Fed Bilançosunda Rezervlerin Yaratımı, Yok Edilişi ve Sterilizasyonu

Not: Teknik ve sıkıcı bir yazıdır. Ömr-ü hayatınızda yararını göremeyebilirsiniz.

Not: Special thanks to Sabri Öncü ve @vefinans

Fed Bilançosunun Varlıkları

Kaynak:https://www.federalreserve.gov/releases/h41/current/

Securities held outright : Tahviller : 7.5 trilyon dolar [Kendi içinde ayrılıyor ben hepsine tahvil diyeceğim]

Loans : Krediler :86 milyar dolar

Repurchase agreements : Repo : 0

 

Varlık tarafının en önemli kalemleri (01.07.2021 tarihinde) bu kalemlerdir.

 

Fed Bilançosunun Yükümlülükleri

Kaynak:https://www.federalreserve.gov/releases/h41/current/

 

Currency in circulation : Dolaşımdaki Para : 2.1 trilyon dolar

Reverse repurchase agreements : Ters Repo : 1 trilyon dolar

U.S. Treasury, General Account : Hazine Hesabı : 734 milyar dolar

Other (13): Yabancı merkez bankalarının Fed’deki mevduatları: 299 milyar dolar

Reserve balances with Federal Reserve Banks : Rezervler : 3.8 trilyon dolar

Yükümlülük  tarafının en önemli kalemleri (01.07.2021 tarihinde) bu kalemlerdir.

 

Fed, Rezervleri Nasıl Yaratır ?

Bunun üç yolu var:

1- Doğrudan piyasadan tahvil alır.

2-Repo işlemi yapar.

3- Kredi verir.

Kaynak:https://fred.stlouisfed.org/release/tables?rid=20&eid=1193943

 

Aşağıdaki grafik bize 2009’dan bu yana brüt  rezervlerin ne kadar arttığı söylüyor. Brüt dememim nedeni az sonra rezervleri azaltan faktörleri de göreceğiz. Sonrasında iki verinin netleştirilmişini rezervler hesabında izleyeceğiz. O tarihten bu yana 6 trilyonluk brüt rezerv artışı olmuş.

Kaynak:https://fred.stlouisfed.org/graph/?id=WOFSRBRBC,# [Assets: Other Factors Supplying Reserve Balances]

 

Aşağıdaki grafik bize 2009’dan bu yana brüt  rezervlerin ne kadar azaldığını söylüyor.  Rezerv emen(ve yok eden) faktörler, 2009’dan bu yana 3 trilyonluk rezerv emmiş.

Kaynak:https://fred.stlouisfed.org/graph/?id=WTFORBAFL,# [Liabilities and Capital: Other Factors Draining Reserve Balances: Total Factors, Other Than Reserve Balances, Absorbing Reserve Funds]

Sonuç olarak; rezervlerin 2009’dan bu yana yaklaşık 3 trilyon arttığını söyleyebiliriz.

Kaynak:https://fred.stlouisfed.org/graph/?id=WRBWFRBL,# [Liabilities and Capital: Other Factors Draining Reserve Balances: Reserve Balances with Federal Reserve Banks]

Şimdi varlık tarafında rezerv yaratan başat unsurlara bakalım !

Tahvil alımı [ 7 trilyon ]

Krediler [-106 milyar ]

Repo [-80 milyar]

Rezervlerdeki artış yönündeki DEĞİŞİMİN kaynağı nedir sorusunun cevabı geliyor.

Bu grafiği zaman sekmesinde daraltmaya başladığınızda, tahvil alımlarındaki değişmenin rezervlerin artmasındaki başat unsur olduğu göreceksiniz. Biraz daha kafası çalışan okur/öğrenci, ama tahvillerdeki değişim ile rezervlerdeki değişim aynı değil ? sorusunu soracaktır. Aynı okura, bilançonun yükümlülük tarafında bu rezervleri emen kalemlerin olduğunu hatırlatmak isterim.  Burada odaklandığımız nokta, rezervlerin nasıl yaratıldığı.

Fed, Rezervleri Nasıl Yok Eder ?

Bunun üç yolu var:

1- Doğrudan piyasaya tahvil satar.

2-Dolanımdaki para miktarını artırır.

3- Repo tarih bitiminde yeni repo ihalesi açmaz.

Burada,2009 başındaki repo küçük repo müdahalesi ve 2019 Eylülünde yapılan repo müdahalesi haricinde , repo için diyebileceğimiz bir şey yok. Tahvil alımına sürekli devam edildiği ve tahvil satılmadığını biliyoruz. Geriye dolanımdaki para miktarı kalıyor. 2009’dan bu yana 1.2 trilyon para basılmış. Bu kadar rezervde yok edilmiştir.

Kaynak:https://fred.stlouisfed.org/graph/?id=WCICL,# [Liabilities and Capital: Other Factors Draining Reserve Balances: Currency in Circulation]

Fed, Rezervleri Nasıl Sterilize Eder ?

En önemli yolları:

1- Hazine hesabının artmasıyla (Hazine borçlanır veya vergi toplar) [627 milyar]

2- Ters Repo kaleminin artmasıyla  [ 967 milyar]

3-Yabancı merkez bankalarıyla yapılan repo işlemleriyle [289 milyar]

2009’dan bu yana baktığımızda rezervleri emen en önemli unsurun ters repo sonrasında hazine hesabı ve son olarak yabancı merkez bankalarıyla yapılan repo işlemi olduğunu görüyoruz.

SONUÇ

2009 yılından bugüne kadar (01.07.2021) rezervleri artıran faktörleri ve rezervleri azaltan faktörleri inceledik. Alt kalemlere geldiğimizde; rezervleri artıran başat faktörün tahvil alımları olduğunu, rezervleri yok eden başat unsurun dolaşımdaki paranın artışı olduğunu ve rezervleri emen en önemli unsurun ters repo olduğunu gördük.

Dr. Engin YILMAZ

Ankara

Not: Bu konuda daha ayrıntılı (Türkiye ekseninde) bir çalışma için https://www.researchgate.net/publication/342637770_NEW_MONETARY_ANALYSIS_TOOL_THE_DAILY_LIQUIDITY_DATASET