BDDK’dan bankalara döviz sattırmayı amaçlayan yeni zorunluluk yaklaşık , milyar dolar getirecek TCMB’ye

BDDK’nın bankalara net döviz pozisyonunun yasal özkaynaklardaki payına ilişkin üst sınırı yüzde 20’den yüzde 5’e düşürmesi yerli özel ve yabancı mevduat bankalarının net döviz pozisyonlarını azaltmasına neden olacak.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bankaların net döviz pozisyonunun özkaynakları içindeki payında üst sınırını yüzde 20’den yüzde 5’e indirdi. Kamu mevduat, katılım bankaları ve sektör toplamında bu sınır yüzde 5’in altında bulunurken, yerli özel mevduat ve yabancı mevduat bankalarında yüzde 5’in üzerinde yer alıyor.

Bankacılık kaynakları, bankaların üst sınıra inebilmek için bankaların swapların bir kısmını çözüp Merkez Bankası’na satabileceğini dile getirdi. BDDK haftalık verilerinden yapılan hesaplamada yabancı mevduat bankalarında yüzde 5’in üzerinde kalan miktar 792.7 milyon dolar, yerli özel mevduat bankalarında ise 612.6 milyon dolar. Böylece yaklaşık 1.4 milyar dolar seviyesinde bir satış olması muhtemel.

BDDK açıklamasına göre bankaların döviz varlık ve yükümlülükleri arasında denge kurulması ve özkaynakları ile uyumlu seviyede döviz pozisyonu tutmalarını temin etmek için getirilen düzenlemede değişiklik yapıldı. Resmi Gazete’de yayımlanan ilgili yönetmeliğine göre, mevcut uygulamada yüzde 20 olarak belirlenen standart oranlar yüzde 5’e indirildi. Ayrıca, yapılan değişiklik ile BDDK’ya söz konusu standart oranları, bu yönde alınacak karar tarihi itibarıyla dört katına kadar artırma veya en erken bu yönde alınacak karar tarihini müteakip bir ay sonra yürürlüğe girecek şekilde dörtte birine kadar indirme yetkisi tanındı. Yönetmelik en son 2014 yılında güncellenirken değişikliklere ilişkin yönetmelik taslağı ise kasım ayı başında kamuoyunun görüşüne sunulmuştu.

Yabancı mevduat bankalarında yüzde 9’a yakın

BDDK’nın verilerine göre 2 Aralık itibariyle bankacılık sektörünün yasal özkaynakları 85.5 milyar dolar seviyesinde. Yabancı para net pozisyonu ise 3.9 milyar dolar. Böylece sektörde net döviz pozisyonunun özkaynaklar içindeki payı yüzde 4,54 seviyesinde bulunuyor. Bu yeni üst sınır yüzde 5’in altında. Kamu mevduat bankalarında ise 25 milyar dolarlık yasal öz kaynak miktarına karşılık 341.08 milyon dolar net döviz pozisyon açığı bulunuyor. Kamu mevduat bankalarında özkaynaklarda net döviz pozisyonunu payı eksi yüzde 1,36 seviyesinde. Yabancı sahipli mevduat bankalarında ise 19.9 milyar dolarlık yasal özkaynaklara 1.8 milyar dolarlık net döviz pozisyon fazlası var.

Bu nedenle özkaynaklar içinde net döviz pozisyon payı yüzde 8,98 seviyesinde. Yerli özel mevduat bankalarında ise 29.2 milyar dolarlık yasal özkaynaklara karşın 2 milyar dolarlık net döviz pozisyon fazlası var. Böylece özkaynakları içinde net döviz pozisyonunun payı yüzde 7,1 seviyesinde hesaplanıyor. Katılım bankalarında ise 5.7 milyar dolarlık yasal özkaynaklara 113 milyon dolarlık net döviz pozisyon fazlası eşlik ediyor. Ve katılım bankalarında da pay yüzde 1,96 olarak hesaplanıyor.

BDDK haftalık verilerinden yapılan hesaba göre kamu mevduat bankalarının yasal özkaynaklarının yüzde 5’i 1.2 milyar dolar seviyesinde net döviz pozisyon açığı bulunduğu için kamu mevduat bankalarının bu yeni üst sınır için bir hamle yapmasına gerek yok. Yabancı mevduat bankalarının yasal özkaynaklarının yüzde 5’i 994.5 milyon dolar seviyesinde ve net döviz pozisyon fazlası ise 1.8 milyar dolar yani yüzde 5 için döviz pozisyonunu azaltması gerekecek. Yerli özel mevduat bankalarının da yasal özkaynaklarının yüzde 5’i 1.46 milyar dolar ve net döviz pozisyon fazlası ise 2 milyar dolar. Yerli özel mevduat bankaları da pozisyonlarını azaltmak durumunda kalacak.

Ekonomim/Şebnem Turhan