De-Fi Dersleri I – Impermanent Loss Nedir ?

Impermanent Loss’u  çevirmiyorum arkadaşlar.

Impermanent Loss, merkeziyetsiz borsalarda (Uniswap V1 ve V2, Pangolin, Balance..vs) havuzlara likidite sağlandığında, tokenların fiyat değişimlerinden doğan OLASI ve GEÇİCİ bir kayıptır.

Cüneyt AKMAN’ın elinde 1 ETH ve 100 DAI var. İkisi arasındaki parite 1 ETH=100 DAI  dir.

Cüneyt AKMAN, merkeziyetsiz borsaları merak etmiş ve Veridelisi adlı şahış tarafından bu borsalardan birindeki ETH-DAI havuzuna likidite sağlamaya karar vermiştir.

Bu borsaların en ilkel hallerinde her havuz bir çift tokendan oluşmakta ve mevcut parite üzerinden eşit miktarda token’i bu havuzlara eklemelisiniz.

Bu örnekte, ETH-DAI havuzuna hem 1 ETH hem de 1 ETH’ye eşit miktarda , ki bu 100 DAI , diğer tokendan eklenmiştir.

Bu piyasalara Automated Market Maker (Otomatik Piyasa Yapıcı) diyoruz çünkü parite iki token’ın miktarlarının oranlanmasıyla ortaya çıkmaktadır. Anladınız mı ? Tamam devam edelim şimdi anlayacaksınız.

Bu havuzda Cüneyt AKMAN gelmeden önce 9 ETH ve 900 DAI vardır. İkisi arasındaki parite 1 ETH=100 DAI  dir.

900 adet DAI ve 9 adet ETH var.[ 900/9=100]

DAI miktarını ETH miktarına bölüp, DAI cinsinden ETH fiyatını bulduk.

1 ETH eşittir 100 DAI.

x ve y yoluyla da anlattığımızda paritenin y bölü x’e eşit olduğunu görüyorsunuz.

Olacaklardan habersiz, Cüneyt AKMAN’ın giriş yapmasıyla havuzda 10 ETH ve 1000 DAI olacaktır.

İkisi arasındaki parite 1 ETH=100 DAI  dir. Cüneyt AKMAN, bu havuzun %10’luk hissesine sahiptir.

10 ETH’in 1 ETH’si ve 1000 DAI’in 100 DAI’si kendisine aittir.

Bu havuzda yapılacak işlemlerden kesilen ücretler (her işlemin %0.3’ü) ortaklar arasında bölüştürülecektir. Bu sayede havuza likidite sağlanması teşvik edilmektedir.

Burada son bir nokta var. Bu havuza likidite eklenmediği yada çıkarılmadığı sürece fiyat değişimlerine iki token’ın miktarları uyum gösterip  miktar çarpımları sabit kalacaktır.  Karışık değil benim Türkçem bozuk. 🙂

Buna matematikte constant function(sabit fonksiyon) diyoruz.

Aşağıdaki örnekte, ETH’nin fiyatının bu piyasa dışında artması nedeniyle, dışarıdan bu piyasaya gelenlerin DAI verip ETH aldığını bu nedenle de havuzdaki ETH miktarının 7.07’ye düşüp DAI miktarının 1414’e yükseldiğini görüyoruz.

Yeni parite nedir ?

Hatırlayın ! 1414 / 7,07=200.

1 ETH eşittir 200 DAI

Aslına bakarsanız arbitraj yoluyla bu piyasalar merkezi borsalardaki fiyatlara uyum sağlamaktadır.

Şimdi dönelim Cüneyt AKMAN’ın neden sinirlendiğine 🙂

Hatırlayın, Cüneyt AKMAN’ın elinde 1 ETH ve 100 DAI vardı.

Ve o günlerde 1 ETH 100 DAI’ye eşitti.

Havuzdaki payı %10 idi.

Yeni durumda havuzdaki ETH’si 0.7 ve DAI’si 141 oldu.

Ve bir kötü haberimiz daha var.

1 ETH 200 DAI ediyor.

Impermanent Loss’a geldik.

Eğer Cüneyt AKMAN, veridelisine uymayıp 1 ETH  ve 100 DAI ‘i elinde tutsa idi elinde 300 DAI  olacaktı.

Şu an ise elinde 282 DAI var.

17 DAI’lık bir kaybı var. (17/300) *100= %5.7’lik bir kayıp ortaya çıkıyor. Paritenin ilk duruma gelmesi halinde bu kayıp ortadan kalkacaktır. Geçici denmesinin sebebi de budur.

Hatırlayın, bu havuza likidite sağladığı için kendisine, havuzda işlem yapanlardan kesilen %0.3’lük harçların %10’u (havuzdaki payı %10) verilecekti. Eğer bu payı 17 DAI ve daha üstünde olursa Cüneyt AKMAN güle oynaya havuzun keyfini çıkaracaktır.

Bu kayıp; likiditesi yüksek, paritesi istikrarlı ve işlem hacmi yüksek havuzlarda çok daha az olacaktır.

Not:  Örnekleri https://chainbulletin.com/impermanent-loss-explained-with-examples-math/ bu sayfadan aldım. Bu konuda kendinizi geliştirmek istiyorsanız, ilgili sayfadaki formüllerin mantığını anlamaya çalışın.