Dr. Fulya Gürbüz | Ekonomi Gündemi: Üretim, işgücü, satış, dış ticaret, ciro, cari işlemler dengesi, maliyet, beklenti anketi

8–12 Kasım haftasında Eylül ayına ilişkin olarak sanayi üretiminde artış, perakende satışta görece zayıflık, cari işlemler fazlasında artış, dış ticaret haddinde düşüş, inşaat maliyetinde hızlanma göreceğiz. Kasım ayı TCMB Beklenti Anket sonuçlarında ise enflasyon, kur ve büyüme beklentilerine odaklanacağız.

10 KASIM 2021, ÇARŞAMBA

EYLÜL AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Kovid-19 vakalarının artmaya devam etmesi Ağustos ayında hizmet sektörü istihdamını aşağı çekmişti. Ağustos ayında işsizlik oranı %12,1 ile önceki aya göre değişiklik göstermemiş, mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı aylık 0,1 yüzde puan artışla %12,1 seviyesine yükselmişti. Ağustos ayında işgücü aylık %0,9’luk artışla 33 milyon 500 bin kişi, istihdam aylık %0,9’luk artışla 29 milyon 481 bin kişi oldu. Tarım dışı istihdam 23 milyon 846 bin ile önceki aya göre değişiklik göstermedi. Sanayi istihdamı aylık %3,5 artışla 1 milyon 488 bin, inşaat sektörü istihdamı %9,8’lik artışla 95 bin kişi olurken hizmet sektörü istihdamı aylık %1,5 azalışla 5 milyon 161 bin kişi oldu. İşsiz sayısı aylık %7’lik artışla 1 milyon 733 bin kişi oldu. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı ise Ağustos ayında bir önceki aya göre 1,7 puan azalarak %22,0 oldu.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre Ağustos ayında ihracat birim değer endeksi bir önceki aya göre %2,9 azalırken, ihracat hacim endeksi aylık %18,7 artış kaydetmişti. İthalat birim değer endeksi ise aynı dönemde %2,4, ithalat hacim endeksi %9,4 artmıştı. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve bir önceki ay 91,6 olan dış ticaret haddi, 13,6 puan azalışla, 2021 yılı Ağustos ayında 86,8 seviyesine gerilemişti. İthalat birim değerinin ihracat birim değerinden daha hızlı artıyor olması ithal edilen ürünlerin ihraç edilenlerden daha pahalı olduğunu gösteriyor. TÜİK dış ticaret istatistiklerine göre Eylül ayında ihracat önceki aya göre %10 arttı, ithalat ise yatay kaldı. Dolayısıyla Eylül ayında ihracat miktar endeksinde önceki aya göre artış, ithalat endeksinde ise yatay bir hareket göreceğiz.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Ağustos ayında yıllık %42,13, aylık %0,93 artış kaydetmişti. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %0,83, işçilik endeksi %1,19 artmıştı. Yıllık artışlar malzeme endeksinde %51,94, işçilik endeksinde %21,54 olmuştu. Eylül ve Ekim aylarında döviz kurundaki artışın hızlanması başta malzeme maliyetleri olmak üzere inşaat maliyetlerini dolayısıyla da konut fiyatlarını yukarı çekecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

11 KASIM 2021, PERŞEMBE

EYLÜL AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

Turizm gelirlerindeki artışın etkisiyle cari işlemler dengesi Ağustos ayında 0,5 milyar dolar fazla vermişti. Eylül ayında dış ticaret açığının (grafikte sarı çubuklar) önceki aya göre 1,7 milyar dolar azalması, net turizm gelirinin (mavi çubuklar) ise önceki aya göre 0,8 milyar dolar gerilemesine bağlı olarak cari işlemler dengesi (siyah çubuklar) Eylül ayında 1,4 milyar dolar fazla verebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

