Piyasa Bülteni: Rusya gaz akışını kesti, piyasalar hareketli

Rusya, Avrupa’ya giden ana tedarik boru hatlarından birinin süresiz olarak kapalı kalacağını açıkladı. Halihazırda rekor yüksek fiyatlar ile boğuşan Avrupalı gaz alıcılarını yeni zorlukların beklediği aşikâr. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Avrupalılara, Rusya’nın ülkesine yönelik saldırısının Moskova’nın petrol ve gaz ihracatında kesintiye yol açması nedeniyle zorlu bir kış beklemeleri gerektiğini söyledi.

Şubat ayında Ukrayna’yı işgali öncesinde ve sonrasında Rusya’dan gelen düşük gaz akışı, Avrupa fiyatlarını yıl sona göre yaklaşık %400 oranında artırırken, elektrik maliyetlerinin de yükselmesine neden oldu. Aralık ayının sonunda 65 Euro/MWh saat civarında olan Hollanda’da gösterge niteliğindeki TTF gaz fiyatları, Ağustos sonunda 330 Euro/MWh seviyesine yükselmişti. Rusya’nın devlet kontrolündeki enerji devi Gazprom, son duraklamanın ardından akışları %20’de yeniden başlatacağı yönündeki beklenti ile 26 Ağustos’taki rekor yüksek seviyeden yaklaşık %40 gerileyerek Cuma gününü 190 Euro/MWh seviyesinden kapattı.

Bu arada,  AB bakanları, Rusya’nın bloğa gaz dağıtımını durdurmasının ardından, Avrupa endüstrisini zorlayan ve hane halkı faturalarını yükselten gaz ve elektrik fiyatlarındaki artışa yanıt vermek için blok çapında acil önlemleri görüşmek üzere 9 Eylül’de toplanacak. Otoriteler tavan fiyat gibi olağanüstü durum önlemleri almaya hazırlanırken, TTF’nin yeni haftanın ilk işlemlerin nasıl bir seyir izleyeceğini merak ediyoruz.

Avrupa, Rusya’yı, Ukrayna ihtilafından kaynaklanan sorun yüzünden Batı ile “ekonomik savaş” olarak enerji kaynaklarını ‘silah’ olarak kullanmakla suçlarken, Moskova, arz kesintileri için Batı’nın yaptırımlarını ve teknik sorunları ön plana sürüyor. Baltık Denizi’nin altından Almanya’ya uzanan Kuzey Akımı boru hattı (Nord Stream) artık ‘No’ Stream olarak da okunabilir, tarihsel olarak Rusya’dan Avrupa’ya ihraç edilen gazın yaklaşık üçte birini sağlıyordu, ancak geçen hafta bakım nedeniyle akışlar durdurulmadan önce zaten kapasitenin sadece %20’si ile çalıştığının da altını çizelim.

Avrupan bir tarafta rekor düzeyde enflasyon ile boğuşurken, Rusya’nın gaz silahını çekmesi ardından baş gösteren durgunluk riski ile ortak para birimi EUR’nun son 2 haftadır peş peşe ‘parite’ seviyesinin altında kapanış yapması da dikkatlerden kaçmadı. Sene başı gerek EUR gerekse de GBP ile ilgili olumlu yorumlarımızı, Ukrayna krizi sonrası terk etmemiz ardından hâlen daha her iki para birimi için de -doların süper güçlü seyrini de dikkate alarak- riski aşağı yönlü görmeye devam ediyoruz.

EUR haftanın ilk işlemlerinde 0,99 seviyesini aşağı yönlü zorlarken, GBP 1,1450 seviyesine kadar geriledi. Teknik bir bakış açısıyla, EUR’da 0,87 ; GBP’de ise covid döneminde test edilen 35 yılın dibi olan 1,1410 sonrası aşağı yönlü seyrin daha da ivme kazanabileceğini göz ardı etmiyoruz. Bu arada, doların piyasa kuru olan DYX’nin de yeni haftayı 110 seviyesinin hemen kıyısından karşıladığını not edelim. 109,3 seviyesinin üzerini dolar açısında ‘tehlikeli’ sular olarak görerek daha da yukarı potansiyele ihtimal tanıyoruz.

Doların güçlü seyri ve FED’den bu ay da beklenen 75 baz puanlık faiz artışının tansiyonunu en iyi elinde tutan 2 yıl vadeli gösterge niteliğinde ABD devlet tahvilin getirisi %3,5 seviyesinin eteğinde ve neredeyse son 15 yılın zirvesine işlem görüyor. 10 yıllık devlet tahvilinin getirisinin %3,2 olduğu düşünülürse, piyasalar FED’in agresif duruşunun bir müddet daha devam edeceğini fiyatlıyor.

