İSO Türkiye İmalat PMI aralıkta 52,1 oldu

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, aralıkta kritik eşik değer 50,0’nin üzerinde kaldı ve hafif bir artışla 52,1 seviyesinde gerçekleşti. Böylece sektörün durumu son yedi ay boyunca iyileşme gösterdi. Faaliyet koşullarındaki iyileşmede etkili unsurlardan biri istihdam artışının devam etmesi oldu. İstihdam, kapasite genişletmeye yönelik çabalardan kaynaklı olarak ağustostan bu yana en yüksek hızda arttı. 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI aralık verilerine göre, maliyet baskıları aralıkta yüksek düzeyde seyrederken 10 sektörün altısında girdi fiyatları altı yıllık veri geçmişinin en sert artışını kaydetti. Satış fiyatları da yılı keskin artışlarla kapattı. En hızlı yükseliş metalik olmayan mineral ürünler sektöründe yaşandı. Mayıs 2020’den beri ilk kez sektörlerin tümünde yeni siparişler azalma kaydetti. Yeni ihracat siparişleri ise 10 sektörün yedisinde büyüme kaydetti. İstihdam da genel olarak artmaya devam etti. Çalışan sayılarını artıran sektör sayısı aralıkta yediye çıkarken, en yüksek oranda yeni istihdam yaratan sektörler kimyasal, plastik ve kauçuk ile ana metal sanayi oldu. 

Basın Bülteni – Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Aralık 2021 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, kasımda 52,0 olarak ölçülen manşet PMI, aralıkta kritik eşik değer 50,0’nin üzerinde kaldı ve hafif bir artışla 52,1 seviyesinde gerçekleşti. Böylece sektörün durumu son 7 ay boyunca iyileşme gösterdi. 

Aralıkta faaliyet koşullarındaki iyileşmede etkili unsurlardan biri istihdam artışının devam etmesi oldu. İstihdam ağustos ayından beri en yüksek hızda artarken katılımcılar bu durumun genel olarak kapasite genişletmeye yönelik çabalardan kaynaklandığını belirtti. 

Öte yandan güçlü enflasyonist baskıların faaliyetler üzerindeki olumsuz etkilerine bağlı olarak anketin diğer endekslerinde daha olumsuz bir tablo ortaya çıktı. Girdi maliyetleri, 2005 yılının ortalarında başlayan anket tarihinin en yüksek artışını kaydetti ve enflasyon oranı Eylül 2018’de gerçekleşen bir önceki rekor düzeyin de üzerine çıktı. Firmalar, maliyet yüklerini artıran başlıca faktörün Türk lirasındaki değer kaybı olduğunu belirtti. Buna karşılık, imalatçılar satış fiyatlarını da rekor hızda artırdı. Fiyat artışlarının birçok müşteriyi caydırması sonucu toplam yeni siparişler üst üste üçüncü ay yavaşlama kaydetti. Bu durum, uluslararası talepteki iyileşmeye bağlı olarak artmaya devam eden yeni ihracat siparişlerine rağmen gerçekleşti. 

Kasım ayındaki ılımlı artışın ardından üretim aralıkta düşüş gösterdi. Fiyat baskıları, üretimde de yavaşlamaya yol açan faktörler arasında yer aldı. Firmalar maliyetleri kontrol altına almak ve talepteki ivme kaybına uyum sağlamak amacıyla satın alma faaliyetlerini yavaşlatırken aynı zamanda hem girdi hem de nihai ürün stoklarını azalttı. Girdi temininde yaşanan zorluklar yaygın bir şekilde devam ederken tedarikçilerin teslimat süreleri anket geçmişinin ikinci en yüksek oranında arttı. Anket katılımcılarına göre, -bazı örneklerde fiyat dalgalanmalarının da etkisiyle- ham madde temininde yaşanan zorlukların yanı sıra nakliye sıkıntıları ve yurt dışından mal temininde karşılaşılan sorunlar da gecikmelerde rol oynadı.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: 

“Aralık ayında maliyet yönlü baskılar Türk imalat sektörünün faaliyetlerini olumsuz etkiledi. Girdi maliyetlerinde ve satış fiyatlarında kaydedilen rekor artışlar müşterileri yeni sipariş vermekten vazgeçirdi. Bu durum imalatçıların satın alma faaliyetlerini azaltmasına ve tedarik zincirlerinde aksaklıkların yoğunlaşmasına neden oldu. Covid-19 salgınının Omikron varyantının yükselişinden kaynaklanabilecek olası sorunlarla birlikte tüm bu gelişmeler sektörün 2022 yılına zorlu bir ortamda girmesine yol açıyor.” 

Sektörlerin tamamında yeni siparişler yavaşladı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI aralık verileri, Türk lirasındaki değer kaybının enflasyonist baskıları artırması nedeniyle firmaların 2021 yılının sonunda ciddi maliyet artışları ile karşı karşıya kaldığına işaret etti. Fiyatlardaki yükseliş müşterilerin yeni sipariş vermekten vazgeçmesine yol açtı ve anket kapsamında takip edilen 10 sektörün tamamında yeni siparişler yavaşladı. Son anketin öne çıkan olumlu gelişmesi, sektörlerin çoğunluğunda istihdam artışının devam etmesi oldu. 

Maliyet baskıları aralıkta yüksek düzeyde seyrederken 10 sektörün altısında girdi fiyatları altı yıllık veri geçmişinin en sert artışını kaydetti. Özellikle metalik olmayan mineral ürünler, tekstil ürünleri, kara ve deniz taşıtları kategorilerinde maliyet yükleri güçlü artışlar gösterdi. Bunun sonucunda satış fiyatları da yılı keskin artışlarla kapattı. En hızlı yükseliş metalik olmayan mineral ürünler sektöründe yaşandı. Ana metal sanayi ile ağaç ve kağıt ürünleri sektörlerinde de rekor artışlar kaydedildi. Fiyatlardaki keskin artışlar, firmaların yeni sipariş almalarını da zorlaştırdı. Mayıs 2020’den beri ilk kez sektörlerin tümünde yeni siparişler azalma kaydetti. En hızlı düşüş, makine ve metal ürünleri sektöründe gerçekleşti. Yeni ihracat siparişleri ise yılın son ayında daha olumlu bir tablo çizdi ve takip edilen 10 sektörün yedisinde büyüme kaydetti. 

Aralıkta ana metaller, kimyasal-plastik- kauçuk ve metalik olmayan mineral ürünler olmak üzere sadece üç sektörün üretiminde artış gözlendi. En belirgin yavaşlama, altı aylık büyüme döneminin sona erdiği giyim ve deri ürünleri sektöründe gerçekleşti. 

Tedarik zincirlerinde yaşanan ciddi aksamalar, faaliyetleri olumsuz etkilemeye devam etti. Tedarikçilerin teslimat süreleri tüm sektörlerde keskin artış gösterdi ve kasım ayına göre daha uzun süreli gecikmeler yaşandı. Teslimat sürelerindeki en belirgin artışlar makine ve metal ürünleri ile elektrikli ve elektronik ürünler sektörlerinde gerçekleşti. 

Firmaların yıl sonunda karşılaştığı zorluklara rağmen istihdam genel olarak artmaya devam etti. Çalışan sayılarını artıran sektör sayısı kasımda altı iken aralıkta yediye çıktı. En yüksek oranda yeni istihdam yaratan sektörler kimyasal, plastik ve kauçuk ile ana metal sanayi oldu. 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI ve Sektörel PMI Aralık 2021 raporlarının tamamına ekteki dosyalardan ulaşabilirsiniz.