Dr Fulya Gürbüz | Ekonomi Gündemi: Üretim, tüketim, ciro, ödemeler dengesi, dış borç, bütçe ve konut ile merkez bankaları faiz kararları

13 – 17 Aralık haftasında Ekim ayına ilişkin olarak üretim ve perakende satışlarda önemli bir iyileşme olmayacak, inşaat maliyetlerindeki artışa paralel olarak konut fiyatları yükselecek, ödemeler dengesi azalan dış ticaret açığına bağlı olarak fazla vermeye devam edecek. Kasım ayına ilişkin olarak konut satışlarının artan döviz kuruna bağlı nasıl bir değişim göstereceğini izleyeceğiz, merkezi yönetim bütçesi artan vergi gelirlerinin etkisiyle fazla verecek. Hafta genelinde TCMB ve büyük merkez bankalarının faiz kararlarına odaklanacağız. Fed, ECB, BOE ve BOJ faiz değişikliğine gitmeyecek, TCMB beklemede kalabilir.

13 ARALIK 2021, PAZARTESİ

EKİM AYI SANAYİ ÜRETİMİ – TÜİK

Sanayi üretimi Eylül ayında aylık %1,5 azalmış, yıllık %8,9 artış kaydetmişti. Sektörde ciro aylık %0,9 azalmış, yıllık %48,4 oranında artmıştı. Ekim ayına ilişkin öncü veriler sanayi üretiminde net bir tablo ortaya koymuyor. Ekim ayında önceki aya göre otomotiv üretimi değişmedi, ihracat Ekim ayında yataya yakın kaldı, kapasite kullanım oranı dayanıksız tüketim malı imalatı dışında (yatırım malı, dayanıklı tüketim malı ve ara malı) geriledi. Öte yandan dayanıksız tüketim malı imalatı KKO’nun önceki aya göre %2 artması ve mal stoklarında artış sinyali sanayi üretimi performansını Ekim ayında yukarı çekmeye yetecek mi izleyeceğiz.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Eylül ayında aylık %1,2, yıllık %15,9 artış kaydetmişti. Sektörde ciro aylık %2,2, yıllık %37,3 artmıştı. Ekim ayında tüketici kredileri ve bireysel kredi kart harcamalarının önceki aya göre yavaşlamasına rağmen satış hacminin arttığına yönelik sinyaller perakende satış performansının Ekim ayında korunacağına işaret ediyor.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Türkiye’de toplam ciro artış hızı Eylül ayında yavaşlamıştı. Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Eylül ayında aylık %0,6, yıllık %42,6 artış kaydetmişti. Önceki aya göre inşaat ciro endeksi %3,0, ticaret ciro endeksi %0,9, hizmet ciro endeksi %2,6 artmış, sanayi sektörü ciro endeksi %0,9 azalmıştı.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Cari işlemler dengesi, Eylül ayında dış ticaret açığının önceki aya göre azalmasına bağlı olarak 1,7 milyar dolar fazla vermişti, son 12-aylık toplam cari işlemler açığı 18,4 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Ekim ayında dış ticaret açığında gerileme ve seyahat gelirinde hafif artış sinyalinin etkisiyle cari işlemler hesabı 2,9 milyar dolar fazla verecek, 12-aylık toplam cari işlemler açığı Ekim ayında 15,6 milyar dolar seviyesine gerileyecek. Covid-19 vakalarındaki artışlar ve seyahat yasakları, yaz aylarına kadar ödemeler dengesine turizm gelirlerinden katkı gelmeyeceğine işaret ediyor. Dolayısıyla turizmde hareketlilik görene kadar, cari işlemler dengesi ağırlıklı olarak dış ticaret dengesine paralel hareket edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 ARALIK 2021, SALI

KASIM AYI TARIM-ÜFE – TÜİK

Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Ekim ayında aylık %1,68, yıllık %23,10 artış kaydetmişti. Döviz kuru sepetinin Kasım ayında aylık %15,6, yıllık %31,2 artış kaydetmesi ithal tarım girdi maliyetlerini yukarı çekeceğinden Tarım-ÜFE’de sert yükseliş göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde Ekim ayında 137 bin 401 konut satışı gerçekleşmiş, böylece Ocak-Ekim döneminde toplam konut satışı 1 milyon 86 bin 539 olmuştu. 2020 yılı genelinde toplamda 1 milyon 499 bin 316 konut satışı yapılmıştı. Ekim ayında %17,82’den Kasım ayında %17,10 seviyesine gerileyen konut kredi faiz oranının ve Kasım ayında %15’ten fazla yükselen döviz kurunun konut satışlarını artırıp artırmadığını izleyeceğiz.

Kaynak: TÜİK

15 ARALIK 2021, ÇARŞAMBA

FED’İN PARA POLİTİKASI KARARI – FED

ABD Merkez Bankası (Fed) 2021 yılı son para politikası kurulu toplantı kararını duyuracak. Fed, son yayınladığı Bej Kitap’ta ABD ekonomisinin güçlü performans gösterdiğine işaret etmiş, Fed Başkanı Powell yaptığı konuşmalarda enflasyondaki yükselişin kalıcı olabileceğine, dolayısıyla da pandemi destekli varlık alımlarını beklenenden daha kısa bir sürede sonlandırabileceklerine dikkat çekmişti. Fed Aralık toplantısında varlık alım miktarını azaltacak. Toplantı kararı duyurusunda faiz artırım sinyallerine odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetim bütçe dengesi 2021 yılı Ekim ayında 114,0 milyar TL gelir, 131,4 milyar TL gider kaydetmiş, böylece bütçe dengesi 17,4 milyar TL açık vermişti. Ocak-Ekim döneminde bütçe dengesi 78,5 milyar TL açık verirken, 2020 yılı genelinde 175,3 milyar TL açık kaydedilmişti. Aşağıdaki grafikte 12-aylık toplamların yıllık reel değişimleri dikkate alındığında faiz harcamalarının (mavi çubuklar) 2019 yılıyla birlikte hızlandığını görüyoruz. Öte yandan faiz hariç bütçe giderlerinin (lacivert çubuklar) 2020 yılı ikinci yarısından itibaren yavaşlaması bütçe disiplinini ortaya koyarken, vergi gelirlerinin (turuncu çubuklar) 2021 yılıyla birlikte hızlanması merkezi yönetim bütçe açığının 2021 yılında gerilemesini sağladı. Kurdaki yüksek artışların gelir dağılımını düşük gelirlilerin aleyhine çevirmesi hanehalkı harcamalarını aşağı çekerken, yüksek üretim maliyetleri istihdamın zayıf kalmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 ARALIK 2021, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI KARARI – TCMB

