Ekonomi
Gıda krizi riski kapıda
Marketlerde yağ, şeker, un, kahve gibi birçok ürünün kotalı satılmasına yol açan ham madde krizi, bu haftaki kur krizi sonrası…

Marketlerde yağ, şeker, un, kahve gibi birçok ürünün kotalı satılmasına yol açan ham madde krizi, bu haftaki kur krizi sonrası tarlaya indi. Fiyatlama yapamaz hale gelen firmalar gübre ve zirai ilaç satışlarını durdurdu. Zaten kuraklık nedeniyle ciddi verim düşüklüğü yaşanan tarımsal üretimde bir de toprağa gübre atılamayacak olması, 2022’de gıda krizi yaşanacağına yönelik ciddi endişeler yarattı.
Ham madde temininde yaşanılan zorluklara döviz kurundaki rekor artışlar da eklenince fiyatlama yapamayıp satışların durdurulduğu ürünlere gübre ve zirai ilaç da eklendi.
Geçen haftalarda market raflarında şeker bulunamamasıyla başlayan bu süreç, çok geçmeden yağ, kahve ve un satışlarına da sıçramış; fabrikadan kotalı satılmaya başlayan bu ürünler, marketlerde de kotayla satılır hale gelmişti.
Bu hafta başında Türk lirasında görülen tarihi değer kayıpları sonrası bu sorun tarlaya indi.
Sozcu.com.tr’ye konuşan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Su İçmez, tarımsal girdi satan bayilerin önünü görememesi nedeniyle gübre ve zirai ilaç satışlarının durduğunu, bu sorunun 2022’de ciddi bir gıda krizi riski doğuracağına dikkat çekti.
Ankara Polatlı’da gübre bayiliği yapan ziraat mühendisi Murat Çelik ise, şu an hiçbir gübre firmasının sipariş almadığını, hatta siparişleri yıl başına kadar durduran firmalar olduğu bilgisini vererek bu durumun aylarca süreceğine işaret etti.
SON BİR YILDA YÜZDE 200’DEN FAZLA ZAMLANDI
Birkaç ay önce Avrupa’da yaşanan doğalgaz krizi sonrası fiyatı en çok artan ürünlerden biri gübre olmuştu.
Gübrenin ham maddesi olan doğalgazdaki aşırı fiyat artışı, yurt içinde de gübre fiyatlarının bir yılda yüzde 157’den fazla zamlanmasına yol açmıştı. Buna şimdi de yurt içindeki kur krizi eklenince gübredeki son bir yıllık zamlar yüzde 200’ü aştı.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, gübreye sadece son 15 günde 200-250 lira arasında yeni zamlar geldiğini söyledi.
Bu hafta başında döviz kurunda yaşanan rekor artışların ise henüz gübre satışı yapılmadığı için fiyatlara yansımadığına dikkat çeken Suiçmez, satışlar yeniden başladığında kurdaki son artışların da satış fiyatlarına yansıyacağını belirtti.
‘ÇİFTÇİ BU FİYATTAN NASIL SATIN ALSIN!’
Suiçmez, “Satışlar başlasa da vadeli satış yapılamıyor. Gübrenin tonu 2020 Haziran’da 1800 TL iken, Haziran 2021’de 4 bin 100 TL’ye çıkmıştı. Kasım ayı başında 10 bin TL idi, şimdi ise 11 bin 750 lira. Çiftçi bu fiyatlara peşin fiyattan gübre nasıl alsın” diye konuştu.
TÜSİAD Gıda ve Tarım Çalışma Grubu Üyesi ve Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce ise, “Gübre satışlarının yüzde 15-20 oranında azaldığını duyuyoruz. Üre gübresi 13 bin 200 TL’ye, DAP 11 bin 750 TL’ye çıktı. Kimse önünü göremiyor” dedi.
Aynı zamanda Tekfen Tarım Eski Genel Müdürü de olan İnce, “Satış yapılsa hangi kur seviyesinden yerine konulacağını bilmiyorlar. Öngörülebilirlik kaybedildi” değerlendirmesinde bulundu.
2022 TARIMSAL ÜRETİMİ TEHLİKEDE
Ziraat mühendisi Murat Çelik ile Adana’da gübre bayiliği yapan Ziraat Mühendisi Semih Karademir ise, gübredeki sert fiyat artışlarının çiftçinin tarlaya ya az gübre atması ya da hiç atamamasıyla sonuçlanacağına, bunun da gıda krizi yaratacağına dikkat çekti.
Çelik, “Şu an kış dönemine yaklaşıyor olmanın etkisiyle gübreye zaruri bir ihtiyaç duyulmuyor. Ancak, çiftçi toprağa gereken miktarda gübre atamayacak. Bu da istediğimiz verimi elde edemememiz, ürün açığının devamı anlamına geliyor” dedi.
Karademir ise, “İşin tehlikeli boyutu, mevcut gübre fiyatlarından dolayı üreticilerin gübre kullanamamasıdır. Bu da 2022’de gıda kriziyla karşı karşıya kalmamız anlamına gelebilir” diye konuştu.
