FÖŞ-ANALİZ: Cumhurbaşkanlığı yarışında hangi aday önde?
7 Ağustos 2022Seçimlere bir yıldan az kala, anketlerin bulguları ile muhalefete yakın, ya da açıkça Erdoğan-AKP karşıtı olarak kendini lanse eden fikir insanları arasındaki fark da açılıyor. Anket ortalamaları çok açık biçimde Altılı Masa’nın AKP-MHP ittifakına büyük üstünlük sağladığını gösteriyor. HDP’nin TBMM’ne girmesine kesin gözüyle bakılıyor. Dolayısıyla ortalamada (Tablo aşağıda) muhalefet AKP-MHP’ye %62-38 gibi bir üstünlük sağlıyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimleri konusunda ise anket ortalaması hesaplamak zor, belirli bir zaman diliminde yayınlanan tüm anketleri bir arada sunarak genel manzarayı anlatan bir basın kaynağı da bulamadım. Durum böyle olunca, muhalefete oy vermeye meyilli vatandaş tek bir kaynaktan bilgi alıyor. Bu da cumhurbaşkanlığı seçimi hususunda fikir yürüten siyaset yazarları. Prensip olarak hiçbir düşünürle polemiğe girmediğim için isim vermeyeceğim, ancak bu düşünürlerin savunduğu iki noktaya çok şiddetli itirazlarımı kayda geçireceğim.
Bu noktalar şöyle:
- Erdoğan seçim kazanma kurdu, bir yolunu bulur kazanır.
- Sakın ha Kılıçdaroğlu ortak aday olmasın, Erdoğan onu siler geçer.
Aşağıda, son bir ay içinde basına düşen tüm cumhurbaşkanlığı anketlerini tarih sırasına bakmaksızın özetledim. Böylece bu iki iddianın gerçekliğini ölçebiliriz.
Metropoll anketine göre Erdoğan hiçbir olası muhalif aday karşısında ikinci turu kazanamıyor: Erdoğan ve Mansur Yavaş yarışırsa Erdoğan yüzde 37.7, Yavaş yüzde 53.9 alıyor. Bu da 16 puanlık fark demek. Bu yarışta kararsızlar, protestocular ve “Cevabım yok” diyenlerin oranı yüzde 8.4’e iniyor.
Erdoğan ve İmamoğlu yarışırsa Erdoğan yüzde 42.3, İmamoğlu yüzde 48.6 alıyor. Bu sefer kararsızların ve diğerlerinin toplamı yüzde 9.1 oluyor.
Erdoğan ve Akşener yarışırsa Erdoğan yüzde 42.3, Akşener yüzde 46.4 alıyor. Kararsızların ve diğerlerinin toplamı ise yüzde 11.3’e çıkıyor.
En düşük fark Erdoğan-Kılıçdaroğlu yarışında ortaya çıkıyor. Erdoğan yüzde 42.7, Kılıçdaroğlu ise yüzde 45.4 alıyor. Kararsızların ve diğerlerinin toplamı en yüksek seviyesini görerek yüzde 11.9’a ulaşıyor.
Aksoy Araştırma: Cumhurbaşkanlığı seçiminde olası bütün adayların Erdoğan’ın önünde olduğunu söyleyen Aksoy, “Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş uzun zamandır Erdoğan’ın karşısına çıkacak olası adaylar olarak belirtiliyor ve üçü de aday olarak seçime girdiği bütün senaryolarda Erdoğan’ın önünde yer alıyor.
Gezici Araştırma Merkezi, Y ve Z kuşağına cumhurbaşkanlığı seçimini sordu: Ankette, “Cumhurbaşkanlığı seçimi yarın olsa kime oy verirsiniz” diye soruldu. Sonuçlara göre “CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu” diyenlerin oranı yüzde 53.2, “Recep Tayyip Erdoğan” diyenlerin oranı ise yüzde 46.8 oldu.
BUPAR Araştırma Şirketi başkanı Erdal Akaltun: HDP’nin birinci parti olduğu illerde anket yaptıklarını belirten Akaltun, yurttaşlara Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ikinci tura CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kalırsa, kime oy vereceklerini sorduklarını söyledi. Bu durumda yurttaşların yüzde 70’i Kılıçdaroğlu’na oy verebileceğini söylüyor.
