Perry G Mehrling tarafından verilen Economics of Money and Banking  dersinin kısa özetlerini bu seride sunmaya çalışacağım.

Her zaman ve her yerde, parasal sistem hiyerarşiktir!

Lütfen dersleri takip edin. Eksik noktaları @veridelisi üzerinden etiketleyerek bildirin.

İki kaynağımız var.

1-http://sites.bu.edu/perry/mb-lectures/section-1/

2- https://www.coursera.org/learn/money-banking/home/welcome

 

{  DERS 1 { The Four Prices of Money   {  The Big Picture  } } }

 

Sizlere popüler ve güncel para ve banka kitaplarını tavsiye etmiyorum. Bunun nedeni , bu kitapların 1950’li yıllardan bugüne değişmeden aynı kalıplarla yazılmasıdır. [ 02:45 -03:08]

Özellikle piyasada çalışanlar, herşeyin uzmanı olduğunu söyleyenler, sistemin nasıl çalıştığını bilmiyorlar. [ 03:51 -03:57]

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

{  DERS 1 { The Four Prices of Money   { What is a Bank, a Shadow Bank, a Central Bank?  } } }

Borçlarını ödeyebilme gücü (Solvency), bilançonuzda varlıklarınızın yükümlülüklerinizden daha fazla olmasıdır.[ 02:34 -02:54]

Hoca burada, bankaların yeteri kadar banka rezervine sahip olmasını “Likit olma” olarak adlandırıyor. Elinde banka rezervi olmasa da, diğer bankalardan borçlanarak, Fed’den borç alarak veya elindeki tahvilleri satarak banka rezervi elde edebileceklerini söylüyor.[ 03:17 -03:32]

Solvency ile liquidity arasında güçlü bir ilişki vardır. Birçok iktisatçı solvency’i ön planda tutar. Biz ise, liquidity’in ön planda olduğunu düşünüyoruz ki gerçek hayatta da bu şekilde işler yürüyor . Gerçek hayatta, bankalar hergün likitide sorunuyla uğraşırlar. [ 04:06 -04:20]

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

{  DERS 1 { The Four Prices of Money   {Hierarchy of Financial Instruments } } }

Her zaman ve her yerde, parasal sistem hiyerarşiktir. Bu hiyerarşinin tepesinde para(money) ve altında kredi(credit) vardır.

Para, krediden daha güçlüdür. Kredi, bir ödeme için söz vermekten ibarettir. [ 03:48 -04:27 ]

Altın para sisteminde, bu hiyerarşinin nasıl olduğunu anlatıyor.

Bu sistemin en tepesinde altın vardır.

Bir altında merkez bankasının  yarattığı para gelir. Bu para aslında, teorik olarak altın’ı ödeme sözü karşılığında yaratılmıştır. Bankaya, bu parayı getirirseniz size altın verilecektir. Bir alt katmanda, bankaların yarattığı mevduatlar vardır. Bu mevduatlar, parayı ödeme  sözü karşılığında yaratılmıştır. Bankaya gidip, mevduatımı, nakite çevirmek istiyorum dediğinizde banka size nakit verecektir (vermelidir). En alt katmanda ise, senetler yer almaktadır. Senetler de; mevduatı ödeme sözüdür. Elinizdeki seneti götürdüğünüzde, banka sizin hesabınıza mevduat yatıracaktır.

Şimdi bu 4 katmanlı yapıda; hagi elementler para hangi elementler kredidir ? Bu duruma göre değişmektedir.[ 05:22 -08:18 ]

Bu dersin Lec-02-The-Natural-Hierarchy-of-Money üzerinde bu yazılanları tekrar gözden geçirin.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

{  DERS 1 { The Four Prices of Money   {Hierarchy of Financial Institutions} } }

Hoca, tüm finansal kurumların hiyerarşisini anlatmak için bilançolarını çiziyor. [ 00:36 -02:45 ]

Outside money, hiç bir finansal kurumun yükümlülüğü olmayan varlıktır. Altın , outside money dir. Bunun haricindeki tüm varlıklar, inside money dir. Bunun haricinde kalan herşey inside money dir ve kredidir. Kısaca, birşeyi ödeme sözüdür. [ 03:14 -03:24 ]

