ANALİZ:  TL’de yeni bir deprem mi geliyor?

TSİ 13:00’te dolar/TL 17.22-23 bandında işlem görerek, BDDK kararı öncesi zirvesi 17.40’ı yeniden sınamaya çalışıyor. Döviz kuru istikrarını ilk öncelik olarak benimseyen TCMB’nin niye bu düzeylerde doğrudan veya kamu bankaları vasıtasıyla TL’nin değer kaybına müdahale etmediğini bilmiyoruz. Elimizdeki son veriye göre, TCMB’nin döviz kurunu kontrol altında tutacak miktarda likit FX rezervi var. Bu miktar en az $30 milyar, ek olarak kamu bankaları da bir miktar döviz pozisyon açığı üreterek TL’ye destek verebilir.

Karşımızda iki olasılık var. İlkin, kamu bizim çözemediğimiz nedenlerle dolar/TL’nin yükselişine göz yumuyor. İkinci kuramda ise tüm döviz varlıkları müsadere altına alınan özel sektör ithalatı artırdı. Bu ikinci senaryoda, bireysellerin yakında ceplerine girmesi beklenen veya ödemesi yapılan yıl ortası zamlarının bir kısmını dövize çevirdiği düşünülebilir.

Bloomberg  “Turkish Industry Group Warns of Financing Crunch for Exporters” başlıklı haberinde” sitemizde de  yer alan reeskont kredilerinin tıkanmasını gündeme getirdi. Ex-Im Bank’tan ihracatta kullanılacak ithalat finansmanı için gerekli kredileri alamayan şirketler, spot piyasadan döviz alıyor olabilir.

FXStreet’te göre dolar/TL’de yeni hedef 17.60. Haberde gittikçe ivmelenen enflasyondan bıkan bireysellerin döviz aldığı şüphesi de yer  alıyor.

Bizce de bu kuram mantıklı, fakat Bayram öncesi halkımız genelde döviz tasarruflarını bozdurarak tatil ve kurban ihtiyaçlarını karşılar. Bu kez tersinin olması kaygı verici. Bazı yüksek servet sahibi yatırımcılar global piyasalardaki panik ve Dolar Endeksi’nin yükselişinden nem kaparak ihtiyati olarak bir miktar döviz alıyor olabilir.

En korkutucu senaryo ise, TCMB’nin Saray danışmanlarına rest çekerek, elinde kalan son derece sınırlı miktar likit FX varlığını müdahalede kullanmaktan cayması. TCMB, cari açığın genişleyeceği ve vadesi gelen bazı dış kredilerin yeniden borçlanılmak yerine itfa edileceği tezini geliştirmişse, elinde kalan dövizi kış aylarına saklayarak Türkiye açısından fevkalade olumsuz sonuçlar doğuracak bir ödemeler dengesi darboğazına hazırlık yapıyor olabilir.

Bunlar kötümser senaryolar. İyimser senaryoda ise, KKM manevraları yer alıyor. Hükümet, vatandaşların KKM’de kalması için banka faizinin ötesinde bir devaluasyon primi de talep ettiklerini anlıyorsa, yüklü miktarda KKM mevduatının vade dönüşü yaklaştığında, dövizin  kontrollü yükselişine izin vererek, mevduat sahibini ödüllendirme yoluna gidiyor olabilir.

Benzer bir senaryoda ise BOTAŞ gibi yüksek miktarda döviz ihtiyacı olan bir kuruluşa bu gereksiniminin bir kısmını TCMB yerine serbest piyasadan temin etme talimatı verilmiştir.

Dövizde volatilite en azından TL’nin sürekli değer kaybı kadar tehlikeli, çünkü kendini trader zanneden “gündelikçilere” döviz alıp-satmanın yine karlı olacağını hatırlatıyor. Yani, dolar/TL’nin günde %1 veya üstünde oynaması, gündelik alım-satım yaparak kazanç sağlayacaklarını düşünenlerin iştahını kabartır. Ek olarak, dövizde her yukarı hareket, döviz varlığı fiilen dondurulan ve yakın vadede dövizle ödeme yapma zorunluğu olan şirketleri de piyasaya çeker.

Nihai analizde, TCMB’nin henüz TL’yi savunmaktan vazgeçtiği, ya da uzun vadeli  duruşa geçerek dövizini kış aylarına sakladığına pek de inanmıyoruz. Bizce, halen iyimser senaryo geçerli, ve Bayram’dan sonra dövize müdahale yeniden başlayacak.

Ancak, Eylül ayından itibaren TL üzerindeki baskılar dayanılmaz hale gelebilir. Bu düşüncemizin 3 temel nedeni var. İlkin, halen resesyon korkusuyla satıcılı seyreden enerji emtialarında dev bir kış rallisi bekliyoruz. İkincisi vatandaş gittikçe gerginleşen siyasi ortamdan çekinerek döviz varlıklarını artırma yoluna gidecek. Benzer şekilde, şirketlerin döviz mevduatını gasp çabaları bir noktada bireysel mevduat sahibini kendi varlığının geleceği hususunda da endişeye sevkedecek. Zor kış öncesi bu 3 unsurun bir araya gelerek TCMB’nin TL’yi savunma gücünü yenmesi göz ardı edilemeyecek bir olasılık.

FÖŞ Baba

Barış Soydan: 128 milyar doların video kayıtları çıkar mı? (Albayrak ekonomi yönetimine dönmek üzere)

Yeter ki döviz bozdurun: KKM’de katılım süresi yeniden uzadı

Döviz varlığımız peşkeş çekildi! & Meteor düşse daha kötü olmazdık | Atilla Yeşilada