Piyasa Bülteni: “Şakkadanak 2,5 milyar dolar daha, çil yavrusu gibi dağılırlar.” Olmaz!

Dün sabah bültenimizde, adeta olaylar gelmeden gölgeler gelir misali, yaşananları bir bir sıraladık ve dedik ki, işler daha iyiye gitmeden daha da kötüleşir.

Türkiye, deveye koyduğu yeni ekonomi politikası adı altında düşük faiz, yüksek büyüme ve cari fazla modeli (bizlere göre çılgın deney) ile her gün TL’nin daha da erimesi neden oluyor. Haklı fakirleştiren, enflasyonu artıran politikalara yeni ekonomi modeli diyoruz!

TL’nin koruma kalkanının (faizin) %15 seviyesinde olduğu ve bu hafta Perşembe günü kalkanın daha da inceleği bir ortamda, enflasyonun kısa bir zaman zarfında %30’lu seviyelere çıkacağı düşünülürse, TL’nin sunmuş olduğu muazzam reel negatif getiri, yatırımcıları koşar adım TL’den uzaklaştırmaya itiyor. Son verilere göre, dolarizasyon %62,2 seviyesinde (daha basit olarak bankalardaki 100TL mevduatın 62,2TLsi döviz).

Dün Türk Lirası tarihi günlerinden bir tanesine daha imza attı. Dün bültenimizde, TCMB’nin adeta piyasaya elini göstererek, USDTRY kurun psikolojik 14 seviyesinin üzerine yükselmesini istemediği ve bu ‘seviyede’ sağlıksız fiyat oluşumunu neden göstererek 3 kez döviz piyasasına satım yönünde müdahale etmesi sonrası, piyasanın bu seviyeyi öyle veya böyle zorlayacağını anlatmış ve bunu da Çin Seddi aşılmak içindir diye atıfta bulunmuştuuk.

Sabah saatlerinde USDTRY kurunun 14 seviyesini geçerek çok kısa bir sürede 14,99 seviyesine kadar yükselmesi sonrasında sahneye çıkan TCMB, son 3 müdahalenin aksine, oldukça agresif bir şekilde -teyide muhtaç da olsa 2,5 milyar dolar büyüklüğünde döviz satışı ile- kuru 13,7 seviyelerine kadar şimdilik döndürmeyi başardı.

Aslında her şey bir televizyon programında şakkadanak 10 milyar dolar daha satarsın bir 10 milyar dolar daha çil yavrusu gibi dağılırlar diye Necmettin Batırel ile başladı diye düşünebilir, hatta tebessüm bile edebilirsiniz. Altını tekrar çizmek isterim: TCMB’nin agresif müdahalesi TL’nin erimesini bir müddet daha yavaşlatabilir ama esas mevzuu açılan devasa reel negatif getiri makası olduğu sürece, kalkıcı bir toparlanma hayladan öteye geçmeyecektir. Haftalardır bültenimizde, sermaye hareketlerinin serbest olduğu bir ekonomide, hem döviz kurunun hem de faizin birlikte kontrol edilemeyeceğini söyleyerek, Mundell Fleming modeline atıfta bulunuyoruz!

Akıllara hemen şu soru da gelebilir. TCMB’nin ne kadar cephanesi var? Her ne kadar emanet dövizler (swap) düşüldükten sonra, 3 Aralık verilerine göre net döviz pozisyonu -49,6 milyar dolar olsa da, satabilieceği dövizi ‘yoktur’ olarak yorumlanmamalı (her ne kadar mülkiyeti kendisine ait olmasa da). Yine son verilere göre brüt döviz ve altın rezervi 124 milyar dolar düzeyine (85 milyar dolar döviz + 39 milyar dolar altın).

