ANALİZ (YENİLEME): Dış Ticaret Birim Endeksleri YEM hedeflerine ters yönde, dış ticaret zorlanıyor

TL’yi ucuzlatarak ihracatı yükseltmek ve cari fazla vererek oluşacak döviz bolluğuyla TL’ye değer kazandırarak enflasyonla mücadele edecek Yeni Ekonomi Modeli (YEM) açıklanan dış ticaret haddi verilerinden anlaşılacağı üzere hedefine ulaşmakta başarısız.

Keza, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi 100,0 değerinin altında olduğunda ihracat birim fiyatının ithalat birim fiyatının altında olduğunu gösterir. Dolayısıyla dış ticarette oluşan açığı kapatmak veya daraltmak adına işlerin tam ters yönde gittiğini gösterir.

TÜİK verisine göre 2021 Ocak değeri 97,5 olan dış ticaret haddi, 24,7 puan gibi sert bir düşüşle, 2022 Ocak ayında 72,8 olarak açıklandı. Bu da dış ticaret açısından TL’nin değersizleştirilme politikasının olumlu sonuç vermediği.  Hatta son derece olumsuz bir gidişatta olunması. Dış ticaret haddinin 100’ün altında olmasıyla dış ticarete konu malların ihracat fiyatları ithalat fiyatlarına göre son bir senede çok sert gerilemiş durumda.  İthalat faturasını ödemek için ihracat artışının çok daha yüksek olması gerekiyor. Küresel emtia fiyatlarındaki artışlar enerji ithalatçısı olan Türkiye için şansızlık.  Fakat hükümet eliyle değeri düşürülen TL de ihracata konu olan malların fiyatının aşağı düşmesiyle YEM ile hedeflenen düzleme bvarılmasının imkansızlığını göstriyor.

İhracat birim değer endeksi %6,5 arttı

İhracat birim değer endeksi Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %6,5 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %5,1, ham maddelerde (yakıt hariç) %21,4, yakıtlarda %56,8 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %4,2 arttı.

İhracat miktar endeksi %10,0 arttı

İhracat miktar endeksi Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10,0 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %16,7, ham maddelerde (yakıt hariç) %23,3 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %13,0 artarken, yakıtlarda %4,4 azaldı.

İthalat birim değer endeksi %42,7 arttı

İthalat birim değer endeksi Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %42,7 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %19,1, ham maddelerde (yakıt hariç) %35,5, yakıtlarda %217,0 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %12,8 arttı.

İthalat miktar endeksi %8,1 arttı

İthalat miktar endeksi Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %8,1 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %9,0, ham maddelerde (yakıt hariç) %12,4, yakıtlarda %6,1 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %14,5 arttı.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %3,6 azaldı

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2021 Aralık ayında 158,5 olan ihracat miktar endeksi %3,6 azalarak, 2022 Ocak ayında 152,8 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2021 Ocak ayında 123,1 olan ihracat miktar endeksi %10,0 artarak, 2022 Ocak ayında 135,4 oldu.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %1,2 arttı

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2021 Aralık ayında 115,5 olan ithalat miktar endeksi %1,2 artarak, 2022 Ocak ayında 116,8 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2021 Ocak ayında 101,6 olan ithalat miktar endeksi %8,1 artarak, 2022 Ocak ayında 109,8 oldu.

Dış ticaret haddi 2022 yılı Ocak ayında 72,8 olarak gerçekleşti

İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2021 yılı Ocak ayında 97,5 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 24,7 puan azalarak, 2022 yılı Ocak ayında 72,8 oldu.

tuik.gov.tr