Erol Taşdelen: Bankacılık Sektörü üçüncü çeyreği nasıl geçirdi?

Bankacılık Sektörü 2021 üçüncü çeyrek (Eylül sonu) mali verileri yayınlandı. Banka özelinde bilanço ve Faaliyet Raporların açıklanması ise devam ediyor. Bankacılık sektörünün yıl sonunu nasıl kapatacağının göstergesi olarak üçüncü çeyrek mali veriler çok önemli idi. BDDK verilerine göre; görünen sektör büyümeye devam ediyor, karşılığını da bilanço üzerinde de olsa karlılık artışı olarak alıyor.

Genel olarak bankacılık sektörü ne yaptı?

Bankacılık sektörünün 2020 sonu Aktif büyüklüğü 6,1 trilyon TL hacim ile kapanmıştı. 2021 üçüncü çeyreğinde %15,4 büyüme ile 7 trilyon 46 milyar TL hacme ulaşmış durumda. Nakdi Krediler 3,5 trilyon TL düzeyinden % 12,9 büyüme ile 4 Trilyon 38 milyar TL hacmine ulaştı. Reel olarak sorunlu krediler yüzdürülse de Hukuki işlemlerin başlatıldığı Takipteki Kredi Hacmi 152 milyar TL’den 149 milyar TL’ye geriledi. Temmuz ayında bankalara canlı kredileri de Varlık Yönetim Şirketlerine devrinin yolu acıkmakla birlikte henüz ciddi anlamda canlı kredi satan banka olmadı, yılın son çeyreğinde ise satış olması bizleri şaşırtmayacak. Zira sektörün bağırsaklarını temizleme vakti geldi de geçiyor. Sektördeki beklenen Zarar Karşılıkları ise 197 milyar TL’de 211 milyar TL’de çıkmış durumda. Bu veri bile başlı başına henüz takibe atılmamış yüzdürülen kredilerin boyutunu gösterir nitelikte. Sektörde Sorunlu Krediler %15 seviyelerine gelmiş durumda. Canlı sorunsuz gösterilen kredi hacmini bilen yok. Buna karşılık sektör Takip oranı %3,54 seviyesinde veri gerçekçi ve  inandırıcı gelmiyor. Açıklanan veri bile yüksek seviyede; çok değil 2017’de Takip Oranı sektörde %0,63 olduğunu unutmayalım. Sektördeki KOBİ kredileri 938,7 milyar TL seviyesine yükselirken; Bireysel Krediler Kredi Kart borçları ile birlikte 925,3 milyar TL seviyesine yükselmiş durumda. Sektörün Gayri Nakdi Kredi hacmi ise 1 trilyon 248 milyar TL seviyesine yükselmiş durumda.

Bankacılık Sektörü 3,4 trilyon TL olan Mevduat hacmini 4,1 trilyon TL seviyesine yükseltirken; Vadesiz Mevduat hacmi de 1,3 trilyon TL düzeyine çıkararak toplam mevduat içinde %33,5 seviyesine yükseldi. Bu şekilde bankalar kendilerine ucuz kaynak yaratmada başarılı adımlar atmış gözüküyor. Özellikle vatandaşlardan “bilgileri dışında mevduatlarının vadesizde bırakıldığı” yönünde şikayetler bu dönemde artmış durumda. Sektördeki mevduatların %58,25’lik kısmı 1 milyon üzeri mevduatlarda yoğunlaşmış durumda. Toplam Mevduatın %54,98’lik kısmı Yabancı Para cinsinden oluşuyor. Başka bir ifade ile sektörde dolarizasyon devam ediyor.  Sektörün özkaynakları da 599 milyar TL’den 655 milyar TL seviyesine yükseldi. Sektörün Çekirdek Sermaye Yeterlilik oranı %13 seviyesinde.

Bankacılık sektörü 2020 aynı dönemde 165,6 milyar TL Net Faiz Geliri yaratırken 2021 üçüncü çeyreğinde %4,9 gerileme ile 157,5 milyar TL seviyesine düşmüş durumda. Bu düşüşte Kamu Bankalarının 2020 yılında düşük faiz ile vermiş oldukları kredilerin etkisinin olduğunu tespit etmek için banka uzmanı olmaya gerek yok. Zira Kamu Bankaların net faiz gelirlerinde ciddi düşüş görüldü.

Bankacılık sektörü 2020 üçüncü çeyreğinde 46,4 milyar TL Net Kar elde ederken 2021 yılında %22,6 büyüme ile 56,9 milyar TL Net Kar ile son yılların en yüksek karlılık düzeyine yükselmiş durumda.

Yabancı Sermayeli Bankalar sektör ortalamasının 2,6 katı Net Kar artışı yaptı

Yabancı sermayeli bankalar 2020 sonunu 1,5 milyar TL Aktif büyüklük ile kapamışlardı. 2021 üçüncü çeyreğinde %16,2’lik büyüme ile 1 trilyon 776 milyar TL Aktif büyüklük seviyesine yükseldiler. 2020 sonundaki 858 milyar TL’lik nakdi Kredi hacmi %14,1 büyüme ile 979 milyar TL seviyesine yükselirken 47,7 milyar TL’lik Kredi Takip Alacakları 47,3 milyar TL seviyesine düşmüş durumda. Takip oranı ise %4,57 oldu. Beklenen Zarar Karşılıkları ise 63,3 milyar TL’den 71 milyar TL seviyesine yükseldi.

