Küresel tedarik zincirleri Delta Varyantı etkisinde, yeni enflasyon dalgası yolda mı?

Asya’nın Covid-19 enfeksiyonlarındaki yenilenen yükseliş, dünyanın en büyük mal üretim merkezinde  tedarik zinciri tıkanıklıklarını büyütüyor.

Daha önceki pandemi dalgalarını diğer bölgelerden daha iyi atlattıktan sonra, hızla yayılan delta varyantı, bir zamanlar virüsü kontrol altına alan en başarılılar arasında yer alan ülkelerin fabrika ve limanlarında kargaşa yaratmakta.

Birleşmiş Milletler verisine göre küresel ihracatın yaklaşık %42’sinin tedarik edildiği Asya’daki sıkıntılar, gönderilerin Noel tatili alışveriş sezonunda artması öncesinde küresel tedarik zincirlerini etkilemekte.

Daha önceki aksaklıkların gösterdiği gibi, Asya limanlarında başlayan sorunlar dalga dalga Los Angeles veya Rotterdam gibi yerlerde gecikmelere yol açarken tüketiciler için daha yüksek fiyatlar olarak ortaya çıkabilir.

Alevlenmeler, konteyner sıkıntısı nedeniyle nakliye maliyetlerinin yüksek olması ve yarı iletkenler gibi hammaddelerin yüksek talep arasında daha pahalı ve kaynağı zor hale gelmesiyle ihracatçılar için zaten zor bir yılı daha da kötüleştiriyor.

Singapur merkezli Asya Ticaret Merkezi İcra Direktörü Deborah Elms, “Delta’nın Asya’daki ticareti önemli ölçüde bozması muhtemel,” dedi. “Piyasaların çoğu şimdiye kadar Covid’i iyi yönetme konusunda şanslıydı. Ancak Covid yayılmaya devam ettikçe, bu şans birçok yerde sona erebilir.”

Bu endişelerin bir işareti olarak, petrol fiyatları, delta varyantının yayılmasının küresel talep görünümünü baltalamasıyla Asya’da bu haftaki açılışta düşüşleri destekledi.

Çin’de, dünyanın en işlek üçüncü konteyner limanı yakın zamanda kısmen kapatılırken, Güneydoğu Asya’da -en kötü etkilenen bölgeler arasında- fabrika yöneticileri elektronik, konfeksiyon ve diğer ürünlerin üretimini durdurdular.

Risk altında olan, salgın sırasında ticaret odaklı ekonomileri koruyan ve daha geniş bir toparlanmayı destekler görünen ihracat patlaması. Dünya Ticaret Örgütü, Asya’nın bu yıl küresel mal ticaretinde %8’lik bir artışa öncülük etmesini öngörmüştü.

Bu arada, arz tıkanıklığı, Çinli üreticiler veya ABD’li tüketiciler için artan enflasyonun geçiciden daha fazlası haline dönebileceği ve politika yapıcılar arasında fiyatlarda yakın vadeli bir soğuma beklentilerini zorlayabileceği endişelerini körükleyecek.

Suçiçeği kadar bulaşıcı olan delta varyantı, Çin’in zorlu savunmasına sızarak Pekin ve Wuhan gibi yerlerde aylar sonra ilk kez görülen vakalar olarak ortaya çıktı. Aşı dağıtımları geciken Endonezya, vaka ve ölümlerde Güneydoğu Asya’ya öncülük ederek, bölgeyi küresel olarak en kötü etkilenenler arasında yer alma yolunda itiyor.

Çin’in vakaları nispeten düşük olsa da, sıfır tolerans yaklaşımı, bir işçinin enfekte olması üzerine Çarşamba günü tüm gelen ve giden konteyner hizmetlerinin durdurulduğu Ningbo-Zhoushan limanındaki Meishan terminalini kapatmasıyla sonuçlandı.

Bu kapatma, Shenzhen’deki Yantian limanının uluslararası nakliye için dalgalanma etkileri olan küçük bir salgından sonra yaklaşık bir ay boyunca kapatılmasının ardından geldi.

