Ticari krediler uçuşta: Üretici fiyatları enflasyonu yüzde 115, kredi faizi yüzde 21

Yeni Türkiye ekonomi politikası kapsamında hem Hazine ve Maliye Bakanlığı hem de Merkez Bankası metinlerinde ‘selektif kredi’ yaklaşımı öne çıkıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de önceki gün yaptığı açıklamada kredi büyümesine ticari kredilerin öncülük ettiğini belirtti. Merkez Bankası verilerine göre de 13 haftalık kur etkisinden arındırılmış kredi büyümesi yüzde 40,93, ticari kredi büyümesi ise yüzde 45,76 oldu. Ticari kredilerdeki bu yıllık artış 26 Haziran 2020 haftasındaki artışın ardından en hızlı büyümeye işaret ediyor. Bankacılık kaynakları yeni yatırım ihtiyacı olsa da 23 ayın ardından böylesi bir hız kazanan ticari kredi kullanımında en büyük ihtiyacın işletme sermayesinden kaynaklandığına dikkat çekti.

Türkiye’de yüzde 61,1’e gelen tüketici enflasyonu, dünyada artan emtia fiyatları, enerji fiyatlarındaki yükseliş, TL’deki değer kaybı işletmelerin sermaye ihtiyacının her geçen gün artmasına neden oluyor. Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye göre ticari kredilerde bu denli hızlı yükselişin temel nedenini de ‘işlerin yürümesini sağlamak’ amacıyla kullanılan krediler oluşturuyor.

Temmuz 2020’den sonra ilk kez yüzde 40’ı aştı

Ticari kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış büyüme 25 Şubat 2022 haftasından bu yana kesintisiz yükselişini sürdürüyor. Öyle ki 25 Mart’ta ilk kez yıllık olarak yüzde 40’ın üzerine çıkarak yüzde 43 artan ticari kredi büyümesi 1 Nisan haftasında ise yüzde 45,76 büyüme sağladı. Böylece de toplam kredi büyümesi Temmuz 2020’nin ardından ilk kez yüzde 40’ın üzerine çıktı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre de bankacılık sektöründe toplam kredi hacmi 1 Nisan itibariyle 5.5 trilyon liraya ulaştı. Ticari ve diğer kredilerin büyüklüğü ise 4.4 trilyon lira olarak hesaplandı.

1 Nisan haftasında kamu bankalarında ticari krediler yüzde 36,13 büyürken özel bankalarda büyüme yüzde 55,53 oldu. Kamu bankalarında toplam krediler 2.5 trilyon lira olurken ticari ve diğer krediler ise 2.1 trilyon liraya ulaştı. Yabancı sahipli bankalarda toplam kredi hacmi 1.3 trilyon lirayı aşarken ticari ve diğer kredilerin büyüklüğü 1.1 trilyon liraya geldi. Yerli özel bankalarda da 1.6 trilyon lira olan toplam kredi hacminin 1.2 trilyon lirasını ise ticari ve diğer krediler oluşturdu.

Tüketicideki büyümede lider kamu bankaları

Tüketici kredilerinde ise büyüme çift haneli olsa da ticari kredilerin yanında daha düşük ivmede yaşanıyor. Merkez Bankası verilerine göre toplam tüketici kredisi büyümesi 1 Nisan haftasında yıllık olarak yüzde 14 olurken kamu bankalarında bu oran yüzde 16,71, özel bankalarda ise yüzde 11,93 olarak hesaplandı. Ticari kredi büyümesinde özel bankalar kamu bankalarının önüne geçerken tüketici kredilerinde kamu bankalarının büyümede lider.

Tüketici kredi hacmi 1 Nisan haftasında 1 trilyon 35 milyar lira oldu. Bunun 476.5 milyar lirasını ise ihtiyaç kredisi kullanımı oluşturdu. Kamu bankalarında 394.6 milyar lira olan tüketici kredisi hacmine karşılık yabancı bankalarda 284.4 milyar lira, yerli özel bankalarda ise 356.4 milyar lira oldu.

Ticari kredi faizi ortalama yüzde 20,95 seviyesinde

Merkez Bankası verilerine göre 1 Nisan haftasında bankaların TL cinsi ticari krediler için uyguladıkları faiz oranı önceki haftaya göre 5 baz puan artışla yüzde 20,95 seviyesine çıktı. Tüketici enflasyonu ise mart itibariyle yüzde 61,1 seviyesinde bulunuyor. TL cinsi ticari kredi fonlaması tüketici enflasyonunun oldukça altında devam ediyor. Ancak yüzde 14 olan Merkez Bankası politika faizinin ise üzerinde TL cinsi ticari kredi faizleri. Yine Merkez Bankası verilerine göre 1 Nisan haftasında TL bazlı konut kredi faizleri önceki haftaya göre 17 baz puan azalışla yüzde 17,96’ya; taşıt kredi faizleri 11 baz puan azalışla yüzde 24,95’e ve ihtiyaç kredi faizleri 50 baz puan azalışla yüzde 28,04’e geriledi. Bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 1 Nisan haftasında bir önceki haftaya göre 35 baz puan artışla yüzde 15,95’e çıktı. Dolar mevduat faizi 15 baz puan artışla yüzde 1,09 ve Euro mevduat faizi 6 baz puan artışla yüzde 0,48 oldu.

Dünya