Dr. Fulya Gürbüz | Ekonomi Gündemi: Finansal İstikrar ve Enflasyon Raporları, Ekim ayı üretim ve talep gelişmeleri, AMB ve BOJ toplantıları

25–29 Ekim haftasına TCMB’nin Finansal İstikrar ve Enflasyon raporları, tahminleri ve görüşleri damgasını vuracak. Öte yandan Ekim ayına ilişkin üretim ve talep konusunda ilk ipuçları kapasite kullanım oranı, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endeksleri, SAMEKS sanayi ve hizmet sektörleri endekslerinde cevap bulacak. Ayrıca Avrupa Merkez Bankası toplantısında tahvil alımlarının ne zaman azaltılacağına odaklanacağız.

25 EKİM 2021, PAZARTESİ

EKİM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

KKO verileri, sanayi üretiminin Ağustos’ta önceki aya göre sınırlı, Eylül ayında ise görece daha hızlı artış kaydedeceğine işaret etmişti. İmalat sanayi genelinde KKO Eylül ayında bir önceki aya göre 1,0 puan artarak %78,1 olmuştu. Dayanıksız tüketim malı, ara malı ve yatırım malı üretiminde KKO’nun artış kaydetmesi sanayi üretiminin Eylül ayında önceki aya göre daha hızlı artacağına işaret etmişti.

Kaynak: TCMB

EKİM AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ (RKGE) – TCMB

RKGE, Eylül ayında iç ve dış talepte artışa işaret etmişti. Endeks, Eylül ayında aylık 0,5 puan azalışla 113,4 seviyesine gerilemişti. Mevsimsellikten arındırılmış RKGE ise aylık 1,1 puan artışla 113,3 olmuştu.

Kaynak: TCMB

EKİM AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Sektörel güven endeksleri, Ağustos-Eylül döneminde perakende satışlarda ve hizmet sektörü istihdamında artışa işaret etmişti. Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Eylül ayında Ağustos ayına göre; hizmet sektöründe %1,5, perakende ticaret sektöründe %4,8 artarken, inşaat sektöründe %0,7 azalmıştı. Endeksin 100 üzerinde değerler sektörde iyimserliği, altındaki değerler ise kötümserliği gösteriyor. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi inşaat sektöründe kötümserlik son iki yıldır sürerken, hizmet ve perakende ticaret sektörlerinde iyimserliğin 2020 yılının son çeyreğinden bu yana sürüyor.

Kaynak: TÜİK

26 EKİM 2021, SALI

FİNANSAL İSTİKRAR RAPORU – TCMB

Mayıs ayında yayınlanan Finansal İstikrar Raporundan bu yana;

. Uluslararası rezervler 92 milyar dolardan, 125 milyar dolara yükseldi,

. TL cinsi tüketici kredileri %9,6, ticari krediler %6,4 artış kaydetti (tüketici kredilerinin artış hızı hızlandı, ticari kredilerin yavaşladı),

. TL cinsi ihtiyaç kredi faiz oranı %24 seviyelerini korudu, hacim olarak daha yavaş artış sergileyen ticari kredilerin faiz oranı Ekim ayı politika faizi indirimiyle %21’den %20’ye geriledi (politika faiz indirimine rağmen kredi faiz oranları düşmedi),

. 12-ay geriye dönük cari işlemler açığı 30,3 milyar dolardan en son Ağustos ayında 23,0 milyar dolar seviyesine geriledi,

. Dış borç stoku arttı. Bankaların yurtdışı borçlulukları düşüş seyrini korurken banka dışı özel sektör ve kamu dış borcunu artırma eğilimini sürdürdü. Ancak bankaların net döviz pozisyon fazlası vermesi, finansal kesim dışındaki firmaların ise yüksek dış borç yüküne rağmen gelecek 12 ayda net döviz pozisyon fazlasına sahip olmaları borç ödeme tarafında soruna işaret etmiyor.

