Ödemeler Dengesi Analizi:  Net hata-noksan ve Eurobond ihraçları  dikkat çeken finansman kalemleri

Eylül’de 1,7 milyar dolar cari fazla verildi. Böylece üst üste ikinci ayda da cari fazla verildi. Geçen yılın aynı döneminde 2,3 milyar dolar cari açık verilmişti. Yıllık bazda cari dengede gözlenen 4,0 milyar dolarlık iyileşmede temel belirleyiciler dış ticaret açığındaki (1,0 milyar dolar) 2,7 milyar dolarlık düşüş ve net hizmet gelirlerinde (+3,7 milyar dolar) gözlenen 1,9 milyar dolar artış oldu. Diğer taraftan, toplam net birincil ve ikincil denge açığı da 668 milyon dolar artışla 999 milyon dolara yükseldi. Altın ithalatındaki normalleşme eğilimi sürdü.

Cari fazlanın Ekim ayında da sürmesi beklenirken, yılı GSYH’ye oran olarak %1.5-2 civarında bir cari açıkla kapatacağız. 2022 yılında büyümenin çok sert fren atması ve dış finansmana erişiminin güçleşmesi nedeniyle cari dengenin yönetilebilir açıklarla yoluna devam edeceği düşünülüyor.

Cari dengede yüksek miktarda açık çok zor, çünkü finansman imkanları müsait değil.  Yatırım Finansman’a göre, Eylül ödemeler dengesi raporunda  net hata-noksan ve Hazine’nin eurobond ihraçları Eylül’de dikkat çeken finansman kalemleri oldu. Uluslararası piyasalardaki tahvil ihraçları tarafında, bankalar ve Hazine sırasıyla 26 milyon dolar ve 2,3 milyar dolar net borçlanma, diğer sektörler ise 408 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Diğer yatırımlarda 122 milyon dolarlık net çıkış görüldü. Net hata noksanda 1,8 milyar dolar net giriş görüldü. Resmi rezervler 5,6 milyar dolar arttı.

İşbank Araştırma: Net doğrudan yatırımlarda 1,1 milyar USD net sermaye girişi

Eylül ayında doğrudan yatırımlar kaleminde 1,1 milyar USD net sermaye girişi kaydedildi. Ayrıca, net doğrudan yatırımlar kaleminde daha önceki açıklamada Ağustos ayında 319 milyon USD net sermaye çıkışına işaret eden verinin, 1,1 milyar USD tutarında sermaye girişi olarak revize edildiği görüldü. Doğrudan yatırımlarda yıl genelinde olduğu gibi Eylül ayında da gayrimenkul sektörüne yönelik yapılan doğrudan yatırımlar ön plana çıktı. Ocak-Eylül döneminde yurt dışı yerleşiklerin yurt içinde gerçekleştirdiği 5,6 milyar USD tutarındaki doğrudan yatırımların 4,1 milyar USD’lik (%72,4’ü) kısmını gayrimenkul yatırımları oluşturdu. 12 aylık kümülatif net doğrudan yatırımlar da artış eğilimini sürdürerek 6,7 milyar USD düzeyinde gerçekleşti.

Dış borç stoğu daraldı

Ağustos ayında IMF’nin üye ülkelere SDR kullandırımlarının etkisiyle 7,4 milyar USD net giriş kaydedilen diğer yatırımlar kaleminde, Eylül’de 122 milyon USD ile Ocak ayından bu yana ilk kez net çıkış gerçekleşti. Bu dönemde yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 760 milyon USD azalırken, yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatı 373 milyon USD geriledi. Eylül ayında bankalar 745 milyon USD, Genel Hükümet 131 milyon USD tutarında net kredi geri ödemesi gerçekleştirdi. Aynı dönemde, diğer sektörlerin 540 milyon USD net kredi kullandığı görüldü.

Böylece, 12 aylık kümülatif verilere göre uzun vadeli borç çevirme oranı Eylül ayı itibarıyla bankacılık sektöründe %87’ye gerilerken, diğer sektörlerde %127 ile Nisan 2019’dan bu yana en yüksek düzeyinde gerçekleşti.

Yatırım Finansman:  Cari çık tahminlerini aşağı yönde revize ediyoruz

Ekim öncü dış ticaret rakamları geçen yılın aynı dönemine kıyasla 936 milyon dolar daha düşük açıklandı (Eki.21: -1,5 milyar dolar, Eki.20: -2,4 milyar dolar). Dolayısıyla, 12 aylık cari açık rakamlarındaki iyileşmenin Ekim’de de sürmesi muhtemel. Diğer taraftan, cari açık finansman görüntüsünün sağlıklı olmadığını da not edelim (zayıf doğrudan yatırımlara karşın yüksek net hata-noksan kaynaklı girişler). 2022-2024 Orta Vadeli Programı’na göre hükümet 2021 yılında 21,0 milyar dolar cari açık verileceğini öngörmekte. Mevcut gerçekleşme ve eğilimler bu rakamın yakalanabilir olduğunu işaret etmekte.

Bu nedenle, 22,5 milyar dolar (GSYH’ye oranı -%2,9) olan 2021 yılsonu cari açık tahminimizi 16,5 milyar dolara (GSYH’ye oranı -%2,2) revize ediyoruz. Ekim ayına ait Ödemeler Dengesi 13 Aralık’ta açıklanacak.

Sanayi üretimi:  Son çeyrekte yavaşlama bekleniyor, 3Ç2021 GSYH büyümesi %9 civarında

Beklentiler gerçekleşmeye yetişemiyor

Dünyadaki “en kırılgan” 5 ekonomiden biri Türkiye ekonomisi