Ukrayna Savaşı: Büyüme tahminleri düşürülüyor, 1 trilyonluk gelişmekte olan ülke borcu acil yapılandırma gerekiyor

Cenevre’de konuşan UNCTAD Küreselleşme ve Kalkınma Stratejileri Bölümü Direktörü Richard Kozul-Wright, “Ana başlık, bu yıl küresel büyüme projeksiyonunun düşürülmesidir,” dedi.

“Geçen yılın Eylül ayında küresel ekonominin yüzde 3,6 civarında büyüyeceğini tahmin ettik. Bu yıl yüzde 2,6 büyümesini bekliyoruz ve tabii ki buna ana katkıda bulunan faktör Ukrayna’daki savaş.”

Trilyon dolarlık borç

Enflasyonun artması ve gelişmekte olan ülkelerin alacaklılara geri ödemek için 1 trilyon dolarlık borç yükü altındayken, BM organı döviz kuru istikrarsızlığına, artan faiz oranlarına ve yükselen gıda ve akaryakıt fiyatlarına dayanmalarına yardımcı olmak için alınan yetersiz mali tedbirleri kınadı.

UNCTAD, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası’na yaptığı çağrıda, toptan çok taraflı mali reformun – muhtemelen İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Batı Avrupa’yı omuzlayan ABD Marshall Planı ölçeğinde ve hırsında – gelişmekte olan ülkelerin – ve hatta orta gelirli ülkelerin – potansiyel olarak batmalarını önlemek için finansal likiditelerini artırmak için acilen gerekli olduğunu vurguladı.

Acil durum önlemleri çağrısı

UNCTAD Genel Sekreteri Rebeca Grynspan “Dünya ekonomisi için hızla kötüleşen bir görünüm var ve bu yıl, COVID-19 ile iki yıl süren krizden sonraki yıl, dünya ekonomisinin ortalama büyüme oranının geçen yılki yüzde 5,5’ten yüzde 2,6 olacağını ve 2021’in son çeyreğinde yapılan tahminlerin aşağı güncelleneceğini görmek gerek” dedi.

Grynspan özellikle, “IMF ve Dünya Bankası’ndan acil önlemler” yani IMF’nin ödemeler dengesi sorunları olan ülkelere yardım etmek için sağlayabileceği hızlı finansman araçlarının etkinleştirilmesi çağrısında bulundu.

“Koşullar herkes için kötüleşiyor,” diye devam eden UNCTAD başkanı, Afrika Boynuzu’nda art arda yaşanan kuraklıklar, devam eden COVID-19 salgını ve Ukrayna’daki savaşla birlikte iklim krizinin nasıl rol oynadığına dikkat çekti.

Birden fazla hayat pahalılığı baskısıyla mücadele eden nispeten zengin ülkeler bile, onları ayakta tutmak için uluslararası sistemden yardım istemekteler.

Kozul-Wright, “Pakistan geçen yılın sonunda (IMF’ye) geri döndü.” dedi. “Sri Lanka şimdi bir program düzenlemek için IMF’ye gitti. Zaten bir program altında olan Mısır, yeniden müzakere etmek için IMF’ye geri döndü. Bu ülkeler en az gelişmiş ülkeler değil, bunlar şu anda karşılaştıkları şokların bir sonucu olarak çok ciddi ekonomik ve bazı durumlarda siyasi baskı altında olan orta gelirli ülkeler.”

İthalatçı sıkıntıları

Ancak UNCTAD, küresel ekonomik gerilemeden en kötü etkilenecek olanın dünyanın en yoksul, ithalata bağımlı ülkeleri olduğunu şiddetle vurgulamakta.

Grynspan, “Gıda fiyatlarındaki artış, çok artan enerji ve gübre fiyatları ve aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerin zaten altında bulunduğu mali sıkıntılar nedeniyle, bu yükü gelişmekte olan ülkeler taşıyor” dedi.

Her ne kadar “küresel ekonominin tüm bölgeleri bu krizden olumsuz etkilenecek” olsa da, Kozul-Wright, “yüksek emtia ihracatçılarının” fiyatlardaki artıştan faydalanma olasılığının yüksek olduğunu öne sürdü. “Ancak Avrupa Birliği bu yılki büyüme performansında oldukça önemli bir düşüş görecek… Orta ve Güney Asya’nın bazı bölgeleri de öyle.” dedi.

UNCTAD’ın politika önerileri arasında, gelişmekte olan ülkelere potansiyel olarak borç seviyelerini gerçekleştirebilmeleri için “makul büyüme” tarafında ekonomik alan sağlamak için küresel mali reform ihtiyacı yer alıyor.

Richard Kozul-Wright, “Çin hariç gelişmekte olan ülkeler için 2020’de borç servisi zaten 1 trilyon dolardı, bu gelişmekte olan ülkelerin içinde bulunduğu finansal baskıydı.” dedi.

“Geçmişte biliyoruz ve G20’den gelen girişimlerin, Borç Servisinin Askıya Alınması Girişimi’nin memnuniyetle karşılandığını, memnuniyetle karşıladık, ancak açıkça yetersizdi, uygun olan ülkeler için sadece 11 milyar dolarlık yapılandırma sağladı.”

Birleşmiş Milletler