FED’in enflasyonla savaşında başarısız olabileceği endişesi fiyatlanıyor!

Küresel mali piyasalarda dalga boyu korkutucu bir hâl aldı. Dün sabah bültenimizde, FED’in Çarşamba gecesi 75baz puan faiz artırım ihtimalini, ‘sert iniş’ istememesi nedeniyle elinin tersi ile itmesinin getirdiği ‘rahatlamanın’ ışığında piyasaların yakaladığı iyimser havayı anlatmıştık. Dün ise, gün boyu doların değer kazandığına, ABD borsalarının açılması ile piyasaların adeta soluksuz bir şekilde satıcılı bir ruh haline büründüklerine tanıklık ettik.

Açıkça söylemeliyim ki, FED gecesini %3,4 artıda tamamlayan risk iştahının bir zamanlar göstergesi konumunda teknoloji hisselerinin işlem gördüğü Nasdaq endeksinin 24 saat sonra %5 gerileyebilme ihtimalini açıkça itiraf etmeliyim ki aklımızın ucundan dahi geçirmezdik. Nasdaq dün akşamki düşüşü ile tüm zamanların zirvesinden %22 gerilemiş oldu! Somut bir neden olmasa da, enflasyonun %8,5; FED’in faiz oranının daha 36 saat önce %0,75-1,00 bandına gelmesi, FED’in eğrinin gerisinde kalacağı ve enflasyonla mücadelesinde başarısız olabileceği korkusu ön plana çıkıyor.

Piyasa dediğiniz olgunun en dibinde insan olduğunu ve insanın da ruh halinin ne kadar çabuk değişebileceğini hep birlikte tecrübe etmiş olduk! Hakbûki, FED’in 36 saat önce faiz artırımında ve bilanço daraltmasında çok da agresif olmayacağına piyasalar çok ciddi bir şekilde sevinmişti. Risk iştahının dün aniden olumsuza dönmesi ile güvenli liman ABD Doları küresel bazda değer kazandı. Doların piyasa kuru olan DXY yeniden 104 seviyesine dayanırken, doların piyasa kuru olan 10 yıllık devlet tahvil faizi %3,10 ile Kasım 2018’den bu yana (son 3,5 yılın) en yüksek seviyeye ulaştı. 2018 yılın zirvesinin %3,26 olduğunun altını çizmiş olalım.

DXY sepet kurun dün değer kazanmasında (sepetin içinde Sterlin de var) dün bir diğer önemli faktör İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) almış olduğu karar oldu. BoE, ülke ekonomisinin ‘resesyona girme’ ihtimali ile karşı karşıya olduğu uyarısında bulunmasına rağmen %7 seviyesine çıkan enflasyonla mücadele için politika faizini 25 baz puan artırımla 2009’dan bu yana en yüksek seviye olan %1’e çıkardı. Dokuz üyeli para politikası kurulunun altı üyesi politika faizinin 25 baz puan artırılması yönünde oy kullanırken, üç üye ise 50 baz puan artırma yönünde oy kullanmış. Reuters anketine katılan ekonomistler BOE’nin sekiz üyesinin faizlerin artırılması yönünde oy kullanmasını bir üyenin faiz artırımına karşı çıkmasını bekliyordu.

BoE şahin faiz artırımına karşı, ekonominin resesyon riski altında olduğu konusunda uyarması, kraliçeyi dolar karşısında 1,23 seviyesinin dibine kadar itti (son iki senenin en zayıf düzeyi). Teknik mânâda aşırı satım bölgesine giren GBPUSD paritesinde 1,2490 – 1,2080 bandını kademeli alım için kolluyoruz.

Faiz getirisi olmayan kıymetli metaller, ABD 10 yıllık tahvil getirisinin artması ile sabah saatlerinde elde ettiği kazanımlarını koruyamadı. Altının ons fiyatı, FED gecesinden sarkan iyimserliğin ışığında dün sabah saatlerinde 1,910 dolar seviyesini test etmesi ardından, gece geç saatlerde piyasaların adeta karalar bağlaması ile 1,875 dolar seviyesine kadar geriledi. Açık bir şekilde daha önce de söylediğimiz üzere, kıyemtli madenlerden bir müddet daha uzak durmaya devam edeceğiz.