Artıbir araştırmanın son seçim anketi belli oldu: Ankete katılanlara, ‘Bu pazar seçim olsa aşağıdaki adaylardan hangisine oy verirsiniz?’ sorusu yönetilirken, ‘Recep Tayyip Erdoğan’ diyenlerin oranı yüzde 38,4 olarak gerçekleşti. ‘Kemal Kılıçdaroğlu’ diyenlerin oranı ise, yüzde 47,6 oldu. Böylece aradaki fark 9,2 puan olarak gerçekleşti.
Areda Survey’in 2023 seçimi için yaptığı son anket çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Türkiye genelinde 3 bin 872 kişi ile yapılan anket çalışmasına göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2. tura kalması halinde tüm adaylara karşı açık ara önde.
Yöneylem Sosyal Araştırmalar Merkezi, “Türkiye Gençlik Araştırması” adlı çalışmasının sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. “Aday olması durumunda Recep Tayyip Erdoğan’a oy verir misiniz?” sorusuna yeni seçmen yüzde 57,5 oranında “asla oy vermem” yanıtını verdi. Oy vereceğini söyleyenlerin oranı ise yüzde 19,3’te kaldı.
Yöneylem anketi—tüm seçmenler arasında: Ankete katılan seçmen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhalefetin adayına yüzde 54,2 oy verirken Erdoğan yüzde 30,9 oy alıyor. Erdoğan yeniden aday olsa sorusunaysa yüzde 58 “Asla oy vermem derken”, yüzde 28,3 cumhurbaşkanını destekliyor.
Değerlendirmeye almadığım anket türünden de bir örnek vereyim.
“ASAL Araştırma, Temmuz ayı siyasi gündem araştırmasının sonuçlarını açıkladı. 26 ilde 3-8 Temmuz tarihleri arasında yapılan çalışmada ” Bu pazar cumhurbaşkanlığı seçimi olsa kime oy verirsiniz? ” sorusu soruldu….“
Cevap şıkları Erdoğan ve muhalefetten aday olacak tüm isimleri kapsıyor. Bunlar arasında en yüksek oyu %35’le Erdoğan alıyor. Ancak, bu tür bir sıralamaya bakarak cumhurbaşkanlığı seçiminin sonucu kestirilemez, çünkü havuz basını inanmasa da, Altılı Masa tek aday çıkartacak. Optimar da tüm olası adları güzellik yarışına sokma hatası yapıyor. İlginçtir, ASAL ve Optimar anketlerinde birinci turda Erdoğan seçimi kazanamıyor. İkinci turda ise muhalefet seçmeninin muhalefet adayı etrafında birleşmesi halinde, birinci turdaki oy oranına göre kaybeder.
Sonuçlara geçmeden önce bir noktaya daha değineyim, Avrasya anketlerinde sürekli olarak Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan’ı ikinci turda kolaylıkla altedeceği sonucu görülüyor. Fakat, nedense google’da yazılı kaynak bulamadığım için Avrasya’yı yukardaki veri kümesine dahil etmedim.
Ortaya çıkan sonuçları şöyle özetleyebiliriz
- Erdoğan’ı önde gösteren Optimar ve ASAL anketleri metodolojik olarak hatalı. Gerçekleşmesi mümkün olmayan bir seçim yarışı varsayıp, önde gideni galip ilan ediyorlar.
- Diğer anketler arasında sadece AREDA Erdoğan’ın 3 muhtemel aday olan Kılıçdaroğlu, İmamoğlu ve Yavaş’ı yendiğini bulguluyor.
- Diğer tüm anketlerde TÜM OLASI muhalefet adayları ikinci turda Erdoğan’ı yeniyor.
- İsim belirtilen, AREDA hariç, tüm anketlerde Kılıçdaroğlu Erdoğan’ı yeniyor.
- 3 önde gelen muhalefet adayı olan Kılıçdaroğlu, İmamoğlu ve Yavaş arasında Erdoğan’a karşı en zayıf performansı gösteren Kılıçdaroğlu.
- Kılıçdaroğlu yalnız genel seçmen kitlesinde Erdoğan’ı yenmekle kalmıyor, iki kritik seçmen gurubu olan ilk kez oy verecek gençler ve Kürt vatandaşlar arasında da üstünlük sağlıyor.
Kamuoyuna duyururum.
FÖŞ
Aksoy Araştırma: CHP-AK Parti farkı bir puan
İbrahim Uslu: Erdoğan’a niye oy veriyorlar?
Tüm Yazarlar
