Erol Taşdelen: Kredi Kartı ile THODEX’den işlem yapanların paralarını bankalar iade etmeli

Görünen o ki nur topu gibi binlerce THODEX’zademiz oldu. İşin ilginç tarafı bankalar bu olayın neresinde hiç dillendirilmiyor, yazılmıyor. Henüz bu tip yapıların yasal zemini olmamasına rağmen Bankalar bu firmalara bal gibi hizmet veriyorlar. Bankalar ise işin içinde tereyağından kıl çeker gibi sıyrılmaya çalışıyor. Bugüne kadar bankaların sorumlulukları ile ilgili bir yazıya denk gelmedim. Bankalar işlemlerin dışında değil tam da göbeğinde. Adam, “mankenler ile şov yaparken; gel vatandaş Porsche vereceğim” diye zemini hazırlarken bizim bankalar kova kova değirmene su taşımış.

 

 

 

 

 

Hukuk doğru ve zamanında işler ise Bankaların Kredi Kart aracılığı ile Kripto para alan müşterilerin sorumluluğundan kurtulma şansları yok. Nasıl mı? Anlatmaya başlayalım o zaman.

 

Bankalar Kripto para işlemlerin neresinde?

 

2019 Nisan’ında kaleme aldığım (Türkiye’de Kripto Para alım satımı yasal mı? – BankaVitrini) yazımda Kripto para işlemleri yapan firmaların yasal zemini olmadığı, müşteriler ile yaptıkları sözde “alım satım aracılık” sözleşmelerin hukuki olarak çok zayıf ve aracı kurumların sorumluluk kabul etmeyecek şekilde hazırlandığını belirtmiştim. İleride vatandaşın mağdur olacağı yönünde de uyarılarda bulunmuştum. İki yıl sonra ne yazdıysak çıktı. Şüphelerimizde haklı çıkmak istemezdik açıkçası. O nedenle bugünlerde şimdilik THODEX ile başlayıp Vebitcoin ile devam eden kasırga erken uyarı sinyallerine dikkat çekmiştim. Bankalar ise kenara çekilmesin; yapılan işlemlerin tam göbeğinde. Bir defa para trafiği bankalar üzerinden ilerliyor. Bankalar bu kurumlara destek verirken gerekli güvenirlik, yetki belgelerinin olup olmadığı, işlem yapma yeterliliklerin olup olmadığını yeterince incelediklerini düşünmüyorum. Bankaların tek gördükleri üzerlerinden yürüyecekleri milyarlarca lira para trafiği ve mevduatlarda kalacak paralar, işlemlerden alacakları komisyon geliri.

 

BDDK Bankaları da incelemeye almalı

 

BDDK başta THODEX gibi kurumların para trafiğinde aracılık eden bankalara da soruşturma başlatmalı. Bu kurumlar ile bankalar arasında yapılan aracılık işlemlerinin hangi hukuksa altyapıya göre yapıldığı, bankaların bu tür işlemlerde yetkisi olup olmadığı incelenmeli. Öyle ya müşterileri ile bu kurumlar arasındaki köprü görevini bankalar sağladı yıllardır. Bankaların özenli çalıştıklarını düşünmüyorum.

 

Bankaların özensiz çalıştıklarını nereden mi biliyorum?

İSTANBUL Merkezli herkesin bildiği bir BİLİŞİM firması piyasayı dolandırdı. Bankalar da POS satış desteği verdi. Binlerce insan mağdur oldu. İnternet üzerinden aldıkları ürünler teslim edilmedi. Bu firma kapanmadan dört ay önce bankaları arayarak uyardım “vatandaş mağdur oluyor, POS desteğinizi sonlandırın” diye. Bana verilen cevap “mahkeme kararınız var mı nerden biliyorsunuz dolandırıcı olduklarını?” şeklinde oldu. İyi de kardeşim hani sizin erken uyarıları hızlı algılayan istihbarat servisiniz vardı, nerede piyasada kuş uçsa haberi olan Bölge Müdürleriniz? Sonrası mı, son güne kadar bu dolandırıcı Bilişim firmasına POS desteği verildi, binlerce yeni mağdur parasını ödediği halde ürünü alamadı. Bankalar da pişkin pişkin parasını geri isteyen müşterilerin parasını iade etmedi. Hala mahkemesi süren yüzlerce mağdur var. Bu Kurumlardaki para transferlerinde de aynısı yaşanıyor.