Doların getirisi ile ters korelasyona sahip kıymetli madenler son haftalarda sevimsiz bir seyir izliyor. Örneğin altının ons fiyatı 3 hafta önce 1,800 dolar seviyesinin üzerine yükselmesi ardından haftayı 1,711 dolar seviyesinden tamamladı. Teknik mânâda aşağıda 1,695 dolar seviyesine azami dikkat etmek gerekiyor. Benzer bir şekilde, gümüşün de ons fiyatı 20,80 dolar seviyesinde bulunan önemli teknik seviyesinden kırmızı kart görmesi sonrasında haftayı 18 dolardan tamamladı. Kripto para cenahında ise amiral gemi Bitcoin haftalardır 20bin dolar seviyesinin etrafında dolanırken, 28,800 dolar seviyesi geçilmeden risk aşağı yönlü görünmeye devam ediyoruz (daha da aşağıda 19bin dolar seviyesine dikkat etmek gerekiyor).

İçeride ise USDTRY kuru kamunun desteği ile bebek adımları ile de olsa kuzeye ilerlemeye devam ediyor. Haftayı 18,20 seviyesinin kıyısında kapatan kurda risk yukarı yönlü görünmeye devam ediyor. Cuma günü Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan dış ticaret verilerine göre, Ağustos ayında dış ticaret açığı ilk kez 11 milyar doların üzerinde gerçekleşti. Açığı fonlamak için de dolar talebinin devam etmesini normal karşılamak gerekiyor.

Bu arada 2023-25 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) dün Resmî Gazete’de yayımlandı. OVP verilerine de eski gibi önem verilmediğini not etmek gerekiyor. 2022 yılı için enflasyon %9,8 seviyesinden %65 seviyesine revize edildi.

Borsa cephesinde enflasyondan kaçan yurtiçi yatırımcıların sığındığı ana endeks haftayı 3,222 puan seviyesinden tamamladı. Son haftalarda yükselişe destek veren yabancı yatırımcıların, cuma günü TCMB tarafından açıklanan menkul kıymet istatistiklerine göre alımları hız kesmiş! 26 Ağustos ile biten haftada, yabancı yatırımcı 32 milyon dolar hisse senedi satmış (Ağustos ayının ilk 3 haftasında ise 724 milyon dolar değerinde hisse senedi aldıklarını hatırlatalım).

Her ayın ilk Cuması ABD’de açıklanan resmî istihdam raporu, Ağustos ayında tarım dışı sektörde beklenenden daha güçlü işe alımlara işaret etmesinin ardından ABD borsaları haftanın son iş gününe keskin bir yükselişle başladı. Lâkin, en büyük 500 şirketin işlem gördüğü S&P500 endeksi, Cuma günü ABD istihdam raporundan elde edilen erken kazanımları, işgücü piyasasının gevşemeye başlayabileceğini gösteren işsizlik oranı ve Avrupa’da patlak veren gaz krizi endişelerine paralel koruyamayarak %1,1 düştü. Haftayı %3,3 kayıpla kapatan S&P500 endeksi, Ağustos ortasından bu yana %9 geriledi. Bu süreçte, FED Başkanı Powell’ın merkez bankasının enflasyona karşı kararlı mücadelesinin ekonomik ‘acıya’ yol açabileceği konusunda uyarmasının ardından yaz toparlanmasını da kısmen tersine çevirmiş oldu.

Yeni gün ve hafta başında Asya piyasalarında karmaşık bir seyir hâkim. Çin’de açıklanan PMI verisi (büyümenin öncü göstergesi) Ağustos ayında 55 seviyesine gerilerken (Temmuz 55,5) iş güveni dokuz ayın en yüksek seviyesine yükseldi. Bugün piyasaların gündemi oldukça yoğun görünüyor. İlk olarak TÜİK, TSİ10:00’da Ağustos ayı enflasyon rakamlarını açıklayacak (beklenti %81,5). Bugün ayrıca İngiltere’de yeni başbakan açıklanıyor: Dışişleri Bakanı Truss konservatif partinin yeni başbakanı olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Bugün ABD piyasaları tatil nedeniyle kapalı konumda olacak. Hafta genelinde ise Perşembe günü ECB’nin faiz kararı yakından takip edilecek.

iktisatbank.com