. Merkez Bankası her ne kadar Ekim ayı PPK toplantısında gelişmiş ülke merkez bankalarının enflasyondaki yükselişin geçici nitelikte olacağını değerlendirmiş ve politika faizini %18’den %16’ya düşürmüş olsa da ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere merkez bankalarının yayınladıkları raporlarda bu tezlerin net olmadığını hatta sorguladıklarını okuyoruz. Dahası TCMB’nin “gelişmiş ülke merkez bankaları destekleyici parasal duruşlarını sürdürmekte, varlık alım programlarına devam etmektedir” savına rağmen Avrupa Merkez Bankası tahvil alımlarını azaltacaklarını, ABD merkez bankası Fed 2022 yılı ortasına kadar varlık alımlarını azaltıp sonlandıracağını duyurdu; İngiltere Merkez Bankası yakın zamanda faiz artırım olasılığını ortaya koyarken, Fed guvernörleri 2022’de faiz artırımını tartışıyor.

Finansal istikrara ilişkin olarak TCMB’nin Türk lirasındaki sert değer kaybının enflasyona etkisini nasıl değerlendireceğini, raporda buna ilişkin akademik bir çalışmaya atıfta bulunup bulunmadığını takip edeceğiz.

27 EKİM 2021, ÇARŞAMBA

EKİM AYI EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Her ayın ilk iki haftasına ait anket sonuçlarının derlendiği ekonomik güven endeksi Eylül ayında aylık 1,6 puanlık artışla 102,4 seviyesine yükselmişti. Ekonomik güven endeksindeki artış, tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet ve perakende ticaret sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklanmıştı. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir. Tüketici güven endeksinin Ekim ayında aylık 2,9 puan azalışla 76,8 seviyesine gerileyerek kötümserliğin arttığına işaret etmesi ekonomik güven endeksi üzerinde aşağı yönlü baskı yapacaktır.

Kaynak: TÜİK

EKİM AYI SAMEKS SANAYİ VE HİZMET PMI ENDEKSLERİ – MÜSİAD

SAMEKS Sanayi Endeksinde büyüme Eylül ayında da sürmüş, Hizmet Endeksindeki bozulma yavaşlamıştı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi sektörü SAMEKS (satın alma müdürleri) endeksi (aşağıdaki grafikte turuncu çizgi) Eylül ayında aylık 2,4 puan artışla 53,9 seviyesine, hizmet sektörü endeksi (sarı çizgi) ise aylık 1,5 puan artışla 48,7 seviyesine yükselmiş; böylece SAMEKS Bileşik Endeksi aylık 2,4 puan artışla 50,3 olarak gerçekleşmişti. Endeksin 50 üzerindeki değerler sektörün önceki aya göre büyüdüğünü, altındaki değerler ise daraldığını gösteriyor. Sanayi sektörü önceki aya göre ivme kaybetse de yeni siparişler güçlü seyrini korumuş, üretim artmış, satın alımlar hızlanmış, stoklar düşmüş, istihdam yavaş hızla da olsa düşmeye devam etmişti. Hizmet sektöründe iş hacmi önceki aya göre nispi bir toparlanma kaydetse de sektörde durağan görünüm devam etmiş; satın alımlar güçlü seyrini korumuş, istihdamda artış sürmüştü.

Kaynak: MÜSİAD

EYLÜL AYI DIŞ TİCARET VERİLERİ – TÜİK

Ticaret Bakanlığı Ekim ayı başında Eylül ayı verilerini açıklamıştı. Buna göre Eylül ayında ihracat, önceki aya göre %10’luk artışla 20,8 milyar dolara yükselmiş, ithalat 23,4 milyar dolar ile önceki aya göre %1’lik artış kaydetmişti. İhracatın ithalattan daha hızlı artmasına bağlı olarak dış ticaret açığı Ağustos ayındaki 4,3 milyar dolardan Eylül ayında 2,6 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Söz konusu düşüş cari açığın da Eylül ayında düşmesine sebep olacak. Aşağıdaki grafik bir ay geriden gelen TÜİK raporundan alınmıştır.

