Enflasyonda en kötüsü geride kalmadı: Savaş uzadıkça emtia şoku derinleşiyor

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali küresel piyasaları sarsmaya ve arz krizi korkularını körüklemeye devam ederken emtia fiyatlarında başlayan ralli uzuyor.

Ham madde fiyatları 1974’ten bu yana en çarpıcı haftalık artış göstererek petrol krizi günlerini tekrar ederken, ham petrolden alüminyuma ve buğdaya kadar fiyatlar yükseldi.

Rusya’nın artan izolasyonu önemli bir enerji, metal ve mahsul kaynağını boğarak uzun süreli kıtlık ve daha keskin küresel enflasyon korkularına yol açmakta. Tüccarlar, bankalar ve armatörler, ödemeleri güvence altına almakta zorlandığı için Rusya ile iş yapmaktan giderek daha fazla kaçınırken, nakliye hatları bölgeden rezervasyonları iptal ediyor veya almıyor.

Ukraynalı yetkililere göre, Rusya’nın Avrupa’nın en büyüğü olan Ukrayna nükleer santraline saldırması sonrasında cuma günü erken saatlerde tansiyon yükseldi. Yerel acil servisten yapılan açıklamada, Ukrayna’nın doğusundaki Zaporizhzhia tesisinde çıkan yangının kontrol altına alındığı belirtildi.

WTI petrolü, traderlar nükleer santral saldırısının ciddiyetini değerlendirirken neredeyse %5 sıçradı. Küresel alıcılar Rus ham petrol ve yakıtlarından kaçınırken, alternatif tedarikler için bir yarışa yol açtı ve sonuçta fiyatlar bu hafta %20 arttı.

Uluslararası Enerji Ajansı, küresel enerji güvenliğinin tehdit altında olduğu ve ABD ve diğer büyük ekonomiler tarafından acil petrol rezervlerinin planlı bir şekilde serbest bırakılmasının arz endişelerini bastıramadığı konusunda uyardı. JPMorgan Chase &Co., Küresel gösterge Brent ham petrolünün Rus arzının aksamaya devam etmesi halinde yılı varil başına 185 dolardan bitirebileceğini söyledi. Fiyatlar cuma günü yaklaşık 112 dolardı.

Buğday, Ukrayna savaşının ekmekten kurabiyeye ve erişteye kadar her şeyde kullanılan temel ihracatının yaklaşık dörtte birini kesmesi nedeniyle küresel kıtlık korkularının derinleşmesi üzerine 2008’den bu yana en yüksek seviyeye yükseldi. Vadeli işlemler Chicago’da döviz limitini aşarak %6,6 yükselerek bir kile başına 12,09 dolara yükseldi.

Baz metaller, altı büyük ana maddeyi izleyen LMEX Metaller Endeksi’nin perşembe günü rekora yükselmesinin ardından daha da yükseldi. Yükselen enerji fiyatları maliyetleri yükselterek ivme kazandı. En enerjiye susamış metallerden biri olan alüminyum, Londra Metal Borsası’nda %3,6’ya kadar yükselerek ton başına 3,850 dolara ulaştı ve bu yeni bir rekor oldu. Bakır da tüm zamanların en yükseğine yaklaşıyor.

Savaş ve ABD ve Avrupa yaptırımlarının Rusya’ya yönelik kapsamlı etkileri, küresel hammadde stoklarının zaten sıkı olduğu bir dönemde Karadeniz arzını altüst etti. Rusya, alüminyum, bakır ve nikel gibi ham, doğal gaz, tahıl, gübre ve metallerin önemli bir tedarikçisi.

Daha yüksek emtia fiyatları, büyümeyi yavaşlatma ve enflasyonu artırma potansiyeline sahip ve bu da dünya çapındaki merkez bankacıları için bir ikilem yaratmakta.

Diğer emtialarda, ABD gaz vadeli kontratları %4,3’e kadar yükselerek, Avrupa’nın Amerikan sıvılaştırılmış doğal gaz kargolarına olan talebiyle desteklenerek üçüncü haftalık artışa yöneldi.

Singapur’daki demir cevheri vadeli kontratları, Çin ekonomisinden gelen taleplerde artan toparlanma beklentilerinin etkisiyle bu hafta %15’lik bir yükselişle üç aydan uzun bir sürenin en büyüğü olarak belirlendi.

Bloomberg