ANALİZ:    Bütçe açığı/GSYH oranı 2021 sonunda %2,0’nin altında kalabilir

Kasım’da merkezi hükümet bütçesi 32 milyar TL fazla verdi

2020’nin Kasım ayında 13,4 milyar TL fazla veren merkezi bütçe, 2021’in aynı ayında 32,0 milyar TL fazla verirken, geçen seneki 22,9 milyar TL’lik faiz dışı fazla da 47,3 milyar TL fazlaya yükseldi. Vergi gelirlerinin nominal bazda yıllık %53, reel bazda da %26 arttığı görülüyor, ki bunda 16,5 milyar TL’ye ulaşan vergi yapılandırma gelirlerinin de bir ölçüde payı var. Öte yandan, vergi-dışı gelirlerin de yıllık reel %48 artışla 18,9 milyar $’a ulaştığı görülüyor.

Kasım itibariyle, bütçe açığı/GSYH oranı %1,3 seviyesinde

Ocak-Kasım dönemi ele alındığında, geçen seneki 132,1 milyar TL’lik bütçe açığına karşılık bu sene sadece 46,5 milyar TL’lik bütçe açığı var. Aynı dönemde, geçen seneki 3,0 milyar TL’lik faiz-dışı açığa karşılık, bu sene 125,4 milyar TL’lik faiz-dışı fazla elde edilmiş durumda.

12-aylık birikimli olarak bakıldığında ise, bütçe açığının 87 milyar TL’ye (GSYH’nin kabaca %1,3’ü) ulaştığı, 90 milyar TL de faiz-dışı fazla verildiği görülüyor. Ancak IMF hesaplamasına göre, bir defaya mahsus gelirler dışlandığında, faiz-dışı fazla kabaca 19 milyar TL açığa dönüşüyor.

Vergi yapılandırma gelirleri ÖTV’deki kayıpları telafi ediyor

Son aylarda ÖTV gelir büyümesinde önemli bir bozulma olduğu görülüyor. Şöyle ki, ÖTV gelirleri Kasım’da yıllık reel %30, Temmuz-Kasım döneminde de %31 gerileme olduğu görülüyor. Bunun nedeni de geçen seneden kalan baz etkisi (kredi teşviklerinin ardından otomobil ve dayanıklı mal satışlarındaki hızlı artışlar) ve de eşel mobil sistemi nedeniyle akaryakıttan alınan ÖTV gelirlerindeki gerileme olarak öne çıkıyor. Hatta vergiden karşılamada limitin dolması nedeniyle, akaryakıttan alınan ÖTV gelirinin Kasım’da sıfıra yaklaştığı görülüyor. Bununla beraber, Temmuz sonrasında vergide yeniden yapılandırma gelirlerinin 53 milyar TL’ye ulaşmasıyla, bu kaybın telafi edildiğini söyleyebiliriz.

2021 sonu bütçe açığı/GSYH oranı %3,5’lik hedefe karşılık %2,0’nin altında kalabilir

Kamu kuruluşlarının Aralık’ta kalan bütçe ödeneklerini kullanması nedeniyle, Aralık ayları yüksek bütçe açıklarına sahne olmakta. Bu senenin Aralık ayında da, bütçe açığının 80 milyar TL civarında gerçekleşebileceğini düşünüyoruz (Aralık 2020’de 41 milyar TL). Bu açığa karşın, 2021 yıl sonu bütçe açığının 230 milyar TL (GSYH’nin %3,5’i) hedefe karşılık, 130 milyar TL civarında, yani GSYH’nin %2,0’sinin altında kalabileceği anlaşılıyor. Bununla beraber, GSYH büyümesindeki ciddi yavaşlama, faizlerdeki yükselişin ardından faiz harcamalarında görülecek kayda değer artış ve hükümetin büyüme yaratmak adına genişleyici mali politika uygulayabileceği beklentilerimize bağlı olarak, bütçe açığı/GSYH oranının 2022 yılında %3,5-4,0’e doğru yükselebileceğini düşünüyoruz.

Serkan Gönençler, Ekonomist, Gedik Yatırım

FÖŞ’ten 2022 Kehanetleri: Türkiye Ekonomisi ve Piyasaların Seyri

Kerem Alkin: 2022’de öne çıkacak 5 risk

Türkiye kendi krizinde ancak gözden kaçmasın: AB’den Rusya’ya Ukrayna yaptırımı hazırlığı