Piyasa Bülteni | Günün şarkısı: Teoman 17

Ne kadar zor bir iş… Milli paranın değer kaybını hergün bu satırlara taşımak! Teoman’ın da şarkısından dediği gibi 17! USDTRY dün gün içerisinde dolu dizgin bir yükselişle 16,64 seviyesinden 17,18 seviyesine kadar yükseldi. Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kabine toplantısı ardından faizlerle ilgili bilindik açıklaması sonrası, kurdaki yükseliş eğiliminin hız kazanacağını öngörmek için doktora diplomasına da gerek duymuyoruz!

USDTRY kurunun dün gelmiş olduğu seviye, meşhur 20 Aralık günü kaydedilen gün içi patlamayı bir kenara bırakırsak tüm zamanların zirvesine işaret ediyor. Bu bağlamda, yabancı indinde Türkiye’nin risklerini yansıtan 5 yıl vadeli CDS risk primi 775 baz puana yükselerek, 2008 küresel krizi döneminde test ettiği 810 baz puan seviyesine bir adım daha yaklaşmış oldu. CDS’in yükselmesi, başlı başına bir sorun ve temerrüt riskinin de artığına işaret ediyor! İçeride 2 yıl vadeli gösterge bileşik faiz son günlerde neredeyse 2,5 puandan fazla artarak %28,1 seviyesini test ederek hem 2008 küresel krizi dönemini, hem de 2018 Papaz Brunson döneminin de üzerine yükseldi!

Dün dikkatimizi çeken çok ilginç bir gelişme oldu. Uzun bir süredir, TL’deki değer kaybı, ya da aşınmadan korunmak üzere borsayı güvenli bir liman olarak gören yatırımcıların davranışı bizlerde farklı bir beklenti uyandırdı. Daha basit bir yaklaşımla, TL’deki zayıflama, CDS risk primindeki artış ve elbette tahvil faizlerindeki yükselişe rağmen, yurtiçi yerleşikler hisse senedi alarak servet kaybının önüne geçmeyi denediler. Bu bağlamda, güne alışıldık bir şekilde %1 yükselişle ve tüm zamanların yeni zirvesinden başlayan Borsa İstanbul 100 endeksi, son işlem saatine girildiğinde yönünü tam ters tarafa çevirerek günü %4,1 düşüşle tamamladı. Bu bağlamda, bankacılık endeksinde düşüş daha da sert oldu: XBANK endeksi %5,8 düştü. Borsanın sert bir şekilde gerilediği son 1 saatlik işlem diliminde, USDTRY kuru da 17,18 seviyelerindeki zirvesinden gerileyerek 17,08 seviyesine kadar gevşedi. Bu hareketin nedenini tam olarak bilmesek de, gelinen seviyelerin sürdürülemez olması nedeniyle, ekonomi yönetimine yönelik acaba bir beklentinin mi oluşmaya başladığını düşünmeden de kendimizi alamıyoruz.

Belki de son günlerde gündemdeki önemini kaybeden enflasyona endeksli tahvil (EET) mi açıklanacak? Ya da farklı bir senaryo mu gündemde? Ya da bunlar bizim kafamızda şekillenen komplo teorileri mi? İnanın hiç birini bilmesek de, mevcut gidişatın sıkıntılı olduğu çok açık. Bu arada EET’nin açıklanması bile, mevcut sorunları kalıcı değil geçici çözeceğine inandığımızın altını çizelim.

Hem Türkiye, hem de KKTC’de enflasyon devalüasyon sarmalını kemiklerimize kadar hissediyoruz. KKTC’de enerji krizinin de başlaması ile elektrik kesintileri hayatın bir parçası olmaya devam ediyor. Savaş nedeniyle yukarı yönlü bir seyir izleyen petrolün varil fiyatı bu sabah teknik mânâda ön plan taşıdığımız 123 doların da üzerinde yükseldi. Brent petrolde 129 dolar seviyesi bir sonraki seviye olarak ön plana çıkıyor. Bir tarafta sindire sindire yükselen petrol, diğer tarafta hep yükselen USDTRY kuru, netice itibariyle pompa fiyatlarına yansıyarak ülkenin cari işlemler dengesine yani enerji faturasına darbe vuracak, diğer taraftan ise enflasyonu körükleyecek. Bu da iğneden ipliğe her şeyin fiyatının artması demek. Neymiş, bir kez daha: enflasyon-devalüasyon sarmalı! Bunun da yurtdışı karşılığı stagflasyon endişesi ve dolayısıyla moral bozukluğu!

Dün Hindistan Merkez Bankası, artan enflasyon riski karşısında politika faizini piyasa beklentisinin de üzerinde 50baz puan artırarak %4,90 seviyesine getirdi. Dün ayrıca bültenimizde Avustralya Merkez Bankası’nın da (22 yılın en sert faiz artışına giderek) politika faizini 50 baz puan artırarak %0,85 seviyesine yükselttiğini bültenimize taşımıştık. Tüm dünya enflasyon tehdidi ile kabûl görmüş ekonomi politikaları ekseninde mücadele etmeye çalışırken, içeride tam ters yönde ilerleyen deney, çok basit bir yaklaşımla büyümenin tercih edilerek enflasyonun kurban edilmesi, TL’nin ultra reel negatif getirisi ile birleşince, yaşananları hep birlikte yıllardır tecrübe ediyoruz.