5 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

29 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre artışını sürdürdü. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre yatay kaldı, TL cinsi krediler ise hafif yükseldi. 21 Ekim TCMB toplantısında politika faizinin 2 puan düşüşle %16’ya çekilmesinin ardından TL cinsi mevduat faiz oranları da benzer oranda %13-17 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu, TL cinsi ticari kredi faiz oranları yüzde 1 puan geriledi, tüketici kredi faiz oranlarında düşüş olmadı. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 114,4 milyar dolara yükseldi, tüzel kişilerin 0,8 milyar dolar azalışla 87,8 milyar dolara geriledi, yurt dışı mevduatlar 0,3 milyar dolar düşüşle 24,5 milyar dolara geriledi, böylece toplam DTH büyüklüğü 29 Ekim haftasında 1,2 milyar dolar düşüşle 229,1 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar azalarak 5,4 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 123,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 39,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 84,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar azaldı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar artarak 23,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 28,8 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. Yurt dışı yerleşikler 29 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 24 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 70 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

12 KASIM 2021, CUMA

KASIM AYI TCMB BEKLENTİ ANKETİ – TCMB

Ekim ayında TL’de yaşanan sert değer kaybının etkisi Merkez Bankası Ekim ayı Beklenti Anketine doğrudan yansıdı. Ekim ayında TÜFE’nin aylık artışı %1,94’e, yıl sonu TÜFE beklentisi %17,63’e yükseldi. Ekim ayı anketinde yıl sonu Dolar/TL kur beklentisi 9,22’ye, gelecek 12 ayda ise 10,00 seviyesine yükseleceği bekleniyor. 2021 yılı GSYH büyüme beklentisi %8,93’e yükselirken 2022 yıl sonu büyüme beklentisi %4,15’e gerilemişti. Anket sonuçlarından Merkez Bankasının 21 Ekim toplantısıyla birlikte gelecek 3 ayda politika faizini %17’nin altına kadar düşürebileceği beklentisini edinmiştik. TCMB’nin 21 Ekim tarihli toplantısında politika faizini %18’den %16’ya düşürmesi sonrasında kurda yaşanan sert yükselişler Kasım ayı anketinde enflasyon ve kur beklentilerini yukarı çekebilir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos ayında sanayi üretimi aylık %5,4, yıllık %13,8 artış kaydetmişti. Aylık bazda sermaye malı imalatı %15,6, ara malı imalatı %4,6, dayanıksız tüketim malı imalatı %2,5, dayanıklı tüketim malı imalatı %0,1 artmıştı. Eylül ayı öncü göstergeleri sermaye ve ara malı üretimi kapasite kullanımında önceki aya göre hızlanmaya; tüketim malı imalatında ise hafif kapasite artışına işaret etmişti. Eylül ayında ihracatın önceki aya göre arttığını ve mal stoklarındaki azalmanın sürdüğünü dikkate aldığımızda sanayi üretiminin Eylül ayında ihracat siparişlerini karşılamak ve mal stoklarını artırmak amacıyla yükselişini sürdürdüğünü göreceğiz. Ekim ayında ise sanayi üretimi, Eylül ayına göre daha iyi bir performansa işaret etmiyor.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satışlar Ağustos ayında aylık bazda zayıf seyrini sürdürmüştü. Perakende satış hacmi Ağustos ayında aylık %0,3, yıllık %15,0 artış kaydetmişti. Eylül ayında ihtiyaç kredilerinin önceki aya gerilemesi, satışlarda zayıflama ve siparişlerde ılımlı artışı dikkate aldığımızda perakende satışlarda Ağustos ayına göre hızlanma ihtimali düşük gibi görünüyor. Ekim ayında da benzer bir görünüm var.

Kaynak: TÜİK

EYLÜL AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Ağustos ayında sanayi sektörü ciro endeksi bir önceki aya göre %5,5, inşaat ciro endeksi %0,5, ticaret ciro endeksi %3,9, hizmet ciro endeksi %2,1 artış kaydetmişti. Yıllık bazda artışlar sanayi sektöründe %56,7, inşaat sektöründe %36,8, ticaret sektöründe %39,1, hizmet sektöründe %66,9 oldu. Sanayi sektörünün Eylül ayında önceki aya göre büyümesini sürdürmesi, perakende satışlarda ise yatay bir görünüm ortaya koyması sanayi ciroda daha iyi bir performans görme olasılığını ortaya koyuyor.

Kaynak: TÜİK

Dr. Fulya Gürbüz