Dr. Fulya Gürbüz | Ekonomi Gündemi: TCMB faiz kararı, bütçe, dış borç, tarım, konut

15–19 Kasım haftasında TCMB’nin faiz indirmesi beklenirken, Ekim ayına ilişkin olarak bütçe artışının süreceğini, konut satışlarında talep artışını görebiliriz. Eylül ayına ilişkin olarak, konut fiyatlarında yükseliş ihtimalini ortaya koyarken, özel sektör yurt dışı kredi borcuna ve Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stokuna odaklanacağız.

15 KASIM 2021, PAZARTESİ

EKİM AYI BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetim bütçesi Eylül ayında 23,6 milyar TL açık vermiş, böylece 2021 yılının ilk 9 ayında toplam bütçe açığı 61,1 milyar TL olmuştu. Bütçe 2020 yılında toplamda 175,3 milyar TL açık vermişti. 2020 yılının ilk 9 ayında toplam 808 milyar TL vergi geliri elde edilmiş, 1 trilyon 52 milyar TL harcama yapılmıştır. 2022-2024 Orta Vadeli Programda 2021 yılında 1 trilyon 58 milyar TL vergi geliri toplanması, 1 trilyon 506 milyar TL harcama yapılması tahmin ediliyor. Buna göre 2021 yılının ilk 9 ayında hedeflenenin %76’sı kadar vergi toplanmış, %70’i kadar harcama yapılmıştır. Hazine’nin açıkladığı verilere göre Ekim ayında nakit bütçe dengesi 5,2 milyar TL açık verdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TARIM-ÜFE – TÜİK

Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Eylül ayında yıllık %23,35, aylık %1,46 artış kaydetmişti. Tarım-ÜFE Haziran-Eylül döneminde aylık ve yıllık artışlarını aralıksız sürdürürken, Eylül ayında aylık ve yıllık artışlar Ağustos ayına göre yavaşladı. Yurt içi üretici fiyat endeksinde (Yİ-ÜFE) gıda maliyetleri Ekim ayında aylık %3,3, yıllık %38 artış kaydetmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

Türkiye genelinde konut satışları Eylül ayında bir önceki aya göre %4,1 artışla 147 bin 143 olmuştu. 2020 yılının ilk 9 ayında toplam 1 milyon 161 bin 278 konut satışı gerçekleşmişken 2021 yılının aynı döneminde toplam satış 949 bin 138 oldu. TCMB’nin Eylül ve Ekim aylarında yaptığı faiz indirimlerine bağlı olarak konut kredi faiz oranlarındaki gerileme, konut kredi hacminde hızlanma getirmiştir. Ekim ayında konut satışlarındaki artış devam edecek gibi gözüküyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 KASIM 2021, SALI

EYLÜL AYI MERKEZ BANKASI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Konut fiyatları Ağustos ayında bir önceki aya göre %3,9, bir önceki yılın aynı ayına göre %33,4, reel olarak ise yıllık %11,9 artış kaydetmişti. Ağustos ayında önceki aya göre inşaat maliyetlerindeki artışın hız kesmesi ve döviz kurundaki düşüşe rağmen konut fiyatlarındaki yükseliş hızlanmıştı. Eylül ve Ekim aylarında konut kredilerinin artış göstermesi konut fiyatlarında yukarı yönü destekleyecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Ağustos ayında bir önceki aya göre 1,0 milyar dolar artışla 164,5 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Toplam borcun 65,9 milyar doları finans sektörüne, 98,6 milyar doları finans dışı özel sektöre aittir. Finans sektörü yurt dışı borcunu Şubat ayından bu yana aralıksız 5,5 milyar dolar azaltmıştır. Sektör bazında hizmet sektörü 61,0 milyar dolar ile en yüksek boç payına sahiptir. Hizmet sektörünü 37,2 milyar dolar ile sanayi sektörü izliyor. Alt sektör bazında imalat sektörü 23,5 milyar dolar, inşaat sektörü 23,4 milyar dolar, ulaştırma-depolama sektörü 13,1 milyar dolar, enerji sektörü 12,9 milyar dolar dış borca sahiptir. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise Ağustos ayında aylık 0,6 milyar dolar azalarak 8,9 milyar dolar olmuştur. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi özel sektör bankaları (mavi çizgi) ve diğer finansal kuruluşları (mor çizgi) uzun vadeli yurt dışı borcunu azaltmaya devam etmektedirler.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 KASIM 2021, ÇARŞAMBA

EYLÜL AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Türkiye’nin kısa vadeli toplam dış borç stoku Ağustos ayında aylık 1,6 milyar dolar artışla 126,9 milyar dolar seviyesine yükselmişti. Borcun 27,0 milyar doları Merkez Bankasına, 59,3 milyar doları bankalara, 40,5 milyar doları diğer sektörlere aittir. Ağustos ayından itibaren gelecek 12-ayda ödenecek toplam dış borç stoku 169,2 milyar dolardır. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi finans dışı özel sektör (açık mavi çubuklar) ve Merkez Bankası (siyah çubuklar) 2020 yılının ikinci yarısından bu yana kısa vadeli dış borcunu artırmaktadır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 KASIM 2021, PERŞEMBE

MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

TCMB Kasım ayı Piyasa Katılımcıları Anketinde %19,9 olan enflasyona (yeşil çizgi) rağmen TCMB’nin politika faizini (siyah çizgi) %16’dan %15,0-15,5 aralığına çekmesi (kırmızı çizgi) bekleniyor. Halbuki geçmişte politika faizi uzun süre enflasyonun gerisinde kaldığında TCMB’den sert artırımları çokça gördük. TCMB’nin 18 Kasım’da olası faiz indirme hamlesi döviz kurunda hızlanmayı getirecektir. Beraberinde enflasyon baskısı ve zamlar talep tarafını zayıflatacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

12 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

5 Kasım ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre yatay kaldı. TL cinsi mevduat faiz oranları %13-17 aralığını, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artışla 114,5 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar artışla 88,3 milyar dolara, yurt dışı mevduatlar 0,1 milyar dolar artışla 24,6 milyar dolara yükseldi, böylece toplam DTH büyüklüğü 5 Kasım haftasında 0,5 milyar dolar artışla 229,7 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 5,7 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 125,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 39,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, brüt döviz rezervleri 85,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar düşüşle 22,0 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 29,5 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 5 Kasım ile biten haftada hisse senetlerinde 274 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 34 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Dr. Fulya Gürbüz

fulyagurbuz.com