ANALİZ: Sanayi üretimi ve ciro endeksleri ne diyor?

İmalat sanayiindeki güçlü trend ile büyüme performansı şaşırtmaya devam ediyor

Devem eden güçlü momentum ile sanayi üretimi Ocak’ta da beklentileri aştı. Ocak’ta Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi %11,4 artış göstererek, %8,3’lük medyan piyasa beklentisinin oldukça üzerinde bir performansa işaret etti. Arındırılmamış (ham) sanayi üretimi ise iş günü sayısında geçen yıla göre düşüş nedeniyle %7,5 artışa işaret etti.

Takvim etkisi ve mevsimsellikten arındırılmış endekste Mayıs’ta başlayan aylık artış trendinin Ocak’ta da %1,0’lik artış ile devam etmesiyle, salgın sonrası toparlanma kabaca %68’e ulaştı ve endeks salgın öncesi (Şubat) seviyelerin kabaca %9 üzerine çıktı. Böylece mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretimi endeksi son 9 aydır kesintisiz büyüyerek, tarihte pek görülmemiş bir performansa imza atmış oldu.

Perakende ve turizmle bağlantılı hizmet sektörünlerde aktivite salgına bağlı kısıtlamalar nedeniyle geri çekildi 

Salgına bağlı kısıtlamaların perakende harcamaları Ocak’ta da olumsuz etkilemeye devam ettiği görülüyor; perakende sektörü hacim endeksi sınırlı oranda yıllık artış %2,0 artarken (Aralık’ta %1,6, Kasım’da %12,2), gıda-dışı harcamalar ise yıllık %0,6 geriledi. Öte yandan, toptan satışlar ve otomotiv satışlarında devam eden güçlü seyir nedeniyle, perakende ve toptan ticaret ciro endeksinde yıllık reel %15,8 artış olduğu görülüyor, ancak bunun da Temmuz-Kasım arasındaki %21’lik artışa göre bir miktar yumuşamaya işaret ettiği söylenebilir.

Diğer hizmet sektörleri (ticaret dışı) ciro endeksinde ise, bilgi-işlem sektöründeki güçlü momentuma karşın, turizmle bağlantılı sektörlerde (otel-lokanta, seyahat acenteleri ve havayolu taşımacılığı) devam eden problemler nedeniyle yıllık reel %5,9’luk düşüş var. Bilgi-işlem sektörü ciro endeksi ise yıllık %11,4’lük artışla güçlü kalmaya devam ediyor.

Öte yandan, inşaat ciro endeksinin yıllık nominal %0,8 gerilediği görülüyor, ki bu reel olarak %20’in üzerinde düşüşe işaret ediyor. Hatırlanacağı gibi, inşaat sektörü son çeyrekte %12,5 daralarak, GSYH büyümesini %0,8 aşağı çekmişti. Özetle, manşet büyümede momentum güçlü gözükse de, sektörler arasında büyümenin çok dengesiz olduğunu da belirtmek lazım (aşağıda 4-9 nolu grafiklere bakınız).  Bu da çok güçlü büyüme rakamlarının istihdama neden aynı ölçüde yansımadığını açıklayan faktörlerden biri olabilir.

Gedik Yatırım 2021 büyüme beklentisi

Büyümede tahminimizi muhafazakâr bir şekilde piyasa beklentilerinin altında tutmaya devam ediyoruz. Özetle, yaz aylarındaki hızlı kredi teşviklerine dayalı iç talep canlanmasına bağlı olarak sanayi üretiminin de ivmelendiği ve tarihin en uzun yükseliş trendlerinden birine imza attığı görülüyor. Bu güçlü performans da, belli hizmet sektörlerindeki salgına bağlı daralmaları fazlasıyla telafi etmiş görünüyor. Hatırlanacağı gibi, önümüzdeki aylarda iç talepte kayda değer bir geri çekilme olabileceğini düşünsek de, mevcut büyüme momentumun beklentilerimizin üzerinde devam etmesi nedeniyle 2021 GSYH tahminimizi 1 Mart tarihinde %2,5’ten %3,5’e çekmiştik. Bu tahminimizin piyasanın %4,5-5,0 civarındaki, hatta %6,0’lara varan tahminlerinin halen altında olduğunu belirtmek gerek.

Bahsettiğimiz gibi, mevcut büyüme momentumunun çok güçlü seyretmesi nedeniyle, bu tahminimiz üzerinde yukarı yönlü riskler olabilir. Ancak, finansal koşullardaki sıkılığın uzun bir süre daha devam edeceğini ve politika faizinde ek bir artış ihtimalinin de arttığını göz önünde bulundurarak, 2021 yılı GSYH büyüme tahminimizi muhafazakâr bir şekilde piyasa beklentilerinin altında tutmaya devam ediyoruz. Geniş-tanımlı işsizlik oranının %29,1 seviyesinde bulunmasının da, bu beklentimize destek verdiğini söyleyebiliriz.

Serkan Gönençler

Ekonomist, Gedik Yatırım