TL’de kalıcı toparlanma mümkün mü? 2021’de USDTRY kurunda yükseliÅŸ %80

USDTRY kuru, Salı günü 13,45 seviyesini test ederek yılbaşına göre %80 ; Eylül başında KavcıoÄŸlu’nun faiz indirim sinyali vermesi sonrası %60 yükseliÅŸ kaydettii. Teknik anlamda, eski zirve olan 8,88 seviyesinin aşılması ardından geminin yeni ufuklara yol açacağını bilmemize raÄŸmen, hareketin son günlerde ‘vahÅŸi’ boyutlara ulaÅŸmasının arkasında kaybolan likidite, arz talep dengesizliÄŸi ve panik iÅŸlemlerin yattığını görüyoruz.

Kurun ne kadar yükselebileceğinin de artık çok bir önemi kalmadı. Keza, yaşanan oldukça sert volatilite, paranın temel fonksiyonu olan değer ölçme aracı ve alışverişte kullanımını sorgulatmaya başladı.

Konuya bu noktada sadece finansal piyasaların gözlüğüyle de bakmamak gerekiyor. Gündelik hayatta da ticaretin durma noktasına geldiÄŸini iÅŸitiyoruz. TL ile vadeli satılan ve dövizle ile ithal edilen bir malın fiyatının nasıl belirleneceÄŸini varın siz hayal edin. Dün gece Türkiye’de, benzine 1,02 TL, motorine ise 1,06 TL ile hatırı sayılır bir zam yapıldığını da not edelim.

Dün bültenimizin manşetinde de belirttiğimiz üzere, kurun bu şekilde kontrolden çıkması ve başının boş bırakılması, devamında dönüp dolaşıp ekonomik aktiviteyi sekteye uğratacaktır. Tırmanan enflasyon ve daralan iç talep ekonomiyi stagflasyona sürükleyecek olup, eğer politika hatasında (değersiz TL ve cari fazla) ısrar edilirse, bunun sonucu olarak hiperenflasyonun da ufukta görüleceğinin altının çizmek gerekiyor.

TCMB’nin dün likiditenin kaybolması ile sahneye çıkıp en azından kükremese de ben buradayım tarzında boy göstermesi ve devamında teyide muhtaç ama piyasa kulislerinden duyumlara göre kamu bankalarının kaybolan likidite koÅŸullarına karşı alcıların karşısına çıkıp satıcı konumunda olması ile USDTRY kuru 12 seviyelerinin diplerine kadar gevÅŸedi. Elbette, 2-3 günlük zaman diliminde kurun 10,96 – 13,45 arasında sert zigzalar çizdiÄŸi düşünülürse, bir miktar durulmayı düşüş yerine düzeltme olarak okumak bizlere daha mantıklı geliyor.

Dün, Türkiye ile BirleÅŸik Arap Emirlikleri arasında çok sayıda ikili ticaret ve yatırım anlaÅŸması imzalandı. Bu baÄŸlamda, BAE’nin Türkiye’ye 10 milyar dolar tutarında yatırım planladığını da not etmek gerekiyor. Bu haberin kurun dünkü düzeltmesi üzerinde ne kadar belirleyici olduÄŸu sorusuna belki bir miktar ya da psikolojik etki olarak cevap verebiliriz.

Dönüp manÅŸetimize baktığımızda, sorduÄŸumuz sorunun cevabını bulmaya çalışalım. Döviz kurunu her %10 artışının enflasyona kabaca %3 ile 5 arasında geçiÅŸkenlik etkisi olduÄŸunu biliyoruz. Bu minvalde, Eylül ayının başında verilen faiz indirim sinyali arından USDTRY kurunda yükseliÅŸin %60 olduÄŸu düşünülürse, enflasyonun önümüzdeki aylarda %20 seviyelerinde kopup %25 seviyelerine yelken açacağı bir ortamda, TCMB’nin Aralık ayında da 100 baz puan politika faizini indirip (politika metninde sınırlı bir alanı olduÄŸunu belirtmiÅŸti) koruma kalkanını (politika faizini) %14 seviyesine çektiÄŸi bir ortamda, negatif reel faiz TL’nin canını çok daha fazla acıtabileceÄŸinden endiÅŸe ediyoruz!

