Piyasa Bülteni: FED + Rusya = Küresel finansal türbülans

Küresel mali piyasalar adeta dün günü büyük bir tedirginlik ve beraberinde yüksek bir dalga boyu ile tamamladı. 2020’nın ilk çeyreği yani pandemi sonrası kulaklardan fışkıracağı anlaşılan likiditenin de yardımı ile, 2021 sonuna kadar risk iştahı denince akla ilk gelen varlık sınıfı olan ABD teknoloji borsası Nasdaq, dün belki de tarihinin en büyük gün içerisinde ‘zigzaglarından’ birini kaydetti.

FED’in bugün başlayacak ve yarın sonuçlanacak olağan FOMC toplantısı öncesinde, akşamüzeri güne düşüşle başlayan ABD borsası Nasdaq, yaklaşık %5 kayıpla işlem görmesi ardından, kapanışa yakın bir zaman diliminde gelen alımlarla geceyi artıda bitirmeyi başardı!

Gün boyu tedirgin bir seyir izleyen küresel mali piyasaların arkasında, günlerdir bültenlerimizde de işlediğimiz üzere, FED’in yarın akşam enflasyona karşı geç kaldığı yönünde artan inanışlara paralel daha sert ve daha erken para politikasını sıkılaştırabileceği endişesi ve elbette Ukrayna ekseninde tırmanan jeopolitik risk algısında bozulma yatıyor.

Dün gün içerisinde, başta FED ve devamında Rusya – ABD gerginliği olmak üzere, küresel mali piyasalar genele yayılan bir satış baksının altında kaldı. Adeta ne var ne yok satıldı; güvenli liman ABD doları ve tahvilleri ise yine sığınılacak ‘liman’ oldu. 10 yıllık gösterge ABD tahvili, geçen hafta %1,90 seviyesine varan bir yükseliş ardında dün akşam alımların eşliğinde %1,70 seviyesine kadar geriledi (tahviller alındıkça getirisi düşüp, fiyatı ise artıyor).

Ön plana çıkardığımız Sterlin, dolar karşısında geçen hafta 1,3750 seviyesine tırmanarak son 3 ayın en yüksek seviyesine yükselmesi ardından dün küresel panik eşliğinde 1,3440’a varan bir düşüş kaydetti. Geçen hafta 43bin seviyesini aşan Bitcoin, dün 33bin dolar seviyesinin de altına sarkarken, tepeden düşüş ise son 11 hafta %52 olarak gerçekleşti.

Rusya, enerji, jeopolitik risk, artan talep derken kuzeye doğru yönelen ve oldukça kritik bir eşik olarak gördüğümüz 86,70 doları aşarak ve son 7 yılın zirvesine 90 dolar ile tırmanan Brent cinsi petrol, dün akşamki satış dalgasından nasibini alarak 85 doların diplerine kadar geriledi.

Listeyi daha da uzatmak çok kolay. Lakin, anlaşılacağı üzere, FED’in enflasyona karşı uzun bir süre “geçidir” söylemi ile ‘hatalı’ çıkması ardından manşet enflasyonun %7 ile son 40 yılın zirvesine yükselmesi sonrası ‘paniklediği’ ve daha erken ve daha hızlı faiz artışına gidebileceği endişesi, küresel piyasalarda dalga boyunu artırdı.

Her ne kadar FED korkusu ön planda olsa da, ABD – Rusya gerginliğinde ABD’nin Avrupa’ya 8,500 asker göndermek için hazır tuttuğu haberini de not etmemiz gerekiyor. Benzer bir şekilde, NATO’nun da Doğu Avrupa’daki savunma hattını güçlendirme kararı aldığının eklemiş olalım.

Dün tırmanan jeopolitik risk algısı ve FED gerginliği küresel arenanın ana satır başlıklarını teşkil ederken, içeride de havanın oldukça bozuk seyrettiğine şahitlik ettik. Hisse senedi piyasalarının küresel bazda sert bir satış baskısına maruz kalmaları, içeride de BİST100 endeksini derinden etkiledi. Dışsal sorunlar yetmezmiş gibi, ağır kış şartları ve beraberinde içeride etkili olan doğalgaz ve elektrik kesintilerinin de fabrikalarda üretimin durdurması, borsa  cephesinde devre kesicilerin bu yıl ikinci kez devreye girmesiyle dün BIST100 ana endeksi günü %5 değer kaybıyla tamamlandı.