OPEC+ Perşembe günü, Rus arzındaki kesintilerden üretici grubun sorumlu tutulamayacağını ve Çin’in koronavirüs karantinalarının talep görünümünü tehdit ettiğini öne sürerek, petrol üretimini kademeli olarak artırma planına sadık kalarak Haziran’da üretimi günde 432,000 varil artırmak için anlaştı. Brent cinsi ham petrol, AB’nin Rusya’dan petrol ithalatını yasaklama konusunda teklif sunması arından gün içinde 114 dolar seviyesine varan kazanımlarını koruyamayarak geceyi 111 dolar seviyesinde tamamladı. Avrupa gaz fiyatı sert bir şekilde yükselirken, Henry Hub doğal gaz fiyatı 8,7 $/mmbtu’ya yükselerek son 14 yılın zirvesine yükseldi. Gaz faturası artacak!

Türkiye cephesinde ise olumsuz havanın tam anlamıyla dün hissedilemediğini görüyoruz. BİST100 endeksi günü %1,5 artıda tamamlarken, bankacılık endeksi %0,5 geriledi. Dünden sarkan olumsuz havanın bugün borsa üzerinde etkili olacağını tahmin ediyoruz. USDTRY kuru FED gecesinde 14,72 seviyesine kadar gerilemesi ardından dün gün boyu yükselerek yeniden 14,90 seviyesinin kıyısına kadar ilerledi. USDTRY kurunda kamunun süregelen desteği ile devam eden göreceli yatay seyrin, psikolojik 15 seviyesinin geçilmesi durumunda yerini yükselişe terk edebileceğini düşünüyoruz. USDTRY kurunda risk -14,67 seviyesinin aşılmasından beridir- yukarı yönlü görünüyor.

Türkiye cephesinde ise, hükümetin büyüme ve ihracatı artırmak için faiz oranlarını düşürmeyi tercih eden yeni ekonomi politikalarına bağlı olarak dün açıklanan 3 önemli verinin de alarm verdiğini söylemek gerekiyor. Enflasyon %70 ile son 20 yılın yeni en yükseğine gelirken, dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre 2 kat arttığını gördük. Büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi PMI endeksinin ise peş peşe iki aydır daralarak stagflasyon endişelerini perçinlediğini görüyoruz (bakınız grafikler). 20 yıl sonra Türkiye ekonomisinin yeniden hiperenflasyon riski ve dış ticaret açığı ile karşı karşıya kaldığına şahitlik ediyoruz.

Faiz enflasyon konusunda akıllara ziyan tartışma ve genel kabûl görmüş ekonomi öğretisinin tersine doğru alınan kararlar, yukarıda da değindiğimiz üzere açıklanan her ekonomik veride kendisini göstermeye başladı. Enflasyon ile TCMB politika faizi arasındaki makas 70 – 14 = 56 puan açılırken, tasarrufu cezalandıran para politikası, tüketimin âdeta patlamasına neden oluyor. Artan tüketim ister istemez cari açığı da körüklüyor! Bu da dönüp dolaşıp döviz talebi yaratarak döviz kurunu yukarıya itiyor. Önlem olarak da, kamu bankaları dengeleyici rol üstlenerek alıcıların döviz talebini karşılayarak TCMB rezervlerini eritiyor!

2021 yılında enflasyon ‘geçicidir’ diye hata yapan FED’in, 2022 yılından da enflasyonu ‘dizginlemek’ için yine hata yapabileceğinden veya faiz artırım döngüsünün enflasyonu kontrol altına almak için yeterli olmayabileceğinden endişe eden piyasalar, satıcılı ruh halini bu sabah Asya borsalarında da taşımış! FED’in bir noktada daha sert önlemler alması gerekebileceği endişesi ile Asya borsaları %2-4 arasında düşüşler görülüyor.

Mali piyasaların gündeminde bugün içeride reel efektif döviz kuru, dışarıda ise her ayın ilk cuması olduğu üzere ABD ekonomisinin sağlığı açısından en önemli veri olarak görülen ABD istihdam raporu TSİ15:30 takip edilecektir. Reuters anketine göre tarım dışı bordrolu çalışanın 391bin kişi artması, işsizlik oranının %3,5’e inmesi, yıllık maaş artışının ise %5,5 olması bekleniyor.

iktisatbank.com