Yabancı Sermayeli Bankaların, 2020 sonundaki 940 milyar TL’lik Mevduat hacmi %21,2 artarak 1,1 trilyon TL seviyesine yükseldi. Toplam Mevduatın 458 milyar TL’si başka bir ifade ile %40,2’lik kısmı vadesiz mevduattan oluşuyor. Özkaynaklar da 157 milyar TL’den 177 milyar TL ‘seviyesine yükseldi. Çekirdek Sermaye Yeterlilik oranı %14 seviyesinde.

Sektörün Net Faiz geliri düşüş göstermesine rağmen Yabancı Sermayeli Bankalar 2020 yılı aynı dönemdeki 45 milyar TL’lik  Net Faiz Gelirini %17,8 artırarak 53 milyar TL seviyesine yükseltti. 2020 aynı dönemdeki 12,8 milyar TL’lik Net Karlılığını da %60,2 artırarak 20,5 milyar TL seviyesine yükseltti. Net karlılık artış oranı sektör ortalamasının 2,6 katı düzeyinde oldu.

Yerli Sermayeli özel bankalar hacim artışında önde seyretti

Yerli Sermayeli özel bankalar hacim artışına öncelik verdi. 2020 sonunda 1,8 trilyon TL’lik Aktif büyüklük %19,2 artarak 2 trilyon 158 milyar TL seviyesine yükselmiş durumda. 1 trilyon TL’lik kredi hacmi de %15,3 artış ile 1 trilyon 177 milyar TL hacmine ulaştı. Buna karşılık 59 milyar TL’lik Kredi Takip tutarı 55,9 milyar TL seviyesine geriledi. Takip oranı ise %4,53 oldu. 74,5 milyar TL’lik Beklenen Zarar Karşılıkları ise 77,7 milyar TL seviyesine yükseldi.

Yerli Özel Bankaların 2020 sonundaki 1 trilyon 18 milyar TL’lik Mevduatı %19,9 artarak 1 trilyon 221 milyar TL seviyesine yükseldi. Bunun %37’ye denk gelen 452 milyar TL’lik vadesiz mevduattan oluşuyor. Özkaynaklar ise 207 milyar TL’den 233 milyar TL seviyesine yükseldi. Çekirdek Sermaye Yeterlilik oranı %14 seviyesinde.

Yerli Özel sermayeli Bankaların 2020 aynı dönemdeki 55,4 milyar TL’lik Net Faiz Geliri % 9 artış ile 2021 yılında 60,4 milyar TL seviyesine yükseldi. 2020 ayının aynı döneminde 16,6 milyar TL’lik Net kar ise 2021 yılında %47’lik artış ile 24,4 milyar TL seviyesine yükseldi.

Kamu Bankalarda Kar erozyonu sürüyor

Kamu Bankaları bilanço büyütmesine karşılık geçmiş yıllarda özellikle 2020 yılındaki Ticari ivme kredileri ve %0,64 aylık faizli konut kredileri başta olmak üzere Tüketici Kredilerinin bilançoya olumsuz yansımasını 2021’de karlılık düşüşü ile yaşıyor.

Kamu Bankaları 2020 sonundaki 2,7 trilyon TL’lik Aktif büyüklüğünü %12,5 artış ile 3,1 trilyon TL seviyesine yükseltti. 1,7 trilyon TL seviyesindeki nakdi kredi hacmi ise 1,9 trilyon TL seviyesine yaklaşmış durumda. Kredilerdeki %10,8’lik büyüme sektör ortalamasının altında kaldı. Kamu Bankalarındaki 45,8 milyar TL’lik Kredi Takip alacakları 45,6 milyar TL seviyesine gerilerken; Beklenen Zarar Karşılıkları 60,7 milyar TL’den 61,7 milyar TL seviyesine yükseldi. Kamu Bankalarının kredi Takip oranı ise % 2,36 ile sektör ortalamasının oldukça altında kalması Kamu bankalarının takip yaratmamak için sorunlu kredileri sürekli tekrarlayarak yapılandırma yapmasından kaynaklanmakta.

Kamu Bankalarının 2020 sonundaki 1,5 milyar TL’lik Mevduat hacmi de %16,7 artarak 1 trilyon  746 milyar TL seviyesine yükselirken; vadesiz mevduat 465 milyar TL seviyesi ile toplam mevduatın %26,6 seviyesinde kaldı. Kamu Bankaların 235 milyar TL olan özkaynakları da 244 milyar TL seviyesine yükselmiş durumda. Çekirdek Sermaye Yeterlilik oranı %12 seviyesinde.

Yerli Özel ve Yabancı sermayeli bankalardaki artışın tersine Kamu Bankaları Net Faiz Gelirlerinde düşüş yaşandı. 2020 aynı dönemde 65 milyar TL Net Faiz Geliri sağlayan Kamu Banları 2021’de %32,3 düşüş ile 44 milyar TL’ye gerilemiş durumda. Kamu Bankaları 2020 aynı dönemde 17 milyar TL Net karlılık açıklarken 2021’de %29,4’lük düşüş ile 12 milyar TL Net kar yaptı.

Erol TAŞDELEN

bankavitrini.com