İran’ın gaz kesintisine gitmesi ve Avrupa’nın Rus gazına muhtaç olduğu bir ortamda yaşanan gaz ve elektrik kesintileri kafaların da adet karışmasına neden oldu. İran doğalgazının Türkiye ithalatı içinde payı kabaca %8,5 ; Rusya’nın ise %40-50 bandında bulunuyor. İran doğalgaz kesintisine gitmesi ve Rusya ile olan ilişkiler bağlamında zihinler net olmasa da, enerji bağımsızlığının ne kadar önemli bir konu başlığı olduğunu bir kez daha tecrübe ediyoruz.

Dün adeta zift tonunda karamsar bir günün içinden sıyrılan USDTRY kuru, nispeten sakin bir seyir izleyerek günü önemli sayılmayacak bir değişimle tamamladı. Dün günün ilk yarısında ağırlıklı olarak 13,40 seviyesinin hemen altında işlem gören USDTRY kuru, günün ikinci yarısında ve belki de ABD borsalarında satışların derinleştiği akşamüzeri 13,50 seviyesine varan bir yükseliş kaydetti. Son yıllarda yabancı yatırımcılara getirilen swap kısıtlaması sonrasında yabancı payının oldukça azalması, TL’nin dışarısı ile korelasyonunun da ne kadar azaldığına tanıklık ediyoruz.

Yurtdışı piyasalarda satış baskısının daha da artması durumunda TL’nin kayıtsız kalacağını ima etmeye çalışmasak da, içeride devreye alınan kur korumalı mevduat ürününün kurumsal müşterileri de kapsaması ve beraberinde getirilen vergi istisnası, TL’yi kısa vadede olumlu etkilemeye; en azından yurtdışı olumsuz havaya karşı korumaya devam edeceğini düşünüyoruz. Lakin, büyük resimde, TL’nin kırılganlıklarının ön planda kalmaya devam etmesini beklediğimizin de altını çizmek gerekiyor.

Dün %5 düşüşten %0,6 artışa dönerek günü tamamlayan Nasdaq endeksi ardından yeni günün de pek iyimser başladığını iddia edemeyiz. FED’in bu akşam başlayacak toplantısı ve gözler Rusya-ABD gerginliğine çevrilmişken, sabah Asya piyasalarında sert bir satış baskı hakim. Asya genelinde, genele yayılan satış baskısı ile endeksler %1’in üzerinde ekside seyrederken, ABD borsalarının vadeli işlemlerinde de %1-2 arasında kırmızı renk adeta  gözümü yoruyor.

Okurlarımız, dün bültenimizde, biraz da karamsar havayı dağıtmak amacıyla Sezen Aksu’nun Gülümse şarkısına yer verdiğimiz hatırlayacaklardır. Bugün bir araya gelecek olan FED yetkililerinin, pandemi daha tam olarak bitmeden, küresel piyasalarının 2022 yılına adeta ‘casino’ gibi ne kadar büyük bir satış baskısı ve volatilite ile başladıklarını tartışacaklardır!

Masanın altın kuralı belki de yine çalışacaktır. Varlık balonlarına sebebiyet vermeden, salınan korku ile (bu yıl en az 4 kez faiz artışı hatta Mart ayında direkt 50 baz puan artırım ile sıkışlaştırmaya başlanması…) belki de FED arzuladığı düzeltmeyi piyasaya yaptırarak bu yıl daha küçük montanlı faiz artışı ile istediğini elde edecektir. Moral bozmadan fiyatı takip etmeye ve anlamlı düşüşlerde, yatırımcı kimliği ile portföy oluşturmaya devam edelim.

Yarın KKTC saati ile 21:00’de sonuçlanacak FED’in kritik nitelikteki toplantısının karar metninde ilk faiz artırımının Mart ayına yönelik verilmesi bekleniyor. Karar metninde, ileriye dönük verilecek olan rehberlik de piyasaların yakın vadeye ilişkin seyrine ışık tutacaktır. İçeride ise bugün kapasite kullanım oranı ve reel kesim güven endeksi, dışarıda ise Almanya IFO endeksi ve ABD tüketici güven endeksi takip edilebilir.

iktisatbank.com