FT Görüş: Belirsiz zamanlarda para politikası

ABD Merkez Bankası Başkanı Jay Powell, merkez bankasının geçen Eylül’de tonunu değiştirmesinin ardından piyasaları para politikasının kademeli olarak sıkılaştırılmasına hazırlamıştı.

Bu kadar uzun zamandır tartışılan ve beklenen bir şey için, Federal Rezerv’in 2018’den bu yana ilk olan çeyrek puanlık yükselişi, çarşamba günü nihayet geldiğinde oldukça az karışıklığa neden oldu. Finansal piyasaların en önemli oyuncusu olan merkez bankası, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve Çin’deki yeni bir koronavirüs enfeksiyonu dalgasıyla da baş etmek zorunda kaldı. Tepki eksikliği, Fed başkanı Jay Powell’ın merkez bankasının geçen Eylül ayında tonunu değiştirmesinin ardından para politikasının kademeli olarak sıkılaştırılmasına piyasaları nasıl hazırladığının da bir kanıtı.

Parasal sıkılaştırmada ılımlılık, en azından savaş zamanında haklıdır. Ukrayna’daki çatışmayı takip eden piyasalara ve Çin’in yeniden bazı bölümlerinin kilit altına alınmasının etkisine bir şok daha eklemeye gerek yoktu. Enerji tüccarları şimdiden, piyasalarındaki bozulmanın likidite krizine neden olma riskiyle merkez bankacılarından acil destek istemeyi düşünüyor.

Daha ileri gitmek için yeterince neden vardı. Veriler bir süredir ABD’deki enflasyonist baskının salgına bağlı darboğazlardan ve küresel enerji fiyatlarındaki dalgalanmalardan yurtiçi hizmetlere doğru genişlediğini gösteriyor. Nitekim, Fed, şahin bir tonda geldi ve faiz belirleme komitesi üyeleri bu yıl altı faiz artışı daha beklediklerini belirttiler. Sıkılaştırma döngüsünün hızı ve nihai uç noktası hakkında anlaşmazlıklar olsa da, ABD’nin artık salgının başlangıcında devreye sokulan uyaranlara ihtiyaç duymadığı konusunda fikir birliği var.

Fed’in beklentilerine yönelik her iki tarafta da riskler var – en başta da Ukrayna’daki savaşın ilerlemesi. Herhangi bir ateşkes ve kalıcı bir barış anlaşması, işgalin başlamasından bu yana petrol fiyatlarındaki artışı kısmen tersine çevirerek dezenflasyonel olurken, şiddetin artması dünya ekonomisindeki stagflasyon baskısını daha da kötüleştirebilir. Çin’in Covid kilitlenmeleri de öngörülemeyen etkilere yol açabilir, küresel emtia talebini azaltabilir, aynı zamanda bazı üretilen malların fiyatlarını yükseltir tedarik zincirleriyle ilgili sorunları da ağırlaştırabilir.

Fed’in son tahminleri, merkez bankasının enflasyonu acısız bir şekilde düşürebileceğine olan bariz inancıyla dikkat çekiyor. Merkez bankası, 2023 yılına kadar oranlar mevcut yüzde 0,5’ten beklenen yüzde 2,8’e yükselse bile işsizlik oranının daha da düşeceğini ve daha sonra orada kalacağını öngörüyor. Powell daha önce selefi Paul Volcker’ın 1970’lerin sonunda kitlesel işsizlik karşısında bile oranları agresif bir şekilde yükseltme seçimlerine hayran olduğunu dile getirdi; son tahminler bu tür takasların var olduğunu bile reddediyor.

Perşembe günü art arda üçüncü kez faizleri yükselten İngiltere Merkez Bankası çok daha temkinli bir duruşta. MPC, Rusya’nın işgalinin kısa vadede enflasyonu zirveye taşıyacakken, daha uzun bir süre sonra ekonomiyi yavaşlatarak enflasyonu komitenin ilk beklediğinden daha hızlı bir şekilde düşüreceğini savundu.

Görünüm bulanık ama Fed kesinlikle fazla iyimser görünüyor. Son bir yıldır biriken ve sürekli olarak küçümsediği enflasyonist baskıyı kontrol etme yeteneğine mi yoksa petrol şokundan kaynaklanan ABD ekonomisindeki yavaşlamayı ve işsizlik üzerindeki etkilerini sınırlamaya mı aşırı güvendiği belli değil. Bizler ise sadece yaptıkları hatanın çok büyük olmamasını umabiliriz.

FT Opinion