 

Bankalar “sorumluluğumuz yok” diyerek kenara çekilemez!

 

Binlerce insan, “Kredi Kartı ile ürün alıp da o ürün kendisine teslim edilmedi ise bankaya itiraz ederek” parasını geri alabilir. KRİPTO PARA piyasasında da bu kural geçerlidir. Bankaların Kredi Kartı ile KRİPTO PARA alan bir vatandaş bu kripto para kendisine teslim edilmedi ise banka parasını iade etmek zorundadır. Mağdurların Avukatları bankalardan kredi kartı ile kripto para alanlar için para iade sürecini de başlatmaları gerekir.

 

Para iade süreci nasıl işleyecek

 

Müşteri / mağdur önce Kredi Kartı veren bakasına bu harcama ile ilgili bir “iptal / iade talebi” yapsın. İptal / İade talebi olumlu sonuçlanmaz ise İl ve İlçelerdeki Tüketici Hakem Heyetlerine ve BDDK’ya veya CİMER üzerinden şikayet talep süreci başlatılsın. Bu süreçten de olumlu geri dönüş olmaz ise geriye Mahkeme Süreci başlatmak kalıyor, tüm belgeleri ile mahkemeye başvurulsun. Bu paraları bankalar iade etmek zorunda. Bankalar yaptıkları sözleşmeleri iyi okusun! BDDK’da süreci yakından takip edip toplu iade edilmesi için bankalara uyarı yapmalı. Bir daha da bu tür işlemlerde dikkatli davranmaları için gerekli cezai işlemleri uygulamalı.

 

 

Ortada Kripta ürün yok, Vatandaşın Kredi Kart işlem iptal ve iade isteme hakkı doğdu

 

Vatandaş Kredi Kartı ile ürün almış ama ortada ürün yok. Bu durumda bankalarda iş akışı net ve tartışmasız. Kredi kartı sözleşmelerinde “kart ile mal ve hizmet alımlarında tüketici mal ve hizmeti almadığını iddia ederse banka döner satıcıdan belge ister eğer belge yoksa banka ilgili tutarı tüketiciye öder satıcıya da chargeback eder” maddeleri var. Maddeler net iadeni yap sonra hizmet verdiğin müşteriden almaya çalış. Yok öyle komisyonları alıp kenara çekilmek. Vatandaşım mağduriyeti bir an önce giderilmeli.

 

Bankalar kendi hazırladıkları sözleşmelere ters davranamaz, kurallar açık, tartışmasız

 

Dayanağımız belli. Banka ile müşteri arasında yapılan Krwdi Kart sözleşmesi. Kart hamilleri hangi nedenler ile ters ibraz (Chargeback) talebinde bulunabilir? Ters ibraz talepleri genelde şu nedenler ile gerçekleşmektedir;

 

Belge talepleri

Kart hamilinin işlemi hatırlamaması

Kart hamili onayı dışında gerçekleşen işlemlere itirazlar (Dolandırıcılık İtirazları)

Süreç hatası itirazları (Mükerrer işlem, İşlem tutarında farklılık, vb.)

İptal/İade işlem itirazları

Ürün/Hizmet temini itirazları

Satın alınan ürün/hizmetin hasarlı/kusurlu/tarif edildiği gibi olmadığı itirazlar

Provizyon hatası itirazları

Bankalar işin kaymağını yerim, bulaşıkları müşteri yıkasın diyemez. Kazanırken iyi ise sorumluluklarını da yerine getirsinler bir zahmet. Yoksa soygunun işbirlikçisi olma suçlamasından kurtulamazlar. Bizden durum tespiti. Gerisi vatandaşın hakkını araması, Tüketici Hakem Heyetlerini ve Ticari Mahkemelerin hakkaniyet kararlarına kalmış. Bu ülkede Hukuk var ise durumu yukarıda özetlediğim gibi Kredi Kartı ile kripto para alıp da dolandırılan müşteriler paralarını kuruşuna varana kadar bankalardan iade alır. Yoksa ülke olarak bu hukuksuzluğun altından kalkamayız.

 

KRIPTO İşlem yapan firmaların hesaplardaki paralar ne olacak?

