Enflasyon yorumları: Acı olarak maliyet artacak

TUIK’in resmi veri açıklanmadan websitesine “sehven” %17 üzerinde bir TÜFE rakamı girmesiyle enflasyon tartışması şiddetlendi. Ek olarak Yİ-ÜFE ve TÜFE arasındaki fark da 20 puanı geçti. Bu fark hangi yönde kapanacak?  “Resmi enflasyon ölçümü doğru mu?” sorusuna bir cevap da alternatif enflasyon ölçümleri yüzünden hakkında TUIK tarafından suç duyurusu yapılan ENAG Enflasyon Araştırma Grubu’ndan geldi.  Uzmanların ilerleyen aylarda enflasyon tahminlerini de sizin için derledik. Özeti, daha çok acı çekeceğiz. TCMB’nin faiz indirmesi de acıları artıracak.

Dünya yazarı Alaattin Aktaş, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yüzde 0.89 olarak açıklanan Mayıs ayı TÜFE artışının kuruluşun merkezi veri dağıtım sisteminde yüzde 1.44 olarak yer aldığını yazdı. Aktaş’ın Twitter paylaşımına göre TÜİK, yüzde 1.44’ün dağıtım sistemine nasıl girdiğini belirlemeye çalışıyor. Aktaş, “Hata kısa sürede düzeltilecek” dedi.

Aktaş’a yanıt veren bir Twitter kullanıcısı, TÜİK’in sabah saatlerinde ilk paylaştığı yıllık enflasyon oranının görüntüsünü de paylaştı. Buna göre TÜİK yıllık tüketici enflasyonunu ilk olarak yüzde 17.22 olarak açıkladı, daha sonra bu veriyi kaldırdı. TÜİK haber bülteninde ise yıllık enflasyonu yüzde 16.59 olarak duyurdu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs ayına ilişkin enflasyon verilerinde yaşanan aksaklıkla ilgili açıklama yayımladı. Kurumun açıklamasında ay genelinde oluşan “ortalama fiyatlar” yerine sehven veritabanına atılan ve aktarım etkisini ölçmeyi amaçlayan çalışmada ise “son gözlenen fiyatlar” verisinin kullanıldığını belirtildi. Açıklamada konuyla ilgili idari sürecin başlatıldığı da ifade edildi.

Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise aylık yüzde 3,92 artarak yıllık yüzde 38,33’e yükseldi. Bu, kur şokunun etkisiyle yıllık ÜFE’nin son 15 yılın zirvesine ulaştığı 2018 sonbaharından bu yana görülen en yüksek oran oldu.

Ekonomistler aradaki bu farkın önümüzdeki aylarda TÜFE’ye yansıyabileceği uyarısında bulunuyor.

Gedik Yatırım Ekonomist’i Serkan Gönençler enflasoy notunda şu ifadeleri kullandı

“ TÜFE enflasyonu birkaç ay daha yükseliş trendinde olabilir. TL’deki değer kaybı ve emtia fiyatlarındaki yükselişlerden kaynaklı maliyet artışlarının bir noktada nihai fiyatlara yansıtılmak zorunda olmasına bağlı olarak, TÜFE enflasyonun birkaç ay daha yükseliş trendinde olacağını (ve muhtemelen de yıl içi zirveyi henüz görmediğimizi) düşünüyoruz. Bu nedenle, beklentilerin altında kalan Mayıs ayı TÜFE enflasyonuna karşın, enflasyon görünümüne ilişkin temkinli duruşumuzu koruyoruz. Açıkçası, mevcut kur görünümü (seviyeleri) altında, %15,0’lik sene sonu TÜFE enflasyonu tahminimiz üzerindeki riskler yukarı yönlü görünüyor. Bu nedenle, sene sonu TÜFE enflasyonu tahminimizi %15,0’ten %15,5’e revize ediyoruz”.

ENAG Mayıs enflasyonu patlama yapmış

Bağımsız ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), TÜİK’in açıkladığı enflasyon verilerinin ardından kendi verilerini paylaştı.

ENAG’a göre enflasyon Mayıs ayında aylık bazda yüzde 3,94 oranında gerçekleşti. TÜİK’in açıklamasında enflasyon oranı aylık bazda yüzde 0,89 olarak açıklanmıştı

ENAG henüz dokuz aydır enflasyon ölçümlemesi yaptığı için yıllık enflasyon verisini açıklamıyor.

Yabancı uzmanlar ne dedi?

Yeni verilerle Temmuz’a kadar faiz indirimi ihtimalini sorgulayan Bluebay Varlık Yönetimi’nden Tim Ash, enflasyon verilerine güvenin de azaldığını söyledi:

“Sayıların sorunu güvenilirliklerinin düşmesi. Yerliler gerçek enflasyonun düştüğüne inanmadığı için dolar almaya devam ediyor. Yabancılar ise Erdoğan’ın para politikasına güvenmediği için yatırım yapmıyor. Bu yüzden lira zayıf kalacak.

“Merkez Bankası bunu faiz artırımına gitmemesinin ne kadar haklı olduğu şeklinde yorumlayacaktır. Erken faiz indirimi çağrıları da artacaktır.

“Enflasyonun uzun dönemde yüksek kalacağını ve Merkez Bankası’nın yıl sonu 12,2 beklentisinin iyimser olduğunu düşünüyorum.”

Capital Economics Gelişmekte Olan Pazarlar Kıdemli Ekonomisti Jason Tuvey ise Haziran ayındaki toplantıda Merkez Bankası’nın faiz indireceğini düşünmediklerini fakat Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısını da dikkate alınca Ağustos’ta bir faiz indirimi gelebileceğini belirtti.

‘Acı maliyeti giderek artıyor’

İTÜ İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Öner Günçavdı da son aylardaki pandemi kapanmaları nedeniyle talebin düştüğünü ve üreticilerin maliyet artışlarını tüketiciye yansıtamamasında bunun da etkisinin olduğunu söyledi.

Firmaların kur baskısı nedeniyle maruz kaldıkları bu duruma daha ne kadar dayanabileceklerini sorgulayan Günçavdı, “Aslında ihracatta uçtu diyoruz ama bal yapmayan arı. Hepsi kurdan ötürü. Kuru bir çek aşağıya bak bakalım o talep kalır mı?” dedi ve ekledi:

“Nasıl çıkacağız buradan? Cevaplar muhtelif… Ama uzlaşılan nokta bu çıkışın hiç de acı çekmeden olmayacağı. Korkarım bu acı maliyeti giderek daha da artıyor.”

FÖŞ yazdı: Büyüyen ekonomi mi, TUIK’in burnu mu?

Güldem Atabay: Bu enflasyonla faiz iner mi?

Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Matematik bile ağladı’