Güneydoğu Asya’da imalat yöneticileri, ihracatçıları fabrikaları ayakta tutmak için mücadele etmesiyle ederken geçen ay faaliyette bir düşüş yaşadı. Bu da Covid’in nihayet bölgenin dirençli ticaretinde bir çöküşe neden olabileceğinin bir işareti.

Endonezya, Malezya, Filipinler, Vietnam ve Tayland küresel ihracatın toplam %5,7’sini oluştururken, Natixis’in tahminlerine göre, özellikle elektronikte ABD ve Çin gibi daha büyük ekonomileri büyük ölçüde etkileyebilir. Çin, veri işleme makinelerinin %38’ini ve telekomünikasyon ekipmanlarının %29’unu beş ülkeden ithal ederken, ABD bloktan yarı iletken ithalatının yarısına bağımlı.

Bu, çoğunlukla şimdilik işlerin yolunda gittiği Japonya ve Güney Kore’nin ihracat merkezlerine kadar uzanıyor. Örneğin Samsung Electronics Co., geçen ay cep telefonu işinde gelirlerin Vietnam’daki salgından etkilendiğini söyledi.

Vietnam hükümeti, yeni vakaların Nisan ayında tek haneli rakamlardan günlük yaklaşık 16 bine sıçramasıyla, elektronik ve konfeksiyon içeren geniş bir sepet olan ihracata darbeyi en aza indirmek için önlemleri artırdı. Yetkililer, tamamen aşılanmış nüfusun payı Bloomberg Aşı İzleyici’nin dibinde %1 civarında kalırken, üreticilere işçilerin fabrikalarda gece boyunca uyumalarına izin vermelerini emretti.

Harco Shoes and Materials Manufacturing Co. yönetim kurulu başkanı ve icra kurulu başkanı Pham Hong Viet telefon görüşmesinde, “Güney eyaletlerindeki çoğu fabrikanın faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldığı ve kuzeydeki şirketlerin üretimi sürdürmekte zorlanması işlerin gittikçe kötüleştiği anlamına geliyor” dedi. “Ülkenin tüm tedarik zinciri ciddi şekilde sekteye uğradı.”

Ekonomistler, gerçek zamanlı göstergelerin tüketime ve diğer faaliyetlere darbe vurduğunu göstermesi nedeniyle Asya için büyüme tahminlerini şimdiden aşağı başladı. Bloomberg Economics’in “nowcast” okumaları küresel ekonominin bu çeyrekte hızlanmaya hazır olduğunu gösterirken, sadece Çin’deki delta alevlenmesi gayri safi yurtiçi hasılasının üçte birinden fazlasını oluşturan alanları etkiliyor.

JPMorgan Chase &Co. ekonomistleri, son dönemde küresel büyüme tahminlerini düşürme nedenleri arasında, düşük aşılama oranlarına sahip Asya ülkelerinden kaynaklanan riski vurguladılar.

Virüs vakalarındaki artış, ihracatçıların, çoğunlukla nakliye konteyneri sıkıntısı nedeniyle, salgından öncekinin katlarına yükselen deniz taşımacılığı maliyetlerinden şikâyet etmeye devam ettikleri, döneme denk geldi.  Drewry Dünya Konteyner Endeksi, 12 Ağustos itibarıyla 40 metrelik konteyner başına 9.421,48 dolara ulaştı; bu da geçen yıla göre yaklaşık %350 daha yüksek.

Çin’in Zhejiang eyaletindeki CNC Electric’in dış ticaret direktörü Lanm Lai, “Bizim için en büyük zorluk, salgın öncesi olduklarının iki hatta üç katı olan yüksek uluslararası nakliye maliyetleri. Geçen yıl, pandeminin zirve yaptığı dönemde, kısa vadeli olacağını düşündük. Ancak ileriye dönük olarak, yakında önemli bir değişiklik olacağını sanmıyorum” dedi.

Seyahat çantaları ve bavullar yapan Pinghu Kaixin Plastic Industry Co. Ltd.’yi yöneten Raymond Ren gibi yöneticiler yakın zamanda düzelme için umutlu değiller. “Kısa vadede hiçbir şeyin bunu tersine çevirebileceğini sanmıyorum. Bu pandemi sırasında hiçbir şeyi tahmin edemezsiniz” diyor.

Bloomberg