Çin’in Ekonomik Mucizesi Bitti mi?

Project Syndicate-Büyük Soru köşesinde, yorumcular bu hafta Çin ekonomisi hakkında sorulara verdikleri kısa yanıtlarla yer alıyor.

Sıfır COVID politikalarının olumsuz şokundan sonra Çin ekonomisinin sağlığa dönüp dönmeyeceği sadece ülkenin tüketicileri ve firmaları için değil, küresel ekonomi için de önemli. Şiddetli ve uzun süreli bir gerileme, Başkan Xi Jinping’in bu yılın sonlarında görevde üçüncü bir dönem sağlama umutlarına da zarar verebilir ve Çin Komünist Partisi’nin meşruiyetini zayıflatabilir.

GEORGE MAGNUS (Oxford Üniversitesi Çin Araştırmaları Merkezi)

Çin’in yüksek büyüme gösteren ekonomik mucizesi, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in sıfır COVID politikasıyla ilgili kilitlenmelerin ve kısıtlamaların bu yılki GSYİHbüyümesini yavaşlatan sonuçlarından çok önce yükselen yapısal rüzgarlar karşısında uzun yıllardır ivme kaybediyor.

Bu durum, yüksek borç yükü ve borç servisi maliyetleri, sermayenin yaygın yanlış tahsisi, azalan işgücü, düşük eğitim kazanımı ve toplam faktör verimliliğinde düşüş de dahil olmak üzere çok çeşitli büyüme geciktirici faktörlerden oluşmakta. Devleşen emlak piyasası on yıllık bir daralma ile karşı karşıya ve özellikle gençler arasında işsizlik giderek artan bir endişe kaynağı.

Dahası, Xi’nin “ortak refah” kampanyasına yansıyan Çin’in yönetim rejimi, şimdi, dinamik özel şirketlerin davranışları ve performansları üzerinde daha fazla düzenleyici kontrol arayışında ve “sermayenin düzensiz genişlemesini” durdurmayı amaçlıyor.

Çin ayrıca mevcut dünya düzenine meydan okuması ve Rusya’ya verdiği destek nedeniyle sert bir dış ortamla karşı karşıya. Bu, hükümetler ve küresel firmalar tarafından angajmanlarının ve karşılıklı bağımlılıklarının yeniden değerlendirilmesinde kendini göstermekte. Batı ile bağlantılar Çin’in yaklaşık kırk yıl boyunca gelişmesine yardımcı oldu, ancak Çin hükümeti de dahil olmak üzere ulusal güvenlik endişeleri ve jeopolitik risk algılarının bir sonucu olarak büyük baskı altında.

Sıfır COVID politikaları sonunda ekonomik olarak daha az külfetli hale gelecek, ancak özellikle yabancı firmalar arasında güveni ve gelecekteki yatırımları azaltacak. Çin için kalıcı sorun, siyasi liderlerinin arızalı bir ekonominin nedenleriyle uğraşmadıkları ve bunun eninde sonunda sorunları daha da kötüleştirebileceği. Talep kısıtlı bir ekonomi için arz yönlü çözümlerle ısrar ediyorlar ve siyasi olarak, Xi hükümeti devlet ve yatırım merkezli kalkınma modelini elden geçiremiyor.

Bir sonraki ekonomik mucize, Çin’in aşırı olumsuz yan etkiler yaratmadan %3 veya daha fazla büyüme sağlayabilmesi durumunda gerçekleşecek.

ESWAR PRASAD (Cornell Üniversitesi – Ekonomi Profesörü)

Çin’in son yirmi yıldaki ekonomik performansının dikkat çekici bir yönü, hükümet tarafından benimsenen son derece verimsiz ve riskli büyüme modelinin bir sonucu olarak ortaya çıkan ciddi ekonomik ve finansal stresleri yönetme kabiliyeti. Hükümet, ekonomiyi bankacılık krizi, büyük para birimi devalüasyonu ve konut piyasasının erimesi gibi görünüşte kaçınılmaz durumların etrafında çeşitli noktalarda manevra yaptı. Finansal piyasalarda ve reel ekonomide yaşanan sayısız aksaklığa rağmen, makul kıyamet senaryoları henüz gerçekleşmedi.

Ancak krizden her son dakika sıyrılışın karşılığında bir bedel ödedi. İç borçtaki büyük artış, 2014-2016 yılları arasında döviz rezervlerinde 1 trilyon dolarlık kayıp ve hisse senetlerinin, mülklerin ve diğer varlıkların son derece değişken fiyatları, ekonominin karşı karşıya olduğu zorlukların simgesi. Ayrıca, makroekonomik politika araçlarının azalan etkinliğini ve hükümetin olumsuz iç ve dış koşullara etkili bir şekilde yanıt verme kapasitesinin sınırlı olduğunu vurgulamakta.

Hükümet şimdi, bazılarını kendi yarattığı çeşitli politika ikilemleriyle karşı karşıya. Yetkililer, büyümeyi sürdürürken borçlanmaya nasıl devam edeceklerini bulmalı; ekonomi ağır sanayiye bağımlı olmaya devam ederken enerji yoğun üretimin nasıl azaltılacağı; ve piyasa temelli mali disiplinin devlet kontrolünün güçlendirilmesiyle nasıl uzlaştırılacağı önemli konular. Politika yapıcılar, daha fazla servet üretmek için özel sektöre güvenirken servet eşitsizliğinin nasıl azaltılacağını ve özel işletmeleri küçültürken inovasyonun nasıl teşvik edileceğini de düşünmeli.

