128 milyar dolar: Kim kazandı, kim kaybetti?

Yaklaşık 2 yıldır ekonomi basınının gündeminde olan Merkez Bankası’nın rezervleri, sorunun politikleşmesiyle birlikte tüm ülkenin gündemi haline geldi. “128 milyar dolar nerede” sorusuyla başlayan dalga, iktidarı cevap vermeye zorluyor. AKP’nin ekonomi kurmayları birbiri ardına verdiği cevaplarla kendi seçmen tabanını ikna etmeye çalışmaktan öteye geçen bir derinliğe inemiyor.

İktidar cephesinde durum buyken, itiraf niteliğindeki açıklamalardan rezervlerin artan döviz talebini karşılamak için satıldığı da anlaşılıyor. Öte yandan onlarca soru hala cevapsız durumda. Haziran ve temmuz aylarında dolar kurunu 6,85 TL’de sabit tutmak için kamu bankalarının Merkez’in rezervlerinden piyasaya sattığı milyarlarca dolar da cevapsız sorulardan yalnızca birinin konu başlığını oluşturuyor. 6,85 TL seviyesini kim belirledi, bu seviyeyi korumak için ne kadar döviz satıldı ve en önemlisi sonunda patlayacağı bilinmesine rağmen, sırf dolar kurunu 1 ay sabit tutabilmek için rezervler kim için çarçur edildi?

Döviz kurunu kısa bir süre baskılamak, gelecekte kurun yukarı yönlü hareket etmesinin tahmin edilmesine olanak tanıyor. Böylece birkaç kesim için Merkez’in rezervleri seferber edilmiş oluyor. İşte sürecin kazananları ve kaybedenleri…

KAZANANLAR

1- Elinde TL tasarrufu olanlar: Bu kesimler Merkez’in rezervlerinden tanzim satışlar yapılırken ceplerindeki TL ile döviz satın aldılar ve kurun yukarı yönlü hareketinden faydalandılar.

2- Yabancı finans sermaye: Dolar kurunun baskılanması sayesinde bu yabancılara (veya yerli olmakla beraber parasını yurtdışından Türkiye’ye getirenlere) Türkiye’den kaçma fırsatı tanındı.

3- Döviz borçlusu sermaye: Döviz borçlusu denince akla ilk olarak iktidar ile yakın ilişkileri olan enerji sektörü geliyor. O kadar ki, sektörü “tek başına AKP iktidarı yarattı” demek yanlış değil.

KAYBEDENLER

1- Yoksullar: Süreç boyunca cebinde TL bulunmayan halk kesimleri döviz kurunun sabit tutulduğu süreçte olanları seyretti ancak kurun yukarı yönlü patlamasıyla günden güne yoksullaştı.

2- İşsizler: Merkez’in rezervleri günbegün erirken bu sürecin sürdürülebilir olmadığını anlayan yatırımcılar yeni yatırımlar yapmak yerine dövize ve altına yöneldi.

3- Esnaf: Kamunun kaynakları bir avuç ayrıcalıklı azınlığın çıkarları için çarçur edilirken, pandemi nedeniyle desteksiz kalan esnaf hem kepenk kapattı hem borçlandırıldı.

Başlıkların detayları ve yazının devamı burada. / Ozan GÜNDOĞDU