Kurun seviyesinden ziyade, Türk mali piyasalarında dün gün içinde yaşanan oynaklığının (13,63 – 14,99) ya da dalga boyunun %10 seviyesinde olması kanımca çok daha büyük bir endişe. Hangi ticaret insanın bu belirsizlikte mal alıp satabileceğini varın siz düşünün! Ekonomik aktivitede söz etmek bile mucize. Kısa sürede TL’de bu büyüklükte değer kaybı sadece kriz dönemlerinde görülebileceğini unutmamak gerekiyor. Merkez Bankası’nın bağımsızlığının sorgulandığı ve faiz hadlerinin ekonominin gerçekleri ile uyumlu hale gelmediği sürece kalıcı bir normalleşme beklemek de doğru olmayacaktır.

TCMB’nin net döviz pozisyonunu eksi veya artı olmasını bir kenara bırakarak çok rahatlıkla söyleyebilirim ki, döviz satarak yangın bastırılmaz! Olmaz! TCMB agresif bir şekilde elinden geldiğince kurunun yükselişini durdurmaya çalışacaktır. Ya da bu imkanı sonuna kadar zorlayacağını düşünsek de, enflasyonun %30’a koşar adım gittiği bir ekonomide (şimdilik) %15 faiz ile (şimdilik) yatırımcıları TL’de kalmaya ikna etmek kolay iş değil!

Dün kurun ateşinin tırmanması sonrasında Sm. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gün başında programda olmamasına rağmen, Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, TCMB Başkanı Kavcıoğlu ve kamu bankaları genel müdürleri ile 5 saati aşan bir toplantı gerçekleştirdiğini okuyoruz. Toplantı ardından resmi bir açıklama yapılmadı.

Geçen hafta Venezuela örneğinde verdiğimiz üzere, BİST100 endeksi dün döviz kuruna göğüs gererek günü %3,2 artışla TL bazında rekor kırarak tamamadı. Sebep? Şirketlerin dolar bazında oldukça ucuzlamış olması. Hatırlayın Venezuela’da 2019-2020 döneminde borsa %4,200 artış kaydederken, yerel para birimi ve enflasyon “hiper” kelimesi ile tanışmıştı!

Türkiye’nin yabancı indinde risklerini gösteren 5 yıl vadeli CDS risk primi son 1 senenin zirvesinde ve 500 baz puanın üzerinde yer alırken, Türkiye’nin dolar cinsi eurobondlarının da getirisi tırmanmaya devam ediyor. TCMB faiz indirirken, piyasa faizlerinin bunu tasvip etmediği veya bu politikayı onaylamadığını görüyoruz. 2 yıl vadeli gösterge bileşik faiz %21,3 seviyesinden işlem görüyor (Eylül başında %17 seviyesini aşağı yönlü zorluyordu).

Bugün başlayacak ve yarın sonuçlanacak FED’in olağan FOMC toplantısı gündemin ilk sırasında yer alıyor. Manşet enflasyonun 40 yılın zirvesine çıktığı bir ortamda, FED’in tahvil alım programı ile ekonomiye verdiği desteği azaltma hızını (tapering) artırıp, yaz aylarında önce sonlandırılması ve akabinde  2022’de iki kez faiz artırım sinyali verileceği tahmin ediliyor. Bugün ABD’de açıklanacak ÜFE ve çekirdek ÜFE rakamları da yakından takip edilecektir.

Merkez bankaları haftasına başlarken, ABD borsaları dün geceyi %1 civarında düşüşle tamamladı. Bu sabah Asya piyasalarında hakim renk kırmızı.

Petrolün varil fiyatı 74 dolar seviyesine gerilerken, Bitcoin 47bin dolar seviyelerinde ve halen daha yükselişi ateşleyecek kritik 53bin seviyesinin altında işlem görüyor. Altın ve gümüş keyifsiz seviyelerde işlem görürken, Omicron varyantının yayılmasıyla artan endişeler de risk iştahı üzerinde bu sabah baskı kurmuş. Dün, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Omicron kaynaklı yeni vaka dalgası ile karşı karşıya olduklarını söylerken, Dünya Sağlık Örgütü Omicron varyantının küresel risk oluşturduğunu açıklaması da keyifleri bozdu!

İçeride ise tüm dikkatler döviz kurları üzerinde olmaya devam edecektir. USDTRY kuru güne 13,85 seviyelerinden başlıyor.

iktisatbank.com