Bu doğası gereği çelişkili dürtüleri piyasa yönelimli sosyalizm kisvesi altında çözme girişimleri kaçınılmaz olarak daha fazla tökezlemeye ve kazalara yol açacak. Hükümetin politika yaklaşımı, doğru hedefler tarafından yönlendirilirken, kısa vadede daha fazla belirsizlik ve oynaklık yaratabilir ve bu da uzun vadeli üretkenliği ve büyümeyi desteklemek için çok ihtiyaç duyulan reformlara yönelik kamu desteğini azaltabilir.

Son olarak, negatif demografi, yüksek borç seviyeleri ve verimsiz bir finansal sistem, hükümet ekonomiyi bulanık sulardan geçirmeyi başarsa bile, Çin’in büyümesini giderek daha fazla kısıtlayacak.

NANCY QIAN (Northwestern Üniversitesi- Kellogg School of Management Çin Araştırmaları, Ekonomi Profesörü)

Çin’in 1990’larda ve 2000’lerin başındaki olağanüstü ekonomik büyümesi mucize değildi, aksine bilinçli olarak ekonomik merkeziyetçilikten uzaklaşmanın bir sonucuydu. Mucizeler mükemmel, kazanılmamış ve geliştirilemez karaktere sahiptir. Öte yandan, Çin ekonomi politikası kusurlu, liderlerin çabasını gerektirmekte ve tabi geliştirilebilir.

Çin’in sıfır COVID tuzağından kaçmaya çalışırken yaşadığı mevcut ekonomik zorluklar, zaten var olan sorunları büyütüyor: artan eşitsizlik, fiyatlar, işsizlik ve yolsuzluk. Belki bu sorunların yükselişi geçici olabilir ama bu sorunların orada oluşunu değiştirmez.

Öyle ya da böyle, Çin ekonomisini yeniden açacak ve normale dönecek. Daha sonra çok farklı sonuçlarla iki yol arasında seçim yapabilir. Bir senaryoda, Çin ekonomisi her zamankinden daha güçlü bir şekilde geri döner. Çinli liderler, COVID-19 ve Rusya-Ukrayna savaşından kaynaklanan zorlukları, Çin’in reformlarını derinleştirme ve genişletme ihtiyacını öne çıkarmak ve insanların ekonomik refahını vurgulayarak erken reform döneminin maksimumunu canlandırmak olarak kullanabilir.

Diğer yol Çin’i ekonomik durgunluğa götürür. Bu senaryoda, Çinli liderler son zorlukları ekonomiyi engellemek ve insanların refahı üzerinde siyasi ideolojiye öncelik vermek için reform öncesi söyleme geri dönmek için bir neden olarak yorumlayabilir.

Çin ekonomisinin büyüklüğü, çeşitliliği ve esnekliği uzun vadede iyimserliğe neden oluyor. Ancak önümüzdeki birkaç yılın nasıl geçeceği belirsiz ve muhtemelen birçok iniş ve çıkış olacak.

ANGELA HUYUE ZHANG (Hong Kong Üniversites Hukuk Profesörü)

Çin liderleri ekonominin durumu hakkında doğru bilgi almaya devam ettikleri sürece, ekonomiyi beladan kurtarmak için ellerinden geleni yapacaklarına inanıyorum. Sonuçta, ekonomik büyüme, Çin Komünist Partisi’nin meşruiyeti için hayati önem taşımakta.

Ancak, ekonomik büyümenin, sosyal istikrar ve milliyetçiliğin yanı sıra, Parti’nin meşruiyetinin yalnızca bir kaynağı olduğunu akılda tutmak önemli. Bu, hükümetin bu yıl için %5,5’lik ekonomik büyüme hedefine ulaşmaya çalışmakla sosyal istikrar ve ulusal gurur için önemli olan sıfır COVID stratejisini sürdürmek arasında neden hassas bir denge kurduğunu açıklıyor.

Çin liderliği önceki krizlere çok çevik bir şekilde yanıt verdi ve bu sefer de aynı şeyi yapacağını düşünüyorum. Çin’in ekonomik mucizesinin devam edip etmeyeceği çok önemli bir şeye bağlı olacak: öğrenmek. Çin’in üst düzey liderliği ve halkı, ülkenin son zamanlardaki zorluklarını yansıtacak ve bir dahaki sefere neyin daha iyi yapılabileceğini belirleyecek mi? Ben buna inanıyorum. İnsanlar zor bir durumda daha fazla şey öğrenme eğiliminde olur.

2021’in başlarında Çin, büyük ekonomiler arasında kıskanılacak bir konumdaydı – COVID-19’u başarıyla kontrol altına aldı ve dramatik bir toparlanma yaşayan tek büyük ekonomi oldu. Ancak kayıtsızlık çoğu zaman öğrenmeyi engelliyor, bu yüzden ülke şu anda net bir pandemik çıkış stratejisinin bulunmaması nedeniyle yüksek bir bedel ödüyor.

Project Syndicate