TÜİK’ten ENAG suç duyurusu açıklaması

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) daha önce bir benzeri olmayan suç duyurusuyla ilgili kamuoyunu bilgilendirme açıklaması yayımladı.

Yapılan açıklamada Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) yönelik suç duyurusunun araştırma sonuçlarıyla ilgili olmadığı; ancak verilerin arka planındaki bilgilerin yayınlanmaması ile ilgili olduğunu iddia etti.

TÜİK açıklamasında “Suç duyurusunun içeriği; ilgili grubun bültenleriyle birlikte gerekli açıklayıcı bilgileri yayınlamamalarıyla sınırlıdır, yayınlanan çalışmanın sonuçları ile ilgisi bulunmamaktadır. Ayrıca ilgili çalışmayı engellemeye veya durdurmaya yönelik değildir” dedi.

TÜİK’in bir diğer rahatsızlığı da ENAG’ın kendi çalışma sonuçlarını duyururken tüketici enflasyonunu resmi istatistik programında yer alan aynı isimle duyurmuş olması:

“Örneğin 2021 yılı Ocak ayı sonuçlarının açıklandığı 3 Şubat 2021 tarihli İngilizce tweet paylaşımında “The Consumer Price Index (CPI) in Turkey has increased by %2.99 in January 2021” şeklinde bir ifade yayınlanmıştır. Bu ifadenin Türkçe karşılığı “Türkiye’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ocak 2021’de % 2,99 arttı” şeklindedir. Bu ifade ile kendi hesaplamalarını sanki resmi istatistik sonucuymuş gibi yayınlayan grup, kamuoyunu özellikle uluslararası alanda yanlış bilgilendirmektedir.”

Hatırlanacağı üzere, TÜİK enflasyon verilerinin gerçekliği tartışmaları eşliğinde bir önceki geçici TÜİK Başkanı döneminde enflasyon ve büyüme verileri konusunda kamuoyunda devam eden tartışmaların sonlandırılması için birer danışma kurulu oluşturulmuş, bu kurullar yeni TÜİK Başkanı’nın atanması sonrasında lağvedilmişti.

ENAG’dan henüz bir açıklama gelmedi.  en son açıklanan Nisan 2021 TÜFE enflasyonu TÜİK verisine göre %1,68 olurken, ENAG açıklamasına göre %2,62’de.

TÜİK suç duyurusunu Türkiye İstatistik Kanunu’nun 6. maddesine atıfla yapmakta:

5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun 6. Maddesinin 1. Fıkrası “Resmî istatistikler Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı ve Programda belirtilen kurum ve kuruluşlar tarafından üretilir, dağıtılır ve yayımlanır. Kurum ve kuruluşların, görev alanları ile ilgili resmî istatistiklere ilişkin veri derleme, değerlendirme ve yayımlama görev ve yetkisi Programda açıkça belirtilir.” hükmü yer almaktadır.

Aynı maddenin 3. Fıkrası ise “İstatistikî sonuçlar içeren araştırma faaliyetleri yürüten gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişiliğine sahip kuruluşlar, araştırmalarının sonuçlarını basın ve yayın yoluyla kamuoyuna açıklamaları hâlinde, araştırmanın kapsam, örnekleme yöntemi ve örnek hacmi, veri derleme yöntemi ve uygulama zamanını araştırma sonuçlarıyla birlikte kamuoyuna açıklamakla yükümlüdürler.” hükmünü içermektedir.

Kanunun bu maddesi, “Resmi İstatistik” kapsamında olsun ya da olmasın, gerçek veya tüzel kişiler tarafından üretilerek yayınlanan her tür istatistiksel veri için geçerlidir. Çeşitli araştırmalar neticesinde üretilerek yayınlanan istatistiklerin, veri kalitesi açısından değerlendirilmesi kullanıcıların takdirinde olmakla birlikte, verinin hangi yöntemle üretildiğine dair temel bilgilerin açık ve net bir biçimde kamuoyu ile paylaşılması kanuni yükümlülüktür.