Kasım ayında %15’ten fazla değer kaybeden TL, %21’i geçen TÜFE, %23’e yaklaşan tüketim malları enflasyonu, %55 seviyesindeki Yİ-ÜFE, %22’yi çekirdek TÜFE göstergeleri, %22 seviyelerini geçen tahvil faizleri, yükselen mevduat ve kredi faiz oranları TCMB’nin politika faizini %15’ten aşağıya indirmesini desteklemiyor. Döviz kurundaki dalgalanma azaldığı taktirde enflasyonist baskıda azalma ve düşen faiz oranlarına bağlı olarak faiz indirimleri de peşi sıra gelecektir.

AMB PARA POLİTİKASI KARARI – ECB

Kovid-19 varyantlarının etkisini artırması Euro Bölgesi’nde ekonomik büyüme üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturuyor. Her ne kadar Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Lagarde enflasyonun geçici olduğunu savunsa da tedarik zinciri ve hammadde sıkıntılarının fiyatlar üzerindeki baskısı 2022 yılında da korunacak. AMB, toplantıda varlık alım programı miktarını tartışacak.

BOE PARA POLİTİKASI KARARI – BOE

İngiltere ekonomisi güçlü seyretmeye devam ediyor. Perakende satışlar ve ihracat aylık bazda artarken, imalat sektörü büyümeyi sürdürürken, enflasyondaki artış korunurken, ekonomik büyüme aylık bazda artışını sürdürürken İngiltere Merkez Bankası Covid-19 gölgesi altında %0’a yakın seviyedeki politika faizini değiştirmeyecek, varlık alım programıyla ilgili stratejiyi izleyeceğiz.

EKİM AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

2021 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %3,2 oranında artan KFE, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %35,5, reel olarak %13,3 oranında artmıştı. Ekim ayında inşaat maliyetindeki artışın etkisiyle konut fiyatlarında da yükseliş göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI ÖZEL SEKTÖR YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

2021 yılı Eylül ayında özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu aylık 1 milyar dolar düşüşle 163,1 milyar dolara, kısa vadeli yurt dışı kredi borcu aylık 0,4 milyar düşüşle 8,5 milyar dolar seviyesine geriledi. Sektörün Eylül sonu itibarıyla kalan vadeye göre, gelecek 1 yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemelerinin toplam 39,9 milyar dolardı. Finansal şirketler uzun vadeli borcunu 2021 yılı başından itibaren aralıksız azaltıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

10 ARALIK 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

3 Aralık ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) kurdaki sert yükselişin etkisiyle önceki haftaya göre sert yükselişini sürdürdü. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre hafif gerilerken, TL cinsi krediler hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faizleri %14-16 aralığına, TL cinsi kredi faizleri %17-25 aralığına yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 115,6 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar düşüşle 86,8 milyar dolara geriledi; yurt dışı mevduatlar 0,3 milyar dolar düşüşle 24,3 milyar dolara geriledi, böylece toplam DTH büyüklüğü 3 Aralık haftasında 1,1 milyar dolar düşüşle 228,6 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar düşüşle 4,0 milyar dolar seviyesine geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 124,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,1 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 39,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar, brüt döviz rezervleri 85,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar artışla 22,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 24,3 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,6 milyar dolar geriledi. Yurt dışı yerleşikler 3 Aralık ile biten haftada hisse senetlerinde 162 milyon dolarlık, DİBS’te 13 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 ARALIK 2021, CUMA

BOJ PARA POLİTİKASI KARARI – BOJ

Japonya Merkez Bankası (BOJ) Aralık ayı toplantısında sıfır faiz politikasını sürdürecek. Covid-19 kaynaklı kısıtlamaların gevşetilmesinin katkısıyla perakende satışlarda artış, imalat sektöründe büyüme, makine siparişlerinde iyileşme, ihracatta artış, işsizlik oranında azalma, enflasyonist baskıda artış görüyoruz. Ekonomik görünümdeki iyileşmenin de etkisiyle 2021 yılı başından itibaren BOJ’un varlık alımlarında (grafikte turuncu çubuklar) kısmen de olsa aşağı doğru bir eğilim ortaya koyduğunu ekleyelim. Toplantıda ekonomiye yönelik değerlendirmelere odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KISA VADELİ TOPLAM DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

2021 yılı Eylül ayında Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku önceki aya göre 1,5 milyar dolar düşüşle 124,4 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Eylül ayı itibarıyla gelecek 12-aylık dönemde vadesi dolacak toplam dış borç stoku önceki aya göre 1,8 milyar düşüşle 167,4 milyar dolara gerilemişti. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi özel sektör finans dışı kuruluşlar kısa vadeli dış borcunu (grafikte mavi çubukar) Haziran 2020’den bu yana artırmaya devam ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz

fulyagurbuz.com