Ekonomi
Dış ticaret açığı eylülde de daraldı; detaylar yapısal sorunların devamına işaret
İhracat tarafındaki güçlü seyir önemli ölçüde pandemi döneminde ertelenen talep ve Çin ile ilgili tedarik sorunlarının talebin bir kısmını Türkiye’ye…
İhracat tarafındaki güçlü seyir önemli ölçüde pandemi döneminde ertelenen talep ve Çin ile ilgili tedarik sorunlarının talebin bir kısmını Türkiye’ye kaydırmış olmasından kaynaklanmakta. İhracatın yapısal sorunlarına çözüm olmadığı, aramalı ithalatının halen %70’lerde gezindiği bir yapıda ihracattaki kuvvetli performansın dış talep ve tedarik zinciri sorunları normalleştikçe devamı kolay görünmüyor. Buna karşın ithalat artışındaki yavaşlama daha çok iç taleple bağlantılı bir resim çizmekte.
2021’de olağandışı küresel ekonomik şartlarla dış ticaret açığında izlenen daralmanın 2022 ve ötesine taşınması kolay değil. Özellikle yapısal sorunlarda değişim göstermeyen detaylar, “rekabetçi kur” söyleminin sınırlı etkilerinin 2021 ötesinde giderek zayıflayacağının da habercisi olmalı.
Resmi dış ticaret verilerine göre 2021 yılı Eylül ayında:
-İhracat bir önceki yılın aynı ayına göre %30 artarak 20 milyar 780 milyon dolar,
-İthalat %11,9 artarak 23 milyar 328 milyon dolar olarak gerçekleşti.
-Dış ticaret açığı, eylül ayında yıllık bazda %47,5 azalarak 4 milyar 856 milyon dolardan, 2 milyar 547 milyon dolara geriledi.
-İhracatın ithalatı karşılama oranı 2020 Eylül ayında %76,7 iken, 2021 Eylül ayında %89,1’e yükseldi.
-Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2021 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre ihracat %0,2 artarken, ithalat %3,6 azaldı.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un ekim ayı başında açıkladığı ‘öncü’ verilerde ihracat yıllık yüzde 30’luk artışla 20,8 milyar dolar; ithalat ise yüzde 12 artışla 23,4 milyar dolar olarak kaydedilmişti.
9 aylık ticaret açığı 161 milyar dolar
Genel ticaret sistemine göre ihracat 2021 yılı Ocak-Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %35,9 artarak 160 milyar 951 milyon dolar, ithalat %23,7 artarak 193 milyar 301 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Eylül ayında enerji ürünleri ve altın hariç ihracat %28,5, ithalat %25,7 arttı
Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ihracat, 2021 Eylül ayında %28,5 artarak 15 milyar 528 milyon dolardan, 19 milyar 958 milyon dolara yükseldi.
Eylül ayında enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ithalat %25,7 artarak 14 milyar 779 milyon dolardan, 18 milyar 577 milyon dolara yükseldi. Bu kalemdeki artış dikkat çekici şekilde kuvvetli.
Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret fazlası Eylül ayında 1 milyar 381 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi %27,1 artarak 38 milyar 535 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı %107,4 oldu.
İhracatta ana kalem imalat sanayi; ithalatta ise ara malı
Ekonomik faaliyetlere göre ihracatta, 2021 Eylül ayında imalat sanayinin payı %94,6, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı %2,9, madencilik ve taşocakçılığı sektörünün payı %1,9 oldu. Ocak-Eylül döneminde ekonomik faaliyetlere göre ihracatta imalat sanayinin payı %94,6, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı %3,0, madencilik ve taşocakçılığı sektörünün payı %1,9 oldu.
Geniş ekonomik gruplar sınıflamasına göre ithalatta, 2021 Eylül ayında ara mallarının payı %78,0, sermaye mallarının payı %12,9 ve tüketim mallarının payı %9,0 oldu. İthalatta, 2021 Ocak-Eylül döneminde ara mallarının payı %76,6, sermaye mallarının payı %13,6 ve tüketim mallarının payı %9,6 oldu.
Ana ihracat pazarı Almanya; ana ithalat pazarı ise Çin
Eylül ayında ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya’ya yapılan ihracat 1 milyar 696 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 390 milyon dolar ile ABD, 1 milyar 261 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 1 milyar 30 milyon dolar ile Irak, 1 milyar 21 milyon dolar ile İtalya takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın %30,8’ini oluşturdu.
Ocak-Eylül döneminde de ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya’ya yapılan ihracat 14 milyar 99 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 10 milyar 530 milyon dolar ile ABD, 9 milyar 674 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 8 milyar 98 milyon dolar ile İtalya ve 7 milyar 628 milyon dolar ile Irak takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın %31,1’ini oluşturdu.
İthalatta Çin ilk sırayı aldı. Eylül ayında Çin’den yapılan ithalat 2 milyar 897 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 2 milyar 417 milyon dolar ile Rusya, 1 milyar 718 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 412 milyon dolar ile ABD, 919 milyon dolar ile Hindistan izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın %40,1’ini oluşturdu.
Ocak-Eylül döneminde ithalatta ilk sırayı Çin aldı. Çin’den yapılan ithalat 23 milyar 536 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 20 milyar 178 milyon dolar ile Rusya, 16 milyar 364 milyon dolar ile Almanya, 9 milyar 457 milyon dolar ile ABD, 8 milyar 362 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın %40,3’ünü oluşturdu.