Suiçmez de aynı tehlikeye dikkat çekiyor: “Çok daha zor günler bekliyor bizi. Kuraklığın etkisiyle gelecek yıl hububat başta olmak üzere kendine yeterlilik oranımız daha da düşecek. Kuraklığın yanında bir de gübre atılamaması, girdi maliyetlerinin her geçen gün ciddi şekilde artması 2022 tarımsal üretimine olumsuz yansıyacak. Bu durum bazı çiftçilerin tarımdan uzaklaşmasına da yol açacaktır.”
Gamze BAL
sozcu.com.tr
BAKMADAN GEÇME
-
Reel Sektör
/ 15 Mart 2025Onur Çelik: ERİYEN SANAYİ..
Bilgisayar üreten yok, Çip üreten yok, robot üreten yok, Batarya üreten yok, sivil uçak üreten yok, şimdilerde elektrikli motora tahtını kaptırmaya hazırlanan ama hala yaygın kullanılan içten yanmalı motor dahi üretebilen yok..
Borsa
/ 15 Mart 2025ANALİZ: SP500’de Düşüş Bitti mi? (Larry R. Williams)
Hisse Senedi Piyasalarında Değerleme ve Döngüsel Hareketler Teknik göstergeler üzerinden yapılan analizlerde piyasaların aşırı alım veya aşırı satım bölgelerinde olmadığı,…
Dünya Ekonomisi
/ 15 Mart 2025Dünya Ticaretinde sevindiren artış
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı, küresel ticaretin 2024'te yüzde 3,7 artarak 33 trilyon dolarlık rekor seviyeye ulaştığını bildirdi. Küresel Ticaret Güncellemesi raporunda, ticaretin 2025'in başlarında istikrarlı seyrettiği, ancak artan jeoekonomik gerilimler, korumacı politikalar ve ticari anlaşmazlıkların gelecek dönemde olası aksamalara işaret ettiği belirtildi.
Dünya Ekonomisi
/ 15 Mart 2025Trump’dan bir zafer daha: Kongre geçici bütçeyi onayladı
ABD Senatosu Cuma günü, Demokratların Trump'ın federal işgücünü azaltma kampanyasına yönelik öfkesine rağmen, bir kaç Senatör’ün oyunu değiştirmesi sayesinde hükümetin kapanmasını önleyen geçici bir harcama tasarısını onayladı. Federal hükümet kepenk indirmiyor. Yasa belki de ABD'nin resesyona girmesine de engel olabilir.
Piyasa
/ 15 Mart 2025Mehmet Şimşek “çekili altını” yasakladı
Altın fiyatı artınca...başımıza gelenler
Genel
/ 15 Mart 2025İstanbul’da hava aniden soğuyacak… 25 dereceden 5 dereceye sert düşüş!
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet İşleri Dairesi Başkanlığı AKOM, 14 Mart 2025 Cuma gününe ait haftalık hava tahmin raporunu yayımladı...
Genel
/ 15 Mart 2025‘Sağlığa ayrılan bütçe OECD ortalamasının yarısı bile değil…’
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) Başkanı Buğra Gökce, Tıp Bayramı’nda sağlık sisteminin mevcut sorunlarına dikkat çekti...
Dünya Ekonomisi
/ 15 Mart 2025Dünyanın en büyük aile şirketleri belli oldu; Türkiye’den yedi şirket listede!
Dünyanın en büyük aile şirketleri belli oldu. Koç, 67.79 milyar dolarlık gelirle Türkiye'deki diğer aile şirketlerini geçerek ilk 20'de yer aldı...
Borsa
/ 15 Mart 2025ActivTrades Gece Analizi: ‘BIST- USD/TRY’
Bugün özellikle içecek, bankacılık ve elektrik hisselerindeki alımlar endeksin yükselişinde etkili oldu. Bugün BİST100 hisselerinden 79 tanesi yükselirken 20 tanesi düştü...
Dünya Ekonomisi
/ 14 Mart 2025Goldman: Trump tarifeleri enflasyonu azdırır, büyümeyi frenler
Goldman Sachs’ın müşterileriyle paylaştığı haftalık bültende, Baş ABD Ekonomisti David Mericle Trump’ın Tarife Savaşları’nın ABD’de büyüme ve enflasyonu nasıl…
Genel
/ 14 Mart 2025Atilla Yeşilada video: İflaslar artıyor, kredi kullanmayın! & Ne olacak bu özel okul ücretleri!
Atilla Yeşilada ile artan iflas ve konkordatoları, Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan'ın şahin sözlerini, özel okul fiyatlarını ve Ekrem İmamoğlu'na diploma ablukasını konuştuk.
Borsa
/ 14 Mart 2025Makro-bakış: ABD’den Gelen Enflasyon Verileri Piyasalarda Risk İştahını Artırdı, Gözler Fed Faiz Kararına Çevrildi
Piyasalar, 19 – 20 Mart tarihlerinde gerçekleştirilecek Fed toplantısında faizlerin sabit tutulmasına kesin gözüyle bakıyor. FedWatch anketinde faizin sabit kalma beklentisi yaklaşık %97 seviyesinde. Öte yandan, beklentiler Haziran ayında ilk faiz indiriminin gerçekleşeceği ve yıl sonuna kadar toplamda 75 baz puanlık gevşemenin fiyatlandığı yönünde. Veri sonrası ABD hisse vadelileri kayıplarını sınırlandırırken, tahvil getirileri yükselişini korudu.
Benzer Haberler