SABAH ANALİZİ:  Piyasalar çöküş sınırında

Hisse senetleri, kriptolar, Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ, Piyasa = GOP) menkulleri gibi riskli varlıklarda ayı pazarı başladı ya da başlamak üzere. Eğer jeo-politik ve ekonomik gelişmeler daha da kötüye giderse, pandeminin başladığı aylardakine benzer  global bir panik atağı patlak verebilir.

Yatırımcların gözü Ukrayna’da bitmeyen ve geçen her gün insani faciaya dönen savaşta. Dün, Dışişleri Bakanımız Çavuşoğlu nezaretinde düzenlenen Rus ve Ukrayna Dışişleri Bakanları görüşmesinde ateşkes çıkmadı.

Dün gece, Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki yaptığı açıklamada, Rusya’nın kimyasal silah kullanabileceğine yönelik uyarıda bulunurken, “ABD, gerginliği tırmandıracak adımlar atmaktan kaçınıyor. Uluslararası bir savaşa yol açmayacağız.” şeklinde konuştu.  Dünya savaşı sözünün telaffuzu bile, dün öğleden sonra hisselerde Wall Street’ten başlayıp, halen Asya’da süren sert bir panik dalgası başlattı.

Yaptırımların da sonu görünmüyor. ABD Başkanı Biden’in Rusya’ya karşı atılacak adımlar konusunda bugün yapacağı duyurulan açıklamada, Rusya ile normal ticari ilişkilerin sona erdirilmesi çağrısı yapacağı öne sürüldü.

WSJ’nin konuya yakın kaynaklara dayandırdığı haberine göre Başkan Biden, Ukrayna’ya saldırısı nedeniyle Rusya ile normal ticari ilişkilerin sona erdirilmesini istemesi, Rusya’dan ithalata tarifelerin artırılmasının yolunu açması bekleniyor.

Biden’in ABD’nin atacağı adıma Avrupa Birliği ve diğer müttefiklerinin katılmalarını isteyeceği de ifade ediliyor. (Kaynak: Foreks)

Dün açıklanan ABD TÜFE’nin yıllık %8 sınırına dayanması da Fed’in faiz artırımlarının 16 Mart’ta başlayacağının altını çizdi. Fed’in bu yıl en az 6 kez 25 baz puan faiz artırması bekleniyor.

Yatırımcıların risk algısı gittikçe yükseliyor. Fitch 2 gün önce yayınladığı raporda, emtia ihraç edenler haricinde tüm GOÜ’in kredi riskinin yükseldiğini ifade etti. Dünya Bankası Baş Ekonomisti Carmen Reinhart Rusya ve Belarus’un temerrüte düşme sınırında olduğunu vurguladı. Rus Hazinesi ve şirketlerinin tahvil cinsiden dış borcu $140 milyar, Avrupa bankalarının Rusya riski ise $120 milyar. Yani, temerrüt veya Rusya’nın moratoryum ilan etmesi Avrupa bankalarının kredilerini yavaşlatabilir.

Dün piyasalarda en korkutucu gelişme, nerdeyse sonsuz miktarda güvenli liman alımını karşın tüm dünya için borçlanma göstergesi olarak kullanılan ABD 10 yıl vadeli devlet tahvilinde getirinin %2’yi yukarı kırması oldu. Dolar Endeksi 98.60, 100 rekorunu gözlüyor. Dün, AMB’dan gelen muğlak sinyaller de Euro’nun moralini bozdu, bu sabah Euro/dolar bir kez daha 1.10’un altında.

Asya hisselerinde yoğun bir moral bozukluğu gözleniyor. Nikkei225 %1.5 geriliyor. Çin Komünist Partisi’nin bu sene büyüme hedefini beklenti üstü %5.5 belirlemesine karşın, Şangay ve Hang Seng de geriliyor. S&P, DJ30 ve NASDAQ endeksleri vadeli sözleşmeleri  güne ekside başladı. Avrupa’da hisselerin yönsüz açılması bekleniyor.

Tek teselli, Brent’in $106/varile gerilemesi. İran ve Venezuela’nın yeniden pazara dönmesi olasılığı ve Biden’in ABD’li kaya petrolü üreticilerine  üretimi artırmaları yönünde baskı yaptığı duyumları  petrolün hızını kesti.

Maalesef, iyimser gelişmeler gün içinde kısa alım dalgaları  şeklinde gerçekleşip, yerini riskten kaçışa bırakıyor.

VIX, tahvil oynaklık göstergeleri ve ABD’de junk tahvil getirilerinin eş zamanlı yükselişi mali panik tehlikesini artırıyor. Bazı emtialarda, hatta ABD devlet tahvili pazarında likidite kurudu. Ya alıcı yok, ya da satıcı.

İlerleyen günlerde riskli varlıklarda toparlanma nerdeyse imkansız. Aksine, pandeminin ilk günlerine benzer bir panik atağı gözlenebilir. Nedenlerimizi şöyle sıraladık:

Ukrayna Savaşı bitmeyecek. Her geçen gün, devletten-devlete yaptırımlar yanında, Batı’lı vatandaşların baskısıyla özel sektör de Ruysa’ya ambargo uyguluyor.

Emtialarda Ukrayna Savaşı risk priminin ötesinde ciddi bir kapasite sıkıntısı var. Bu sene fiyatlarda gerileme olasılığı düşük.

Fed faiz artırımları arkasından emtia ihraç edenler dışında GOÜ’de yeni parasal sıkılaştırma hamleleri gerektirecek.

Finans basınında dünyanın stagflasyona doğru yol aldığına dair yorumlar çoğalıyor.

FÖŞ yazdı

Piyasa Bülteni | Antalya’da sonuç yok: Diplomasi devam etse de hava karamsar

Yabancılar hızla kaçıyor: 309,2 Milyon Dolar Hisse Senedi, 181,4 Milyon Dolar DIBS Satıldı

Dr. Artunç Kocabalkan – Atilla Yeşilada: 2022, 2002 olabilir