Dün Adalet Bakanı Bozdağ, konut kiralarında 1 yıl süreyle bir önceki yılın kira bedelinin %25’ini aşmayacak şekilde artış yapılabileceğini açıkladı. Serbet piyasa ekonomisinde, sınırlayıcı önlemlerin pek de işe yaramadığını pekâlâ biliyoruz. Bir evin kirası, evin fiyatı ile belli bir oranda olması gerekir. Ev fiyatlarının son bir yılda neredeyse değerini iki katladığı düşünülürse, kiralara %25 artış sınırı getirmek mekanizmanın dengelerini bozmak anlamına gelerek, başka sorunları da beraberinde getirecektir. Örneğin akıllara ilk gelen kayıt dışılığı teşvik edilebilir.

Türk mali piyasaları dün oldukça dalgalı bir seyir izlerken, küresel mali piyasalar ise aksine sakin bir gün izledi. Dün sabah saatlerinde, ezber bozan Avrupa büyüme verisi dikkatlerden kaçmadı. Her ne kadar, geriye dönük ve bayat bir veri olsa da, ya da savaş dönemi öncesine ait olsa da, Euro Bölgesi açıklanan ilk çeyreğe ilişkin büyüme verileri beklentilerin üzerinde açıklandı: Çeyreklik bazda %0,6 ; yıllık bazda ise %5,4. Avrupa ekonomileri sıkıntılı, Avrupa faiz artıramaz, savaş nedeniyle enerji kanalından âdeta göbekten Rusya’ya bağlı derken, Avrupa büyümesinin ABD’den çok daha iyi açıklanması, EURUSD paritesini dün bir miktar da olsa yukarıya itti.

Hatırlanacağı üzere, savaş öncesi dönemde, âdeta ezber bozarak doların güçlü seyredeceğine yönelik genel kanının aksine bu yıl EUR ve GBP’nin ön planda olacağını dile getirmiştik. Savaşın bitmesi durumunda, tekrar fikrimize sıkı sıkı sarılacağız. Bu bağlamda, anlamlı geri çekilmelerde (savaşın nelere gebe olabileceğini kestiremiyoruz) EUR ve GBP tarafında pozisyon büyütmeye devam edeceğiz!

Hafta başı raporumuzda da belirttiğimiz üzere, bugün sonuçlanacak Avrupa Merkez Bankası (ECB) olağan toplantısını büyük bir merakla bekliyor. Özellikle, Avrupa’da multi yılların zirvesine yükselen enflasyona karşı ECB’nin tonunu sertleştirmesi ve faiz artırım sinyali vermesi bekleniyor. ECB’nin yıllardır süren teşviklerin de fişini çekmesi bekleniyor. Politika sıkılaştırmasının boyutu ve hızını tahmin etmek de piyasalara düşecektir. Olası bir süpriz faiz artırımı, sert bir piyasa hareketine sebebiyet verebilir. EURUSD paritesinde yükselişin kapısı 1,0840 seviyesi geçildikten sonra açılacağının altını çizmiş olalım. Öte yandan, piyasalar, Cuma günü ABD’de enflasyonun gücünü kaybettiğini gösterecek veriyi âdeta 4 gözle bekliyor (beklenti yıllık %8,3).

Altın, gümüş ve Bitcoin bilindik seviyelerin etrafında salınmaya dün de devam ediyor. Gümüş 22 dolar teknik seviyesinden uzaklaşmak istemezken, altının ons fiyatı 1,860 dolar civarında olan yükseliş trend çizgisinin hemen altında 1,840-1,850 bandına işlem görmeye devam ediyor. Her iki emtiada da haftalık kapanış önem arz edecektir. Bitcoin ise 28,800 dolar seviyesindeki tehlike bölgesinin üzerinde ve genellikle 30bin dolar civarında güç toplamaya devam ettiğini görüyoruz. USDTRY kurundaki yükselişin ana itici güç olduğu gram altın, bu sabah psikolojik 1,023 TL seviyesine yükselerek ilk hedef seviyemize geldi. Yükselişin devam etmesi durumunda, bir sonraki seviye 1,065 olarak (USDTRY kurunda riskin yukarı yönlü görülmesi nedeniyle) takip edilebilir. Bu arada not düşek gerekiyor ki, yükselen altın değil USDTRY! Altın enflasyona karşı koruma yapıyor mu, tartışmaya çok açık!

ABD borsaları dün geceyi %1 civarında düşüşle tamamladı. Yeni gün başlangıcında ise Çin’in ihracatının Mayıs ayında bir yıl öncesine göre %16,9 artarak analist beklentilerini aşaraken, ithalatı ise %4,1 artarak üç aydan beri ilk kez artış kaydetti. Asya hisse senetleri bu sabah ABD tahvil getirileri yükseliş ve yatırımcıların Avrupa Merkez Bankası’nın günün ilerleyen saatlerinde yapacağı toplantı öncesinde beklemeye geçti. Bu arada Japon Yeni dolar karşısında 134 seviyesine gelerek 2002 yılından bu yana (20 yılın en zayıf seviyesi) geldiğini not edelim.

iktisatbank.com