 

THODEX tarzı firmaların bankalarda el konulan paraların akıbeti de merak konusu oldu. Özel bankalarda olan paralar için bu bankalar, “ne güzel vadesiz hesaplarda yıllarca blokede kalacak para” diye şu an el ovuşturduğunu görür gibiyim. Öncelikle bu paralar özel bankalarda kalmamalı açılacak “THODEX’zade mağdurları hesabı” olarak Kamu Bankasında veya TCMB hesaplarında durmalı. Zira bu paralar vadesiz hesaplarda bırakılıp aylar / yıllar sürecek sürede değer kaybetmeyecek şekilde değerlendirilmeli. Burada önemli olan hızlı davranan ve hukusal süreci öncelikli başlatan yatırımcılar öncelikli tahsilat yapar. Medyaya yansıyan milyon TL üzerinde bankalarda para olduğudur. Bu ve yeni tespit edilecek paraları kim önce dava açıp hızlı davranır ise o yatırımcı alır.

 

Bir ülkede ne kadar çok dolandırıcılık olayı var ise o kadar Hukuk Sistemi zayıf demektir. Devlet dediğimiz sistemin de tam anlamı ile ana aygıtı da Hukuk Sistemidir. “Türkiye köklü bir devlettir” demek yetmez, yaşadıklarımız köklü bir Hukuk Sistemi kuramadığımızın kanıtıdır, tarihimize yakışmıyor! Devlet denilen aygıtlar bütünü olacakları önceden öngörüp Hukuksal altyapıyı günün şartlarına göre hazırlar. Yoksa vatandaş daha çook dolandırıcılardan dayak yer! Önemli olan testi kırıldıktan sonra parça toplamak değil, kırılmamasını sağlamaktır!

 

TAKASBANK nasıl kuruldu, unutuyoruz

 

O zamanki ismi İMKB döneminde borsalar tatlı kar merkezi olurken, 1990’larda bugünkü gibi evini arabasını satanlar borsaya koştu. Aracı kurumlar “hamiline” yazılı hisse senetlerini gidip İMKB’den müşteriler adına fiili olarak alıyorlardı. Hatırlayın Karaköy sahilinde tezgahlarda Hisse Senedi satılıyordu. Baya baya domates patates alır gibi verip parayı şirketlerin Hisse Senetlerini alıyordunuz. Ne zaman ki çoğunun aracılık yapmaya lisansının dahi olmadığı sonradan anlaşılan kıyıda köşede aracı kurumlar vatandaşın Hisse Senetlerini alıp kaçtı o zaman buna bir çözüm bulalım dendi. Bizde adettir erken uyarı sinyalleri iş başa gelince çalışır. Hisseler aracı kurumda bulunmasın müşteri adına bir kurumda saklayalım dendi ve TAKASBANK kuruldu. O günden sonra da bu tür dolandırıcılık / hırsızlık yaşanmadı. İstenir ise çözüm bulunur.

Yoksa daha çok gidenin arkasından mendil sallarız. Devlet denilen aygıt suçun işlenmesini beklemez oluşabilecek suçlara karşı önceden önlem alır. Türkiye’de Emniyet ve MASAK içinde olası finansal suçları önceden önleme birimi daha donanımlı olmalı. Sektörün içinden gelen deneyimli personel ile takviye edilmeli, karşımızdaki insanların profesyonel olduğunu unutmamak lazım, beli ki yeni finansal ürünlerde yeterli tedbirleri zamanında alamıyoruz. Hukuksal düzenlemeler dijital çağda onlarca yıl sürmemeli.

 

UYARI : Bir uyarı da şikayetlerin ardı arkası gelmeyen “vatandaştan faizsiz ev araba sahibi yapacağız” diye 30 yıldır para toplayan firmalar ile ilgili. Onlarda da fırtına koptu kopacak. Öğrendik ki 30 yıldır hiçbir hukuksal altyapısı olmadan vatandaştan paralar toplanmış. Bazılarında ortada ne vaat edilen araba var ne de ev!

 

Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com  yazarı

 

 

Erol Taşdelen: Türkiye’de Kripto Para alım satımı yasal mı?

 

FÖŞ yazdı: Türkiye’de mali krizler ve silkelenen kerizler

 

YENİLEME (bir skandal daha) Thodex şikayetleri bir haftada yüzde bin 161 arttı!