Enflasyonun yükselişine devam ettiği bir ortamda, işletmelerin finansman maliyetlerini rahatlatma ve cari açığı düşürme adına soyunulanan bu tehlikeli deney, döviz piyasasında ipin ucunun kaçırılmasına neden oldu. Geçmiş tecrübelere göre çok yüklü bir antibiyotik tedavisinin er ya da geç bünye ile yeniden buluşacağını düşünüyoruz (yüklü faiz artırım ihtiyacını yabancı kurumların da raporları kaleme almaya başladı). Bunun ise vatandaşa yansıması, daha yüksek bir hayat pahalılığı, daha yüksek bir seviyede oturacak (denge) döviz kuru ve şirketler için daha yüksek finansman maliyeti olacaktır!

Birikim sahibi vatandaÅŸların ise, bu dönemde, enflasyona karşı TL’nin koruma faizinin yetersiz olduÄŸu görüşünden harekete, dayanıklı tüketim mallarına olan talebi artırmasını ve bu baÄŸlamda da, arsa, konut ve araba alımlarının artmasını bekliyoruz.

Bugün TCMB BaÅŸkanı KavcıoÄŸlu ile BDDK BaÅŸkanı Akben ve banka genel müdürleri bir araya gelerek son günlerdeki geliÅŸmeleri ele alacak. Dün TCMB’nin ilk kez ortaya çıkması, BAE anlaÅŸmasının psikolojik etkileri, kamunun devreye girdiÄŸi yönünde piyasa dedikoduları ve abartılı seviyelerden gelen biraz da yumuÅŸama ile USDTRY kuru 11 gün kesintisiz yükseliÅŸ sonrası ilk kez dünkü günü düşüşle tamamladı. Lakin, negatif reel faiz üzerine kurulu oyun planından geri adım atılmadıkça, TL’nin istikrar kazanmasının çok zor olacağını düşünüyoruz.

ABD’de dün açıklanan kiÅŸisel gelir ve harcamalar (FED’in yakından takip ettiÄŸi enflasyon göstergesi) ve iÅŸsizlik maaşı baÅŸvuruları güçlü sonuçlanırken, yine dün açıklanan bir önceki FED toplantısına yönelik tutanaklar, yüksek enflasyonun devam etmesi halinde, para politikası duruÅŸunun daha hızlı bir ÅŸekilde sıkılaÅŸtırlacağı mesajını içeriyor!

Dün akşam ABD 10 yıllık tahvil faizleri kritik bir eşik olarak gördüğümüz %1,69 seviyesini test etmesi ardından %1,65 seviyesinde dinlenmeye geçti. %1,69 seviyesinin aşılması, beraberinde çok daha sert bir yükselişin kapısını açacaktır! ABD tahvil faizleri, risksiz faiz oranı olarak kabul görerek borçlanma maliyetlerine de temel hazırlıyor. Daha yüksek bir faiz, gelişmekte olan ülkeler açısında daha pahalı finansman koşulları anlamına geliyor.

Bu bağlamda, dolara olan talebin de artması ile dolar endeksi (DXY) bu sabah 97 seviyesine yükselerek son 14 ayın yeni zirvesini test etti. Dolar ile ters korelasyona sahip kıymetli madenlerin ise boynu bu sabah yine bükük. Altının ons fiyatı 1,790 , gümüşün ise 23,60 dolar seviyelerinden işlem görüyor. Gram altın ise, hafta ortası 740TL seviyesini gördükten sonra, hem USDTRY, hem de altının ons fiyatındaki geri çekilme ile bu sabah 690 TL seviyesine geri çekildi.

Sabah saatlerinde Asya piyasalarında ılımlı bir hava görünüyor. Kore merkez bankası, pandeminin baÅŸlamasından bu yana ikinci kez faiz oranlarını artırdı. Lakin, ABD’de faiz oranlarının Japonya ve euro bölgesi gibi diÄŸer büyük ekonomilere göre daha hızlı yükseleceÄŸine dair bekleyiÅŸ kazanımları sınırlı tutuyor. ABD borsalarının da vadeli iÅŸlemlerinde bir nebze de olsun yükseliÅŸ görüyoruz. Bugün ABD’de Şükran Günü nedeniyle piyasalar kapalı konumda olacak.

iktisatbank.com