AB’de sınır kontrollerinde sert değişiklikler yolda-Türkiye’nin göçmen “kaldıracı” da etkilenecek

Gelişigüzel pandemi sınır kontrolleri ve Belarus ile devam eden bir kriz nedeniyle yaralanan AB, dün blok içindeki insanların sınırsız hareketini ortadan kaldırabilecek değişiklikler önerdi. Önerilen reformların ulusal hükümetler ve Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanması gerekiyor ve bu da aylar sürebilir.

Yeni kurallara göre, üye ülkeler istedikleri zaman sınır kontrolleri yapabilir ve bunları neredeyse süresiz olarak uzatabilirler. Bu sayede, komşu ülkelerin Belarus’un son aylarda yaptığı gibi bloğun sınırlarına göçmen akışını organize etmeleri halinde sığınmacılara yönelik bazı korumaları askıya alabilecekler.

Bloğun yürütme kolu olan Avrupa Komisyonu, değişikliklerin üye ülkelerin göç ve salgından kaynaklanan sorunlara daha iyi yanıt vermelerine yardımcı olacağını söyledi. Ancak eleştiriler de yoğun. Önerilerin AB’nin başlıca başarılarından biri olan insan ve malların hareket özgürlüğünü azaltacağını ve insani korumalara önemli kesintiler getireceğini savunuyorlar.

Rakamlara göre: Katılımcı ülkeler arasında pasaportsuz seyahate izin veren ve başka bir ülkede çalışan Schengen bölgesindeki bir ülkeden diğerine her gün yaklaşık 3,5 milyon kişi bir iç sınırı geçiyor. Bu hareketi baltalamak sadece siyasi bir risk olmayacak; blok için muazzam ekonomik sonuçlar da doğurabilecek.

Avrupa Birliği tarafından salı günü önerilen yeni kurallara göre, üye ülkeler hem öngörülemeyen hem de öngörülebilir olaylar karşısında istedikleri zaman sınır kontrolleri yapabilecekler.  Bunları neredeyse süresiz olarak uzatabilecekler.

Sonuç olarak, ulusal hükümetler ve Avrupa Parlamentosu tarafından hala onaylanması gereken ve aylar alabilecek söz konusu önemli değişiklikler, dünyanın en büyük pasaportsuz bölgesinin işleyişini yeniden yayınlayacak. Bu iki konunun Avrupa Parlamentosu’nda hararetli bir tartışmayla karşı karşıya kalması bekleniyor.

Önerileri salı günü ortaya koyan bloğun yürütme kolu olan Avrupa Komisyonu, değişikliklerin üye ülkelerin göç ve salgından kaynaklanan ciddi sorunlara daha iyi yanıt vermelerine yardımcı olacağını söyledi.

Komisyonun başkan yardımcısı Margaritis Schinas, AB üyelerinin çoğu ve bir avuç diğer Avrupa ülkesinin yer aldığı pasaportsuz bölgeye atıfta bulunarak, “2015’teki mülteci krizi, Avrupa topraklarına yönelik terörist saldırıları ve küresel Covid-19 salgını, Schengen bölgesini geriyor.” dedi

Mart 2020’de, pandemi etkisini gösterdikçe, AB ülkeleri uzun zamandır ortadan kaldırılan sınır kontrollerini yeniden inşa ettiler, bloğun iç pazarını, tedarik zincirlerini ve insanların hareketlerini bozan koordinasyonsuz bir şekilde birbirlerinden ayırdılar.

Brüksel merkezli Avrupa Politika Merkezi’nin kıdemli politika analisti Marie De Somer, “Sınır tanımayan bir bölgede onlarca yıl birlikte çalıştıktan sonra beklenen Avrupa ve birleşik yaklaşımın aksine, ulusal sınırlara ve ulusal düşünce tarzına derhal geri dönüldü.” dedi.

Komisyonun planı bu tür acele ve yanlış koordine edilmiş hamleleri önlemeye çalışıyor. Önerilen kurallara göre, üye ülkeler sınır kontrollerinin gerekliliği gerekçe gösterirken daha fazla incelemeyle karşı karşıya kalacaklar.

Blok, başta Suriyeliler olmak üzere bir milyondan fazla insanın Avrupa Birliği’ne sığınma talebinde bulunmasından bu yana göç konusunda ortak bir yaklaşım tasarlamakta. Eleştirenler, iltica başvurularıyla nasıl başa çıkılacağı konusundaki iç bölünmelerin AB’nin tutumunu zayıflattığı ve bloğun hemen dışındaki Türkiye, Fas veya daha yakın zamanda Belarus gibi ülkelerin göçmen ve sığınmacıları Avrupa ülkelerine karşı koz olarak kullanmalarına olanak sağladığına söylüyor.

Ancak Polonya-Belarus sınırındaki kriz yeni bir şey getirdi: Polonya’yı sınırındaki göçmenlere sert tepkisinde destekleyen AB devletlerinin birleşik bir tutumu.

Şimdi, bazı Avrupalı liderler Avrupa Birliği’ni dışarıda çeşitli yerlerden saldırıya uğrayan bir kale olarak görüyorlar. Salı günkü öneriler, Türkiye’nin göçmenleri silah olarak kullandığını iddia eden Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi ve Fas’ ı benzer davranışlarda bulunmakla suçlayan İspanya için büyük bir zafer teşkil ediyor.

26 ülkeden oluşan Schengen bölgesinde reformlar, Avrupa Birliği dönem başkanlığına 1 Ocak’ta başlayan Fransa’nın da önceliği.

Aralarında Fransa, Avusturya ve Almanya’nın da bulunduğu altı ülke, sağlık acil durumu, terör tehditleri veya “düzensiz” göçmenlerin hareketleri -sığınma hakkı veya başka bir seyahat izni verilmemiş olanlar- gerekçesiyle yıllardır geçici iç sınır kontrolleri yapmakta. Yeni öneri, tüm ulusal hükümetlerin iç sınır kontrollerini süresiz olarak sürdürmelerine fili olarak olanak sağlayacak.

Yeni kurallara göre, sınırlarında “göçün araçsallaştırılması” ile karşı karşıya olan üye ülkeler, insansız hava araçları ve hareket sensörleri de dahil olmak üzere gözetimi uzatabilecekler.

Komisyon bu ayın başlarında Belarus’a komşu ülkeler – Polonya, Letonya ve Litvanya – için de benzer tedbirler önerdi.

NY Times