Dr. Fulya Gürbüz | Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, güven, kapasite kullanımı, küresel PMI, turizm

22–26 Kasım haftasında Kasım ayına ilişkin olarak küresel imalat ve hizmet sektörleri PMI endeksleri, tüketici güveni, reel kesim güven endeksi, sektörel güven endekslerini takip edeceğiz.

22 KASIM 2021, PAZARTESİ

KASIM AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi (TGE), Ekim ayında aylık 2,9 puan azalışla 76,8 seviyesine gerilemişti. Endeksin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması kötümser durum olduğunu gösteriyor. Endekste iç talebin nabzını ortaya koyan “dayanıklı tüketim mallarına yönelik eğilime” odaklanacağız. Aşağıdaki grafikte 30’lu seviyelere gerileyen kırmızı çizgi (sol eksen) TGE’de mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu açısından çok kötümser olduklarını gösteriyor. Dayanıklı tüketim malı imalatının (yeşil çizgi, sol eksen) 2017 yılı seviyelerini yakalaması ve ihracatının (sarı çizgi, sağ eksen) tarihi yüksek seviyelerde seyretmesi, öte yandan perakende satışların (mavi çizgi, sol eksen) daralma bölgesine gerilemesi dayanıklı tüketim mallarına olan iç talebin zayıf olduğuna işaret ediyor. Ekim ayında dayanıklı tüketim mallarına ilişkin TGE’deki kötümserliğin Eylül ayına göre artması Ekim ayı perakende satışlarda aşağı yönlü baskı oluşturacaktır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Eylül ayında merkezi yönetim borç stoku artmaya devam ederek 2 trilyon 181 milyar TL olmuştu. Borcun %58’ini 1 trilyon 274 milyar TL ile döviz cinsinden borç stoku oluşturuyor. Aşağıdaki grafikte görüleceği gibi döviz kurundaki (mavi çizgi) yukarı yönlü hızlanma Hazine’nin borç stokunun (gri çubuklar) da artmasına sebep oluyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE), yani ihracatçıların üretim maliyeti Eylül ayında yıllık %28,87, aylık %1,55 artış kaydetmişti. Döviz kurunun Eylül ayında %0,8 artmasının ardından Ekim ayında %7,2 artış kaydetmesi üretim maliyetlerini de yukarı çekecektir. Devamında, Kasım ayında TL’de aylık %9’a yakın değer kaybı da YD-ÜFE’deki hızlanmanın devam edeceğine işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EKİM AYI TURİZM VERİLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Eylül ayında Türkiye’ye 3,5 milyon turist giriş yaparken 3,6 milyon turist ülkeden ayrıldı, net turizm geliri 3,5 milyar dolar oldu. Ocak-Eylül döneminde ülkemize toplam 17,6 milyon turist giriş yaparken, aynı dönemde 15,7 milyar dolarlık net turizm geliri kaydedildi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 KASIM 2021, SALI

KÜRESEL İMALAT VE HİZMET SEKTÖRLERİ PMI ENDEKSLERİ İLK TAHMİNLERİ – IHS MARKIT

ABD, Almanya, Avustralya, Euro Bölgesi, Fransa, İngiltere, Japonya imalat ve hizmet sektörleri Kasım ayı PMI endeksleri ilk tahminleri açıklanacak. Ekim ayında küresel imalat sektörü bir önceki aya göre büyümeye devam ederken, pandemi kaynaklı kısıtlamalardaki gevşemelere bağlı olarak hizmet sektöründe daha hızlı büyüme kaydedilmişti.

