Dr. Ali Orhan Yalçınkaya:  Kasım Ayında Net Rezervler –21.3 Milyar Dolar Oldu

TCMB’nin yayımladığı Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri raporuna göre 2021 yılı kasım ayında rezerv varlıklar bir önceki aya göre 1.7 milyar dolar artarak 125.6 milyar dolara, yükümlülükler 0.2 milyar dolar azalarak 146.8 milyar dolara geriledi. Böylece bir önceki ay –23.2 milyar dolar olan net rezerv varlıklar 1.9 milyon dolar iyileşerek –21.3 milyar dolar oldu.

Rezervlerin kompozisyonuna baktığımızda altın rezervleri 1.8 milyar dolar artarak 24.9 milyar dolar olurken, döviz rezervleri 0.2 milyar dolar artarak –54.0 milyar dolara oldu.

TCMB’nin bankalar ile yaptığı swap tutarı bir önceki aya göre 7.7 milyar dolar azalarak 40.2 milyar dolar olurken, altın dahil toplam swap tutarı 60.6 milyar dolara geriledi. Bu rakamın 53.5 milyar doları döviz, 7.1 milyar doları altın (diğer) swaplarından oluşmaktadır. Vade kırılımına baktığımızda 27.3 milyar dolarının bir ay vadeli swaplardan oluştuğunu görmekteyiz. Önceki ay toplam swap rakamı 68.3 milyar dolar ve bunun 26.6 milyar doları bir ay vadeliydi. Rezerv varlıkların 123.9 milyar dolar olduğu dikkate alındığında swaplar bunun yüzde 48.3’ünü oluşturmaktadır.

Kasım sonu itibariyle TCMB’nin net APİ fonlaması 354.5 milyar TL olup buna swaplar dahil değildir. Dahil edildiğinde toplam APİ fonlaması 863.8 milyar TL’ye yükselmektedir ki bu da fonlamanın yüzde 59.0’unun swap kanalı üzerinden gerçekleştirildiğini göstermektedir.

Bilindiği üzere TCMB, Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri Raporunu aylık olarak yayımlanmakta olup net durum ancak takip eden ayın sonunda görülebilmekteydi. Öte yandan IMF tanımlı Stand By Bilançosu ve 29 Ocak tarihinden bu yana her hafta açıklanmaya başlayan swap verilerini kullanarak “Net Uluslararası Rezervleri” haftalık olarak takip etmek ve hesaplamak artık mümkün hale gelmiştir.

Ayrıntılı haftalık verilerden TCMB taraflı tüm swap işlemlerinin dağılımını hesapladığımızda TCMB’nin kasım sonunda 6.0 milyar doları BIST üzerinden olmak üzere yurtiçi bankalarla gerçekleştirdiği döviz ve altın toplam swap tutarının 45.8 milyar dolar düzeyinde olduğunu görmekteyiz. Diğer merkez bankaları ile yapılan swap tutarının ise aynı tarihte 20.9 milyar dolar olduğu hesaplanıyor. Böylece, kasım sonunda 23.4 milyar dolar hesapladığımız net uluslararası rezervlerin, tüm swaplar hariç değeri –37.3 milyar dolara (ekim sonu –35.7 milyar dolar) kötüleşmiş görünüyordu.

Nisan ayında net uluslararası rezervler -48.7 milyar dolar ile en düşük düzeyini inmişti. 17 aralık itibari ile TCMB’nin tüm swap stoku (Merkez Bankaları ve BIST dahil) 58.9 milyar dolara gerilemiş durumdadır. Net uluslararası rezervler ise aynı tarihte 12.2 milyar dolar düzeyindedir. Dolayısı ile swaplar hariç net uluslararası rezervlerdeki bozulma –46.7 milyar dolar ile nisan ayındaki düzeyine yaklaşmış bulunmaktadır.

Merkez bankası 1, 3, 10, 13 ve 17 aralık tarihlerinde döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale ettiğini duyurmuştu. 1 ve 3 aralıkta yapılan müdahale rakamının 1.35 milyar dolar olduğunu bilmekteyiz. Diğer 3 müdahaleye ilişkin tutarları müdahalenin yapıldığı tarihten 15 işgünü sonra öğrenebileceğiz.

“Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat ve Katılma Hesap” uygulamasının devreye alınacağının duyurulduğu 20 aralıktan itibaren merkez bankası analitik bilançosundan hareketle, kamuoyuna herhangi bir duyuru yapılmış olmamasına rağmen, bankanın net döviz pozisyonunun azalmaya devam ettiğini görmekteyiz. Dolayısıyla net rezervlerdeki gerilemenin aralık ayında hızlanarak daha belirgin hale geldiğini göreceğiz.