonwealth Bank analisti Vivek Dhar, “Rus petrol ihracatındaki fiili ve potansiyel kesintiler nedeniyle gerçekleşecek fiyat artışları, İran’ın gerçekleştireceği fazla arzdan kaynaklanacak fiyat düşüşünü fazlasıyla telafi edebilir” dedi.

PETROL FİYATLARINDA SON DURUM

Petrol Cuma günü Asya’da yükseldi. Rus petrol ihracatındaki aksama korkuları, İran’ın nükleer anlaşmaya varma ve daha çok petrol arz etme olasılığını ikinci plana attı.

Brent %1,51 artışla 112,13 dolar olurken WTI seans başlarında 112,84 doları gördükten sonra %1,9 yükselişle 109,72 dolara ulaştı.

Son zamanlarda petrol fiyatları artış trendinde ve Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının yoğunlaştığına dair işaretler yine arttı. Son gelişme olarak Rusya, Ukrayna’nın Enerhodar kentinde Zaporijya enerji tesisine saldırdı.

Rusya 24 Şubat’ta komşu ülkeye saldırdıktan sonra Batı’nın yaptırımlarıyla karşılaştı ve bu yaptırımların Rusya’dan çıkan petrol sevkiyatlarını aksatabileceği korkuları, petrol fiyatlarındaki artışa katkıda bulundu. Rus ham petrolüyle ilgili ticari faaliyetler şimdiden durmuş görünüyor. Alıcılar, yaptırımlar nedeniyle tereddüt içinde. Rusya dünyanın en büyük ham petrol ve petrol ürünleri ihracatçısı.

Commonwealth Bank Of Australia analisti Vivek Dhar, Reuters’e yaptığı açıklamada “Rus petrol ihracatıyla ilgili gerçek ve hissedilen aksaklıklarla ilişkili fiyat artışları, İran ham petrol arzının artma olasılığından dolayı fiyatlardaki herhangi bir düşüşü fazlasıyla telafi edecek gibi görünüyor.” dedi.

BENZİN FİYATLARINA DOĞRUDAN YANSIYOR

2014’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaşan petrol fiyatları, Türkiye’de akaryakıt fiyatlarının doğrudan belirlenmesinde önemli bir etken.

Tamamlanmış petrol ürünleri ham petrolden rafine edildiği için ham petrolün fiyatının artması durumunda tüm tamamlanmış ürünlerin fiyatları da artıyor. Benzin fiyatları son olarak geçtiğimiz hafta zamlandı.

Kaynaklar:  Cumhuriyet, Sözcü, Investing, CNBC.com

FÖŞ anlattı:  Ukrayna Savaşı’nın Türkiye’ye Faturası Ağır Olacak

Moody’s ve Fitch Ratings Rusya’nın kredi notunu düşürdü

Irwin: Rusya işgali küresel tahıl piyasalarında gördüğümüz en büyük arz şokuna neden olabilir