Kaynak: JP Morgan, IHS Markit

24 KASIM 2021, ÇARŞAMBA

KASIM AYI İMALAT SEKTÖRÜ KAPASİTE KULLANIM ORANI (KKO) – TCMB

Ekim ayında imalat sektöründe KKO’daki zayıflık sanayi üretiminde güç kaybına işaret etmişti. İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), Ekim ayında aylık 0,1 puan azalışla %78,0 seviyesine gerilemişti. Ekim ayında sadece dayanıksız tüketim malı imalatı kapasite kullanımında 2 yüzde puanlık iyileşme kaydedilirken; dayanıklı tüketim mallarında 1,3 yüzde puan, ara mallarda 0,4 yüzde puan, yatırım mallarında 3,1 yüzde puanlık düşüş kaydedildi. IHS Markit imalat sektörü PMI verilerine göre Avrupa’da otomotiv sektörünün Ekim ayında daralma işareti vermesine paralel olarak Türkiye’de de “motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treyler” imalatı kapasite kullanımında 4,3 yüzde puanlık düşüş yaşandı. Öte yandan dayanıksız tüketim malı imalatındaki artış ve ara mal imalatı kapasite kullanımındaki hafif düşüş Ekim ayında sanayi üretimini destekleyecek unsurlar olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI REEL KESİM GÜVEN ENDEKSİ – TCMB

Ekim ayı reel kesim güven endeksi iç talebin üretimi artırdığına, ihracatta düşüşe, enflasyonda ise artışa işaret etmişti. Ekim ayında RKGE, bir önceki aya göre 3,8 puan azalarak 109,6 seviyesine gerilemişti. Ekim ayında sabit sermaye yatırım harcaması ve son üç aydaki toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, gelecek üç aydaki üretim hacmi, genel gidişat, mevcut mamul mal stoku, gelecek üç aydaki toplam istihdam, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkilemişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

KASIM AYI SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ – TÜİK

Ekim ayında hizmet ve perakende satış sektörlerinde hafif zayıflama işaretleri almıştık. Arındırılmamış verilere göre Ekim ayında hizmet sektörü güven endeksi aylık %1,7 azalışla 121,7 seviyesine geriledi, perakende ticaret sektörü güven endeksi aylık %1,6 artışla 122,0 seviyesinde yükseldi, inşaat sektörü güven endeksi aylık %1,7 azalışla 87,7 seviyesine geriledi. Endeksin 100 üzerindeki değerler sektörde iyimserliği gösteriyor. Son üç ayda hizmet sektöründe iş durumu ve çalışan sayısındaki iyileşme hafif yavaşlamış; perakende ticaret sektöründe satışlar hafif yavaşlarken, mal stokları azalmıştı. Eylül ve Ekim aylarında perakende ticaret sektöründe satışların hafif yavaşlasa da yüksek seyrini koruması perakende satış endeksinin Eylül ve Ekim aylarında mevcut performansını sürdüreceğine işaret etmişti. Ekim ayında son üç aylık perakende ticaret satışlarında (mavi çizgi) düşüş kaydedilmesine rağmen ihtiyaç kredilerinin (grafikte kırmızı çizgi) yavaşlayarak da olsa artmaya devam etmesi ve mal stoklarındaki azalma (mor çizgi) perakende satış endeksini de (sarı çizgi) destekleyecektir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

25 KASIM 2021, PERŞEMBE

19 KASIM 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB

12 Kasım ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif yukarı yönlü seyrini sürdürdü. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre hafif yükseldi. TL cinsi mevduat faiz oranları %12-17 aralığına gerilerken, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığını korudu. 19 Ekim Cuma günü kamu bankaları kredi faiz oranlarında 100 baz puana kadar indirime gittiklerini duyurdu. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,3 milyar dolar artışla 114,8 milyar dolara, tüzel kişilerin 1,0 milyar dolar artışla 89,2 milyar dolara yükseldi, yurt dışı mevduatlar 24,6 milyar dolar ile değişiklik göstermedi, toplam DTH büyüklüğü 12 Kasım haftasında 1,1 milyar dolar artışla 230,7 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 5,7 milyar dolar ile değişiklik göstermedi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 127,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,2 milyar dolar arttı; altın rezervleri 41,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,3 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 86,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar artışla 22,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 30,2 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 12 Kasım ile biten haftada hisse senetlerinde 480 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 111 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdi.

Dr. Fulya Gürbüz

fulyagurbuz.com