Kaynak: TÜİK

21 EKİM 2021, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE FAİZ KARARI – AVRUPA MERKEZ BANKASI

AMB 10 Eylül toplantısında politika faizini değiştirmemiş, tahvil alım programında azaltıma gidebileceğini duyurmuştu. AMB Başkanı Lagarde, 28 Eylül tarihli toplantısında pandemi kısıtlamalarının gevşetilmesinin ardından artan talebin de etkisiyle arz kısıtları (işgücü, hammadde ve malzeme) ve tedarik zincirindeki sorunlara bağlı olarak enflasyonun yükseldiğine dikkat çekse de pandemi kaynaklı etkiler geçtiğinde enflasyonun da düşeceğini belirtti. Elbette mevcut belirsizlik ortamında Lagarde pandemi kaynaklı etkilerin “ne zaman azalacağı” konusunda net bir görüş ortaya koymadı. Dolayısıyla Ekim ayı toplantısında da AMB faiz değiştirmeyecek. Toplantı kararında varlık alım programıyla ilgili takvime odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

JAPONYA MERKEZ BANKASI (BOJ) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE FAİZ KARARI – http://www.ecb.europa.eu/home/html/index.en.html

BOJ, eksi %0,1 seviyesindeki politika faizini değiştirmeyecek. Toplantı notlarında Banka’nın ekonomiye yönelik görüşlerine ve risklere odaklanacağız.

2021 YILI DÖRDÜNCÜ ENFLASYON RAPORU – TCMB

Temmuz sonunda yayınladığı üçüncü enflasyon raporunda TCMB, 2021 yıl sonu yıllık TÜFE tahminini %10,0-14,4 aralığından %12,2-16,0 aralığı olmak üzere orta noktasını %12,2’den %14,1 seviyesine yükseltmişti. TCMB, enflasyon tahminini yükseltmesinin ardındaki sebepler olarak;  küresel aşılamadaki hızlanmaya bağlı olarak dış talep artışı, Fed’den olası erken sıkılaştırma hamleleri, ham petrol fiyatları ve ABD doları cinsi ithalat fiyatlarında artış beklentisi ile son olarak gıda enflasyonunda artış beklentisini sıralamıştı. TCMB, 2022 yıl sonu enflasyon tahminini ise önceki raporda orta noktası %7,5 olmak üzere %5,0-10,0 aralığından orta noktası %7,8 olmak üzere %5,4-10,2 aralığına yükseltmişti. 23 Eylül ve 21 Ekim toplantılarında politika faizini %19’dan %16’ya kadar düşürmesinin Dolar/TL kurunu 8,64’ten 9,60’lara taşıması ve kurdaki artışın yakıt fiyatlarına yansıtılmasının Aralık ayında TÜFE’yi %20’ye taşıyacağı tahmin ediliyor. Dördüncü Enflasyon Raporunda kurun enflasyona geçişkenliği konusunda TCMB’nin görüşlerine ve tahminlerine odaklanacağız.

EYLÜL AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – TCMB

Ağustos ayında 3 milyon 982 bin 168 turist ülkeye giriş yaparken, 4 milyon 593 bin 59 turist çıkış yapmıştı. Böylece Ocak-Ağustos 2021 döneminde toplam 10,1 milyon turist giriş yapmış, 14,1 milyon turist çıkış yapmıştı.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TCMB VE BDDK, 22 EKİM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

İki Merkez Bankası başkan yardımcısı ve bir Para Politikası Kurulu (PPK) üyesinin görevine son verildiği 15 Ekim ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) döviz kurundaki yükselişe bağlı olarak önceki haftaya göre artış kaydetti. TL cinsi mevduatlar önceki haftaya göre %2,2, krediler ise %0,3 artış kaydetti. TL cinsi mevduat faiz oranları %14-19 aralığına geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 113,9 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,5 milyar dolar artışla 88,4 milyar dolara yükseldi; yurt dışı mevduatlar aynı dönemde 24,7 milyar dolar ile değişiklik göstermedi, böylece toplam DTH büyüklüğü 15 Ekim haftasında 1,0 milyar dolar artışla 229,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar azalarak 5,6 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 125,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,3 milyar dolar arttı; altın rezervleri 39,8 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 86,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,6 milyar dolar artış kaydetti. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar azalarak 21,2 milyar dolar seviyesine geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 28,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar azaldı. Yurt dışı yerleşikler 15 Ekim ile biten haftada hisse senetlerinde 69 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 138 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz