BES’E ÖZEL PAZAR: BEFAS

Yatırım fonları 2015 Ocak ayından bu yana TAKASBANK nezdindeki TEFAS’ta (Fon Bilgilendirme Platformu) işlem görüyor. Yatırımcıların hangi yatırım kurumunda hesap açtığının hiçbir önemi olmadan, istenilen bütün yatırım fonlarına erişme olanağı sunuyor TEFAS.

Şimdi bu piyasanın bir benzeri, bireysel emeklilik fonları için kuruldu. Hatta kuruldu demeyelim, işlemeye başladı, diyelim. Çünkü TEFAS Platformu zaten emeklilik fonlarını da içerecek şekilde bilgi akışı sağlıyordu. Ama bireysel emeklilik mevzuatında yasal düzenlemeler yapılmadığı için fon alım-satımı yapılamıyordu. İşte 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren bireysel emeklilik fonlarının işlem gördüğü BEFAS Platformu da www.tefas.gov.tr  üzerinde faaliyete başlamış oldu. TAKASBANK nezdindeki BEFAS Platformunda fon alım-satımları gerçekleştirilirken, fonlara ait bilgilendirmeler EGM (Emeklilik Gözetim Merkezi) tarafından yapılacak.

HANGİ FONLAR BEFAS’TA İŞLEM GÖRECEK

Bilindiği gibi bireysel emeklilik sistemi kapalı devre bir sistem. Sisteme dahil olmayanlar, sistemdeki fonlarda işlem yapamıyor. Dolayısıyla bireysel emeklilik fonlarına yatırım yapabilmek için önce bir bireysel emeklilik şirketinden sisteme katılmak gerekiyor. BEFAS platformundaki fonlarda işlem yapabilmek için öncelikle bir bireysel emeklilik şirketi aracılığıyla sisteme dahil olmak ve BES şirketinin en çok katılımcıya sahip emeklilik planı dahilinde sisteme katkı payı ödemek gerekiyor. İlk etapta BEFAS Platformunda borçlanma araçları fonları, kira sertifikası fonları, standart fonlar, değişken fonlar, karma fonlar, endeks fonlar, fon sepeti fonları, kıymetli madenler fonları ve hisse senedi fonları işlem görecek.

HANGİ KATILIMCILAR BEFAS’TAN TERCİHTE BULUNACAK?

İlk etapta bireysel emeklilik şirketlerinin gönüllü BES tarafında en çok katılımcıya sahip faizli emeklilik planlarına BEFAS FONLARI tanımlanacak. Otomatik katılım planlarına Ocak 2022’de, faizsiz yatırım tercih eden katılımcılara sunulan katılım emeklilik planlarına da Nisan 2022’de BEFAS fonları dahil edilecek. Emeklilik gelir planı katılımcıları ise BEFAS’tan fon tercih edemeyecek.

DEVLET KATKISI FONLARI DA BEFAS’A ÇIKACAK MI?

Yapılan ilk düzenlemede devlet katkısı fonlarının BEFAS’ta işlem görmeyeceği anlaşılıyor. Ayrıca grup emeklilik fonları, OKS başlangıç fonları ve para piyasası fonları da şimdilik BEFAS platformunda olmayacak.

KATILIM EMEKLİLİK FONLARI BEFAS’TA OLACAK MI?

Katılım emeklilik fonları BEFAS’ta işlem görecek olmasına karşın, ilk etapta faizli emeklilik planı sahipleri bu fonlardan tercihte bulunabilecek. Katılım emeklilik planı sahibi olan katılımcılar BEFAS’tan fon seçiminde bulunabilmek için danışma kurullarının başka şirketlerin katılım fonları hakkında vereceği uygunluk kararını bekleyecek. Nisan 2022 tarihinden itibaren katılım emeklilik planı sahipleri de BEFAS’tan tercihte bulunabilecek.

BİRİKİMİN NE KADARI BEFAS FONLARINDA DEĞERLENDİRİLİR?

Katılımcı dilerse, bireysel emeklilik sistemindeki birikiminin bir kısmını ve tamamını BEFAS Platformundan tercih yapacağı fonlarda değerlendirebilir. Birikimini BEFAS üzerinden sunulan fonlara yönlendirmek isteyen katılımcılara fon seçimi, birikim tutarı veya oranıyla ilgili herhangi bir kısıtlama konulmayacak. BES şirketi fon dağılım değişikliği yapmak isteyen katılımcılara kendi fonlarının yanı sıra ‘BEFAS FONLARI’ ibaresini ekleyerek diğer şirketlerin fonlarını da sunacak. Bu fonları almak isteyen katılımcıların taleplerini, şirketin tanımladığı internet hesabı veya mobil uygulamalar üzerinden gerçekleştirmesini sağlayacak.

Ancak sözleşmenin düzenlenmesi aşamasında ve otomatik katılım sistemindeki planların başlangıç döneminde (2 ay) BEFAS FONLARI’nın sunulması ihtiyari olabilir. Sonrasında ise katılımcının BEFAS fonlarını tercih etmesi engellenemeyecek.

BEFAS’IN KATILIMCILARA MALİYETİ NEDİR?

BEFAS Platformundan fon tercih etmenin katılımcılar açısından iki küçük maliyeti olabilir: Birincisi bu yılın başında devreye giren fon toplam gider kesintisi iadesi hesaplamasına BEFAS fonları dahil edilmeyecek. İkincisi ise Temmuz 2021 tarihine kadar sisteme yatırılan katkı payları için fon alımına kadar geçen sürede yapılan nemalandırma işlemi yapılmayacak.

BES KATILIMCILARI TEFAS PLATFORMUNDAN DA FON SEÇEBİLECEK Mİ?

Bireysel emeklilik sistemi katılımcıları sadece bireysel emeklilik sistemine özel kurulan fonların işlem gördüğü BEFAS FONLARI’ndan seçim yapabilecekler. TEFAS Platformunda işlem gören fonlar bu aşamada tercih edilemeyecek.

Zeynep Candan Aktaş

Yabancı yatırımcının Türkiye’den çıkışı devam ediyor

Financial Times: Hisse senedi fonlarına para girişi tarihi zirvelerde

FÖŞ’ten Bayram Hediyesi: Finansal Huzurun Sırları