Büyümede sert yavaşlama: Üçüncü çeyrekte ikinci çeyreğe göre daralma, sırada ne var?

TÜİK’in verilerine göre GSYH 2022 yılı üçüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,9 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre %0,1 azaldı.

Büyümede BETAM’ın beklentisi %4,3 yıllık artış ve %0,3 çeyrekten çeyreğe daralma yönündeydi.

Detaylara göz atınca öne çıkan sanayi sektöründeki düşük performans. İç talebin yavaşlamasından önce 2022 üçüncü çeyrek itibarıyla dış talepte sert ivme kaynı sanayi sektöründeki yıllık %0,3 ile sınırlı artışın nedeni. İç talebin devam eden gücü derinleşen negatif reel faiz eşliğinde enflasyondan kaçarak mal talebine olan koşu. Harcamalar tarafında yatırımların eksiye dönmüş olması da dikkat çekici. 2022 son çeyrekte daralmanın daha arttığını izleyeceğiz. Sene toplamında büyüme %4-4,5 civarında açıklanacak olsa da son iki çeyrek performansı teknik resesyona girildiğini gösterecek. 

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; finans ve sigorta faaliyetleri %21,6, bilgi ve iletişim faaliyetleri %13,9, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %12,6, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %7,6, hizmet faaliyetleri %6,9, diğer hizmet faaliyetleri %4,9, gayrimenkul faaliyetleri %4,1, tarım, ormancılık ve balıkçılık %1,1 ve sanayi %0,3 arttı. İnşaat sektörü ise %14,1 azaldı.

Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %120,5 artarak 4 trilyon 258 milyar 168 milyon TL oldu. GSYH’nin üçüncü çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 241 milyar 523 milyon olarak gerçekleşti.

Harcamalar tarafında: Hanehalklarının tüketim harcamaları 2022 yılı üçüncü çeyreğinde %19,9 arttı

Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %19,9 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları %8,5 artarken gayrisafi sabit sermaye oluşumu %1,3 azaldı.

Mal ve hizmet ihracatı, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %12,6, ithalatı ise %12,2 arttı.

İşgücü ödemeleri, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %96,2, net işletme artığı/karma gelir ise %123,0 arttı.

İşgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı %26,3 oldu

İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın üçüncü çeyreğinde %29,5 iken bu oran 2022 yılında %26,3 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise %54,1 iken %54,8 oldu.