Hoca, parayı outside money olarak görenleri eleştiriyor. Yerelde baktığınızda bu para merkez bankasının yükümlüğüdür. Fakat global perspektif içerisinde bu parayla yabancı paraları takas ediyorsunuz. Kısaca, bu para, diğer yabancı paraları ödeme sözünü içerir diyor hoca. Bu da kredidir diyor.[ 04:53 -06:08 ]

 

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

{  DERS 1 { The Four Prices of Money   {Dynamics of the Hierarchy} } }

Parasal sistemin hiyerarşisini bir piramide benzetiyor hoca. En altta krediler, en tepede ise para bulunuyor. Paraya ulaşana kadar, tüm katmanlar kredi olarak tanımlanıyor. Kısaca, bir üst katman cinsinden ödeme sözü.  [ 01:24 -01:35 ]

Bu üçgende yukarıdan aşağı inen çizginin uzunluğu hiyerarşinin kalitesini (güveninirliğini), üçgenin tabanının uzunluğu ise hiyerarşinin miktarı gösteriyor. Buna da, hiyerarşinin dinamiği deniyor.[ 01:42 -02:06 ]

Eğer, hiyeraşinin tabanını(miktarını) genişletirseniz, ekonomide daha fazla kredi yaratılır. Bu dönem genellikle boom dönemleri olarak adlandırılır. Bu tabanın daraldığı anlarda ise finansal krizler(krediler azalır) ortaya çıkar. [ 03:07 -04:31]

Boom dönemlerinde, kredi o kadar genişler ki, para gibi değer görmeye başlar, kısaca hiyerarşinin kalitesi düşer.

Kriz dönemlerinde ise herkes en üst katmana dönmeye çalışır (kredi, para olarak görülmez) ve hiyerarşinin kalitesi tekrar artar [ 04:33 -05:17]

 

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

{  DERS 1 { The Four Prices of Money   {Discipline and Elasticity, Currency Principle and Banking Principle} } }

Scarcity (Disiplin) ve elasticity (Esneklik) kavramlarını anlatıyor. Esneklik dediği şey, boom dönemlerinde tüm kredi varlıklarının para gibi görünmesi, disiplin ise , özellikle kriz dönemlerinde para’nın krediden net bir şekilde ayrışmasıdır. Bu anlamda, disiplin; piramidin tepesinde sağlanırken, esneklik piramidin alt katmanlarında gerçekleştirilir.[ 00:04 -04:02]

 

Currency principle, disiplini savunurken, banking school, esnekliği savunmaktadır. Bu karşılaştırmaları, monetarizm, keynes, chartalism, metalizm  vb uzatıyor.. Bu benim yorumum, hoca her görüşün , o andaki ekonomik duruma göre doğru olabileceği savunuyor.[ 05:03 -08:49]

 

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

{  DERS 1 { The Four Prices of Money   {Hierarchy of Market Makers} } }

Hoca, piyasa yapıcıların hiyerarşisini ve fiyatların hiyerarşisini anlatıyor. [ 00:04 -04:18]

 

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

{  DERS 1 { The Four Prices of Money   {Managing the Hierarchy} } }

Uzun vadeli faizleri piyasaların, kısa vadeli faizleri ise merkez bankasının belirlediğini söylüyor. [ 09:01 -09:42]

 

Para politikası yapay bir para hiyerarşisi oluşturmaktır. Günümüzde, Fed, hiyerarşinin en tepesinde bulunan repo faiz oranı yoluyla, parasal sistemin hiyerarşisine yön vermeye çalışmaktadır. Mesela, daha fazla disiplin uyguladığında, negative eğimli vade yapısı oluşacaktır.[ 11:13 -09:42]

 

Fakat merkez bankalarının yeni rolü, tahvil satın almaktır.1913 yılından bu yana hiç MBS almadığını belirtiyor.  [ 15:18 -09:42]

 

14.06.2021 Ankara

Dr. Engin YILMAZ